SCS502 HISTORY & PHILOSOPHY OF SCIENCE in a Christian perspective Prof. Paul Yang(์์นํ), Ph.D. ๋ฐด์ฟ ๋ฒ ๊ธฐ๋ ๊ต์ธ๊ณ๊ด ๋ํ์(VIEW) viewmanse@gmail.com
[๊ณผํ์ฌ & ๊ณผํ์ฒ ํ] Introduction ์์นํ ๊ต์, Ph.D. ๋ฐด์ฟ ๋ฒ ๊ธฐ๋ ๊ต์ธ๊ณ๊ด ๋ํ์(VIEW) viewmanse@gmail.com
โ์ค์ง ์ฌ๋ ์์์ ์ฐธ๋ ๊ฒ์ ํ ์ฌ ๋ฒ์ฌ์ ๊ทธ์๊ฒ๊น์ง ์๋์ฐ๋ผ ๊ทธ๋ ๋จธ๋ฆฌ๋ ๊ณง ๊ทธ๋ฆฌ์ค๋๋ผโ(์ก 4:15) ๋ค์ด๊ฐ๋ฉด์โฆ โ์ค์ง ์ฌ๋ ์์์ ์ฐธ๋ ๊ฒ์ ํ ์ฌ ๋ฒ์ฌ์ ๊ทธ์๊ฒ๊น์ง ์๋์ฐ๋ผ ๊ทธ๋ ๋จธ๋ฆฌ๋ ๊ณง ๊ทธ๋ฆฌ์ค๋๋ผโ(์ก 4:15)
์ธ๊ฐ์ ์ถ ์์ ์ธ ์ถ ํ์ด์ํ์ ์ข ๊ต์ ํ๋ ๋ฌผ์ง์ ์ธ ์ถ ํ์ดํํ์ ๊ณผํ์ ํ๋
๊ณผํ์ ํ๋์ ์ฐ์์? ์ฒ๋ฌธํ์ ์ข ๊ต์ ์ธ ํ์, ๊ตญ๊ฐ์ ๊ธธํ์ ์ ์น๊ธฐ ์ํด์ ๋ฐ๋ฌํ๋ค. ์ ์ฑ์ ์ด๋ ์ข ๊ต์ ์ถ์ ์ผ์ ๊ฒฐ์ ํํ ์ข ๊ต์ ์์ฑ๊ฐ ์ง์ ์ฐ๊ธ์ ํ์ ์ํ ์ง๋ณ์น๋ฃ๋ฅผ ์ํ ์ฃผ์ ์ ํ์ ์ซ์ ยท๋ฌธ์์ ๊ธฐ์ ์ข ๊ต์ ํ์๋ฅผ ์ํด ๊ณ ์ ์(๏ฆฒ) ์ธ๋์ธ์ ๋ฌด(็ก)์ฌ์๊ณผ ๊ด๋ จ ์ฒ๋ฌธํ์ ์ข ๊ต์ ์ธ ํ์, ๊ตญ๊ฐ์ ๊ธธํ์ ์ ์น๊ธฐ ์ํด์ ๋ฐ๋ฌํ๋ค. ํํ : ์ผํ์ฒ๊ธ์ ๋ ธ๋ฆฌ๋ ์ฌ๋๋ค์ ๋ง์, ์ค์ธ๋ง์ ํํ์๋ค์ ์์ธ์์ด ์ฐ๊ธ์ ์ฌ๋ค ์ด์๋ค. ๋ดํด๋ ์ฐ๊ธ์ ์ ์ฌ์ทจํ๋ ์ฌ๋์ด๋ค. ๋ดํด์ ๋จธ๋ฆฌํธ์ ์ฐ๊ตฌํด๋ณด์๋๋ ๋ฉ์ ์ค๋ ๋์ด ์๋ค๊ณ ํ๋ค. ์ ๋น์ ์ธ ์ข ๊ต์ ์ธ ๊ฒ์ ์ฌ์ทจ ์ํ : ๋ณ๊ณ ์น ๋ ์ฃผ์ ํ์๋ค์ ํ๋ค. ์ซ์, ๋ฌธ์์ ๊ธฐ์ : ์ซ์๊ฐ ๊ฐ์ฅ ๋จผ์ ์ฌ์ฉ๋ ๊ณณ์ด ์ ์ ์ ์ฐฝ๊ณ ์ ์ฌ๊ณ ํ์ ์ ์ํด์ ์ฌ์ฉ๋์๋ค. ์(zero)์ ๊ฐ๋ ์ ํ๋๊ต์ ๋ถ๊ต์ ๋ฌด์ฌ์๊ณผ ๋ฌด๊ดํ์ง ์๋ค. ์ธ๋ฅ์ฌ์์ ๊ฐ์ฅ ํฐ ํ์ ์ค์ ํ๋๋ ์๋ผ๋น์์ซ์์ ๋ฐ๋ช (์ญ์ง๋ฒ)์ด๋ค. ์ญ์ง๋ฒ์ด ์๋ผ๋น์์ธ๋ค์ ๊ธฐ์ฌ์ด๋ค. ์ค๋๋ ๊ณผํ๊ณผ ์ข ๊ต๋ฅผ ๋ฌด๊ดํ๊ฒ ๋ณด๋ ๊ฒ์ ์ ์ํด์ผ ํ๋ค.
๊ณผํ๊ณผ ์ข ๊ต๋ ๋ถ๋ฆฌ๋ ํ๋์ธ๊ฐ? ์ญ์ฌ์ ์ผ๋ก ์ง๋ ๋ช ์ธ๊ธฐ ๋์ ๊ณผํ๊ณผ ์ข ๊ต์ ์ฐจ์ด ๊ณผํ์ฒ ํ์ ๊ณผํ๊ณผ ๊ธฐ๋ ๊ต๋ ๋ถ๊ตฌ๋์ฒ์ ์์ ๊ณผํ๊ณผ ๊ธฐ๋ ๊ต๋ ๋ ํ ๋์ ์๋ ๋ฐ๋ ค์(์ ํ์ ์๋ ๋ก์์ ๊ณผํ) ์ง๋ ๋ช ์ธ๊ธฐ ๋์ ๊ณผํ์ ํ๋์ ์ข ๊ต์ ํ์๋ก๋ถํฐ ๋ถ๋ฆฌ๋ ์ ์๊ณ ๋ถ๋ฆฌ ๋์ด์ผ ํ๋ค๋ ์ฃผ์ฅ ๊ณผํ๊ณผ ์ข ๊ต์ ์ฐจ์ด ๊ณผํ์ ํ๋์ ๊ฐ๊ด์ , ํฉ๋ฆฌ์ ์ค์ฆ์ ์ข ๊ต์ ํ๋์ ์ฃผ๊ด์ , ๋นํฉ๋ฆฌ์ ์ธ ๊ฐ์ ์ ๊ธฐ์ด ๊ณผํ์ฒ ํ์ ๊ณผํ๊ณผ ์ข ๊ต์ ์๊ฒฉํ ์์ญ ๊ตฌ๋ถ์ ๋ํด ๋ฐ๋ก ์ ๊ธฐ ๊ณผํ์ ํ๋์๋ ์ข ๊ต์ ์ด๊ณ ํ์ด์ํ์ ์์๊ฐ ๊ฐ์ ์ข ๊ต์ ํ๋๋ ๋ฌด์กฐ๊ฑด ์ฃผ๊ด์ , ๋นํฉ๋ฆฌ์ ์ด์ง ์์ -๋์ฒด๋ก ์ค์ธ๋ ์ ํ์ ์๋ ๋ก์์ ๊ณผํ์ผ๋ก์ ๋ฐ๋ ค์์ ์ญํ ์ ํ๋ค. ์์ฆ ์ฐฝ์กฐ๊ณผํ์๋ค์ ๋ฌธ์ ๋ ๊ณผํ๊ณผ ์ข ๊ต๋ฅผ ๋๋ฆฝ์ ์ ์ฅ์ผ๋ก ๋ณด๊ณ ์๋ค. -๊ณผํ์ ํ๋์ ์ข ๊ต์ ํ์๋ก ๋ถ๋ฆฌ ๋ ์ ์๋ค. ๋ถ๋ฆฌ ๋์ด์๋ ์๋๋ค.(์ฐ๋ฆฌ์ ์ ์ฅ) ์๋์ธ๊ธฐ๋์ ๋ฐ๋์ ์ ์ฅ๋ค์ด ์ฃผ๋ฅผ ์ด๋ฃจ์๋ค. -๋ฌผ๋ก ๊ณผํ์ ํ๋์ ๋ ๊ฐ๊ด์ , ํฉ๋ฆฌ์ , ์ค์ฆ์ ์ด๊ธฐ๋ ํ์ง๋ง ๊ณผํ๋ ๊ต์ฅํ ์ฃผ๊ด์ ์ธ ํ๋์ด ๋ง๋ค. ๋ฐ๋์ ์ ์ฅ์ ๋ํด์๋ ๊ฐ๋ฅํ๋ค๋ ์ฌ์ค์ ์ธ์ ํด์ผ ํ๋ค. - ๊ทผ๋์ ์์ ๊ณผํ๊ณผ ์ข ๊ต์ ์๊ฒฉ๊ตฌ๋ถ์ ๋ถ๊ฐ๋ฅํ๋ค๊ณ ๋งํ๋ค.
๊ฐ์์ ๊ตฌ์ฑ ๋ชฉํ - ๊ณผํ์ ๋ํ ๋ฐ๋ฅธ ์ดํด์ ๊ณผํ๊ณผ ๊ธฐ๋ ๊ต์ ๋ฐ๋ฅธ ๊ด๊ณ ์ ๋ฆฝ 1. ์ผ๋ฐ์ ์ธ ๊ณผํ์ฒ ํ์ ๋ ผ์๋ฅผ ์๊ฐ 2. ๊ณผํ๊ณผ ์ข ๊ต์ ๊ด๊ณ๋ฅผ ์ค์ฌ์ผ๋ก ๊ณผํ์ ๊ฐ์น์ค๋ฆฝ์ฑ์ ๋ํ ๋ ผ์๋ฅผ ์ดํด๋ด 3. ๊ณผํ๊ณผ ๊ธฐ๋ ๊ต์ ์ํธ์์ฉ์ ์ญ์ฌ์ ์ผ๋ก ์ดํด๋ด ์์ด์ธ ๋ฐ๋ฒ์ ๊ณผํ์ ๊ฐ์น ์ค๋ฆฝ์ฑ์ด ์ผ๋ง๋ ํ๊ตฌ์ธ๊ฐ๋ฅผ ์์์ผ ํ๋ค. ๋ง์ฝ ๊ฐ์น ์ค๋ฆฝ์ ์ด๋ผ๋ฉด ๊ธฐ๋ ๊ต์ ์ด๋ผ๋ ๋ง์ ๋ถ์ผ ์ ์๋ค. ๋น๊ธฐ๋ ๊ต์ธ์ ๋๋ฆ์ ๊ฐ์น๋ฅผ ๋ถ์ฌํ๊ณ ์๊ณ ๋ง์ฐฌ๊ฐ์ง๊ณ ๊ธฐ๋ ๊ต์ธ์ ์์ ์ ํ๋ฌธ, ๊ณผํ์ ์ฐ๋ฆฌ์ ๊ฐ์น(๊ธฐ๋ ๊ต์ ๊ฐ์น)๋ฅผ ๋ถ์ฌํด์ผ ํ๋ค.
์์นํ ๊ต์, Ph.D. ๋ฐด์ฟ ๋ฒ ๊ธฐ๋ ๊ต์ธ๊ณ๊ด ๋ํ์(VIEW) viewmanse@gmail.com ์ 1๋ถ ๊ณผํ๊ณผ ์ข ๊ต ์์นํ ๊ต์, Ph.D. ๋ฐด์ฟ ๋ฒ ๊ธฐ๋ ๊ต์ธ๊ณ๊ด ๋ํ์(VIEW) viewmanse@gmail.com
A.N. Whitehead (1861-1947) "๊ตฌ์ฒด์ ์ธ ๊ฒ๋ค ๊ฐ์ด๋ฐ ๋ณดํธ์ ์ธ ๊ฒ์ ๋ณด๊ณ , ๋ณํ๋ฌด์ํ ๊ฒ๋ค ๊ฐ์ด๋ฐ ์์ํ ๊ฒ์ ์์๋ด๋ ๊ฒ์ด ๊ณง ๊ณผํ์ ์ฌ๊ณ ์ ๋ชฉ์ ์๊ตญ ์ฌ๋. ๋ง์ ์ฌ๋๋ค์ ๋ค๋ฆ ์์ ๋ณดํธ์ , ๊ณตํต์ ์ธ ๊ฒ์ด ์๋ค๋ ๊ฒ์ ์์์ผ ํ๋ค. ์ฌ๋์ ์ธํฌ๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ ธ ์๋ค. ๋๋ฌผ๋ ์๋ฌผ๋ ์ธํฌ๋ก ๋์ด ์๋ค. ๊ทธ ์์ ๋ณดํธ์ ์ธ ๊ฒ์ด ๋์ฌ ์ ์๋ค.
A. Benz โ์์ฐ๊ณผํ๊ณผ ์ข ๊ต๋ผ๋ ๋ ๊ฐ์ง ์ง๊ฐ ์์ญ ์ฌ์ด์ ์ค์ฌ๋ ์๋ง ์ฐ๋ฆฌ ์๋์ ๊ฐ์ฅ ํฐ ์ ์ ์ ๋ชจํ์ผ ๊ฒ์ด๋ค. ๊ทธ ๋ชจํ ์์ ์ค์ํ ์ ์ ์์ฐ๊ณผํ์ ์ํด ํ์ฌ๋๊ณ ์๋ ๊ฑฐ๋ํ ์ ๋๋ฅ์ ์ ์ ์ ์ผ๋ก ๊ฐ๊ฐํ๊ณ , ๊ทธ ์ ๋๋ฅ์ ์ฐ๋ฆฌ ์ธ๊ฐ์ด ์ด ์ ์๋ ๊ณณ์ผ๋ก ๋ง๋ค๊ธฐ ์ํด ํ๋ ์ธ๊ณ์์ ๊ทธ ์ ์ฒด์ ํต์ผ์ฑ์ ์๋ฏธ๋ฅผ ๊ฐ์งํ๋ ์ชฝ์ผ๋ก ๋ฐฉํฅ์ ์ ํ๋ ๊ฒ์ด๋ค.โ ์ค์์ค์ ์ฒ๋ฌธํ์(์๋๋ ๋ฒค์ฆ, ์์กด) ๊ณผํ์ ๋์คํ์ ์์ฅ ์ ์๋ค. ๊ณผํ์ ์์ด์ ์ข ๊ต์ ํ์คํํฐ๋ธ๋ฅผ ๊ฐ์ง๋ ๊ฒ์ด ์ ์ค์ํ๊ฐ๋ฅผ ์ ์๋ ค์ค๋ค.
<๊ณผํ๊ณผ ์ข ๊ต์์์ ์ด์> (Issues in Science and Religion) ๋ฐ๋ฒ(Ian Barbour, 1923-), <๊ณผํ๊ณผ ์ข ๊ต์์์ ์ด ์>(Issues in Science and Religion)๋ โ์ค๋๋ ๊ณผํ๊ณผ ์ข ๊ต๋ผ๋ ํ๋์ ์ฐ๊ตฌ ๋ถ์ผ ๋ฅผ ๋ฌธ์์ ์ผ๋ก ๋ง๋ ์ฑ ์ด๋ผ ๊ณ ํ ์ ์๋ค.โ("has been credited with literally creating the contemporary field of science and religion.") - PBS ์์ด์ ๋ฐ๋ฒ, ์์กด. ๊ณผํ๊ณผ ์ข ๊ต์ ๊ด๊ณ๋ฅผ ๋ณธ๊ฒฉ์ ์ผ๋ก ๋ค๋ฃฌ ์ฒซ๋ฒ์งธ ์ฑ ์ด๋ค. ์ ๊ณต์ ๋ฐ๋ฅธ ์๋ช ์ฐ๊ตฌ : ์ธ๋ฌธํํ ์ฌ๋๋ค์ด ์ค๋ ์ฌ๋๋ฐ, ์ค๋ ์ฌ๋ ์ฌ๋๋ค์ด ๋ง์ ์ ์ ์ ๋จ๊ธฐ๊ฒ ๋๋ ๊ฒ์ด๋ค. ์ ๋ช ํ ์ ํ์๋ค์ ๋ณด๋ฉด ์ฅ์ํ๋ค.(ํ ์ธ๋น, ์นผ ๋ฐ๋ฅดํธ) ๊ทธ๊ฐ ๋ค๊ฐ์ง๋ก ์ด ๊ด๊ณ๋ฅผ ๋ค๋ฃจ์๋ค. ๊ฐ๋ฑ๊ด๊ณ ๋ ๋ฆฝ๊ด๊ณ ๋ํ๊ด๊ณ ํตํฉ๊ด๊ณ
์์นํ ๊ต์, Ph.D. ๋ฐด์ฟ ๋ฒ ๊ธฐ๋ ๊ต์ธ๊ณ๊ด ๋ํ์(VIEW) viewmanse@gmail.com ์ 1๋ถ ๊ณผํ๊ณผ ์ข ๊ต 1์ฅ ๊ฐ๋ฑ๊ด๊ณ ์์นํ ๊ต์, Ph.D. ๋ฐด์ฟ ๋ฒ ๊ธฐ๋ ๊ต์ธ๊ณ๊ด ๋ํ์(VIEW) viewmanse@gmail.com
John William Draper(1811โ1882) ์๊ตญ์์ ๊ฐ๋ฆฌ๊ต ๋ชฉ์ฌ์ ์๋ค๋ก ์ถ์ ๋ฏธ๊ตญ์ด์ฃผ ํ์ค๋ฒ ๋์๋ ์๋( UPenn School of Medicine) ์กธ์ ๋ด์๋(New York U.) ํํ, ์๋ฌผํ, ์ ํ ๊ต์ ๋ ๋ํ ์ด์ฅ ์ญ์, ๋ด์๋ ์๋ ์ฐฝ์ค ํํ๊ณผ ์ฒ๋ฌธํ ๋ถ์ผ์์ ํ์ํ ์ ์ <History of the Conflict between Religion and Science>(1874) - ์ข ๊ต์ ๊ณผํ์ ๋ณธ์ง์ ์ผ๋ก ๊ฐ๋ฑ๊ด๊ณ. ๋ก๋ง ๊ฐํจ๋ฆญ์ ๊ตํฉ๋ฌด์ค์ค ๊ต๋ฆฌ์ ๊ฐํจ ๋ฆญ ์ ํต์์์ ๋ฐ์ง์ฑ์ฃผ์ ๋นํ โ๊ณผํ์ ์ญ์ฌ๋ ๋จ์ํ ๋ ๋ฆฝ๋ ๋ฐ๊ฒฌ๋ค ์ ๊ธฐ๋ก์ด ์๋๋ค; ์ด๊ฒ์ ๊ฒฝ์ํ๋ ๋ ์ธ๋ ฅ๋ค์ ๊ฐ๋ฑ์ ๋ด๋ฌํฐ๋ธ์ธ๋ฐ, ํ์ชฝ์ ๋ ํฝ์ฐฝํ๋ ค๋ ์ธ๊ฐ ์ง์ฑ์ ํ์ด ์๊ณ ๋ค๋ฅธ ํํธ์๋ ์ ํต์ ์ข ๊ต์ ์ธ๊ฐ์ ์ด ์ต์ผ๋ก๋ถํฐ ์๊ฒจ๋๋ ์๋ ฅ์ด ์๋ค.โ ๋๋ ์ดํผ : ์ข ๊ต์ ๊ณผํ์ฌ์ด์ ๊ฐ๋ฑ(์นดํจ๋ฆญ์ ์ด์ ์ ๋ง์ถ๊ณ ์๋ค.) ๊ณผํ๊ณผ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ์ข ๊ต์ ๊ฐ๋ฑ์ด ์๋๋ผ ์นดํจ๋ฆญ์ ๊ตํฉ ๋ฌด์ค์ค๋ฑ๊ณผ์ ๊ฐ๋ฑ์ ๋นํํ๋ค.
Andrew Dickson White(1832โ1918) ์ฝ๋ฌ๋ํ์ ์ฐฝ์ค์, ์ด๋ ์ด ์ฅ ์ฑ๊ณตํ ์ ์ 1869๋ โ๊ณผํ์ ์ ์ฅโ(The Battle-Fields of Science): ์ข ๊ต๊ฐ ๊ณผํ์ ์ง๋ณด์ ๊ฐ์ญํ ๋ ค๋ ์ด๋ค ์๋๋ ๋ถ์ ์ ์ธ ๊ฒฐ๊ณผ <A History of the Warfare of Science with Theology in Christendom>(1896) ์ถ๊ฐ โ์ด๋๊ตํ ๋๋ถ๋ถ์ ๊ต๋ถ๋ค, ํนํ ๋ฝํํฐ์ฐ์ค ๊ฐ์ ์ฌ๋์ ๊ทธ๊ฒ[๊ณผํ]์ ์ด์ฌ์ผ, ๋ค์, ๋ฐ์ธ์ด ํ๋ค๋ ๋ง(word) ์ ๋ ๋ฐ์ ๋ฃ์ผ๋ ค๊ณ ํ๋ค.โ ํ์ดํธ : 19์ธ๊ธฐ์ ์ข ๊ต๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ๋๋ถ๋ถ์ ๋ํ์ด ์์๋์๋ค. ์ด ์ฝ๋ฌ๋ํ๋ง์ด ๊ตํ์ ์ฐ๊ด๋์ง ์์ ํ๊ต์๋ค. ๊ณผํ๊ณผ ์ข ๊ต์ ์ ํฌ์ ๋ํด์ 30์ฌ๋ ๊ฐ ์ฐ๊ตฌํ์ฌ ์ด๊ฒ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ก โ๊ณผํ๊ณผ ์ข ๊ต์ ์ ์์ ์ญ์ฌโ๋ฅผ ๊ธฐ์ ํ๋ค.
๊ณผํ์ ์ ๋ฌผ๋ก Carl Edward Sagan(1934โ 1996) ๋ฏธ๊ตญ ์ฒ๋ฌธํ์, ๊ณผํํด์ค ๊ฐ. ์ฝ๋ฌ๋ํ(Cornell U) ์ฒ๋ฌธํ ๊ต์ ํ์ฑ์ฐ๊ตฌ์คํ์ค (Laboratory for Planetary Studies)์ ์ด์ 600ํธ ์ด์์ ๋ ผ๋ฌธ, ๊ธฐ์ฌ ๋ฅผ ๋ฐํ, 20๊ถ ์ด์์ ์ฑ ์ ์ ์ธ๊ณ์๋ฌผํ ๋ถ์ผ๋ฅผ ์ ์ฐฝ ์ธ๊ณ์๋ช ์ฒด ํ์ฌ ํ๋ก์ ํธ (Search for Extra- Terrestrial Intelligence, SETI) ์ฐธ์ฌ ์ฒ๋ฌธํ์, ๊ณผํ์ ๋์คํ์ ๊ธฐ์ฌ, COSMOS๋ผ๋ ์๋ฆฌ์ฆ๋ฌผ์ ๋ง๋ค์๋ค. ์ธ๊ณ์๋ฌผํ(Exo-biology), 1960๋ ๋์ SETIํ๋ก๊ทธ๋จ ์์. ์ ํ๋ง์๊ฒฝ์ผ๋ก ์ฐ๊ตฌ, ๊ดํ๋ง์๊ฒฝ์ผ๋ก๋ ๊ด๋ ๋จ์๋ฅผ ๋์ด์ ํ์๊ณ๋ฅผ ๋์ด์ ๊ณณ์์๋ ์๊ณ์๋ช ์ฒด๋ฅผ ๋ฐ๊ฒฌํ ์ ์๋ค. ๊ณผํ์ ์ ๋ฌผ๋ก ์ ๊ฐ์กฐํ๋ค.(๋ฐ๊ธฐ๋ ๊ต์ )
Edward Osborne Wilson(1929-) ๋ฏธ๊ตญ ๊ณค์ถฉํ์, ์ฌํ์๋ฌผํ์, ํ๊ฒฝ ์ฃผ์์. ํ๋ฒ๋๋ํ ์งํ์๋ฌผํ ๊ต์ โ์ธ๋ฌธํ์ ๋ฌผ๋ก ์ฌํํ ๋ฐ ๋ค๋ฅธ ์ฌํ ๊ณผํ์ด ์งํ์ด๋ก ์ ํฌํจ๋์ด์ผ ํ ์ ๋ฌผํ์ ๋ง์ง๋ง ๋ถ๋ฌธ์ด๋ผ๊ณ ํด๋ ๊ณผ์ธ ์ด ์๋๋ค.โ ์ ์ ์ โ๋๋ผ๋ ์ ๊ฒฝ๊ธฐ๊ณ์ ๋ถ์์ ์ธ ํ์โ ๊ณผํ์ ์ธ๋ณธ์ฃผ์(Scientific Humanism)๋ผ๋ ๋ง์ ์ฒ์ ์ฌ์ฉ. ๊ณผํ์ ์ธ๋ณธ์ฃผ์๋ง์ด โ์ค์ฌ ์ธ๊ณ์ ๋ํ ์ ์ฆํ๋ ๊ณผํ์ ์ง์ ๋ฐ ์์ฐ ์ ๋ฒ์น๋ค๊ณผ ์๋ฆฝํ ์ ์๋ ์ ์ผํ ์ธ๊ณ๊ดโ ๊ณผํ์ ์ธ๋ณธ์ฃผ์๋ง์ด ์ธ๊ฐ์ ์ํฉ์ ๊ฐ์ ํ๊ธฐ์ ๊ฐ์ฅ ์ ํฉ 2003๋ ๊ทธ๋ ์ธ๋ณธ์ฃผ์์ ์ ์ธ (Humanist Manifesto)์ ์๋ช ์ ์์จ(์์กด) ์ฌํ์๋ฌผํ์ด๋ผ๋ ๋ถ์ผ๋ฅผ ๊ฐ์ฒ, ์ฒ ์ ํ ๊ณผํ์ ์ ๋ฌผ๋ก ์์ด๋ค. AHA(American Humanistic Association), ์ฝ์คํฉ p.8์ ์ค๋ฐ์ฌ, ๊ธฐ๋ ๊ต์ ๊ณผํ์ ๋ถ๊ตฌ๋์ฒ์ ์์๋ผ๊ณ ๋ณธ๋ค. Eddington : ์์ธ์ํ์ธ์ ์ด๋ก ๋ฌผ๋ฆฌํ์์ ๋น์ด 1915๋ ์ 0.17์ด ๊ตฝ์ ๊ฒ์ด๋ค๋ผ๊ณ ๊ณ์ฐํ๋ค. ์ฒ์์ผ๋ก ์์ธ์ํ์ธ์ ์ด๋ก ์ด ์ค์ธก๋ ๊ฒ์ธ๋ฐ ์ด๋ฅผ ๊ทธ๊ฐ ๊ฐ๊ธฐ์ผ์๋ ์คํํ๋ค. ๋ฌด์ ๋ก ์๋ค์ ๋ํ ํน๋ ํ ๋นํ์ ํ๋ค. ์ฑ๊ฒฝ ๋ฌธ์์ฃผ์ : ๋ฐ๋ฒ์ ์ํ๋ฉด ๋๋์ ํผ๋๊ณผ ๊ธ๊ฒฉํ ๋ฌธํ์ ๋ณ๋์ ์๋์ ํ์ ์ ์ถ๊ตฌํ๋ค ๋ณด๋ ์ฑ์๋ฌธ์์ฃผ์๊ฐ ํ์ ์ป๊ฒ ๋์๋ค. ์์ ์ฃผ์ ์ ํ์ด ๋ฑ์ฅํ๋ฉด์ ์ญ์ฌ์ ๊ธฐ๋ ๊ต์ ๋ฟ๋ฆฌ๋ฅผ ํ๋ค๋, ๋ถํ๊ณผ ๋์ ๋ ์ฌ๊ฑด์ ๋คํ๋ค๋ ์ฑ๊ฒฝ์ ๋ฌธ์์ ์ผ๋ก ๋ฐ์๋ค์ฌ์ผ ํ๋ค๋ ๊ฒ์ ์ฃผ์ฅํ๋ฉฐ ๋ฑ์ฅํ์๋ค. ์ฐฝ์กฐ๊ณผํ์ ๋ฑ์ฅ์ผ๋ก ์ ํ์๋ค์ด ๋ง์ ํ ์๊ฐ ์๋ค. ๋ณต์์ฃผ์ ๊ตฌ์ฝํ์๋ค์ด ์ ์ ์ด ์ ๊ฐ ์๋ค. ๋ค ์๊ณ ์๋๋ฐ ์ ์ ๋ซ๊ณ ์๋ค. ์ข ๊ต์ ์์ ๊ฐ ์ํ์ ๋ฐ๊ณ ์๋ค. ์ฐฝ์กฐ๊ณผํ์ ํ๋ฌธ์ด ์๋๋ผ ์ ๋์ด๋ค. ํ์๋ค์ ๋ ผ์๋ฅผ ๋์ค๋ค์๊ฒ ์ ๋ฌํด์ฃผ์ด์ผ ํ๋๋ฐ ์ ์ฆ๋์ง ์์ ๋ด์ฉ์ ๋์ค๋ค์๊ฒ ์ ๋ฌํ๋ ๊ฒ์ ์ด์ ์ ๋ง์ถ๊ณ ์๋ค. ์ฐฝ์กฐ๊ณผํ - ํธ๋น๋ : ํ์ฌ ๋ณต์ญ์ค, ์์ ์ ์ ๋์ํ๋ ๊ฒ์ ์ํ์ฑ ์ง์ ์ค๊ณ : ์กด์จ์ด ๋ฒํด๋ฆฌ ์ํดํ๊ณ ๋์ โ์ฌํ๋์์์ ๋ค์โ์ ์ผ๋ค. ์ง์ ์ค๊ณ์ด๋์ ์ฐ๊ตฌ์๊ฐ Discovery Institute๋ก ์์ ํ์ ์๋ค. ์ด๊ฒ์ ๊ณผ์ฐ ๊ฐ๋ฑ๋ชจ๋ธ์ ๋ฃ์ ํ์๊ฐ ์์๊น? - ์ง์ ์ค๊ณ์์์ ์ ์ ํ๋๋์ด ์๋ ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ ์๋ค.
์ด ์๋์ ๋ฌด์ ๋ก ์๋ค Steven Weinberg, Daniel Dennet, Richard Dawkins, Francis Crick, Peter Atkins
Arthur Eddington, (1882โ1944) ๊ทธ๋ฌผ์ฝ๊ฐ 7cm ์ด์์ธ ๊ทธ๋ฌผ์ ์ฌ์ฉํด์ ์ฌํด ์๋ฌผ์ ์ฑ์ง, ์ฐ๊ตฌํ๋ ํ์๊ฐ ์ฌํด์๋ 7cm ์ดํ์ ๋ฌผ๊ณ ๊ธฐ๋ ์กด์ฌ ํ์ง ์๋๋ค๊ณ ๊ฒฐ๋ก ๋ด ๋ฆฌ๋ ๊ฒ
์ฑ๊ฒฝ๋ฌธ์์ฃผ์ Barbour: ๋๋์ ํผ๋๊ณผ ๊ธ๊ฒฉํ ๋ฌธํ ์ ๋ณ๋์ ์๋์ ํ์ ์ ์ถ๊ตฌํ๋ค ๋ณด ๋ ์ฑ์๋ฌธ์์ฃผ์๊ฐ ํ์ ์ป๊ฒ ๋์๋ค. -> โ์ฐฝ์กฐ๊ณผํ์ ์ข ๊ต์ ์์ ์ ๊ณผํ์ ์ฐ๊ตฌ์ ์์ ๋ชจ๋๋ฅผ ์ํํ๋ค.โ
์ฐฝ์กฐ๊ณผํ์ด๋ Hovind(1953-)์ Dinosaur Adventure Land]
์ง์ ์ค๊ณ์ด๋ P. Johnson(1940-), M. Behe(1952-), W. Dembski(1960-)]
์์นํ ๊ต์, Ph.D. ๋ฐด์ฟ ๋ฒ ๊ธฐ๋ ๊ต์ธ๊ณ๊ด ๋ํ์(VIEW) viewmanse@gmail.com ์ 1๋ถ ๊ณผํ๊ณผ ์ข ๊ต 2์ฅ ๋ ๋ฆฝ๊ด๊ณ ์์นํ ๊ต์, Ph.D. ๋ฐด์ฟ ๋ฒ ๊ธฐ๋ ๊ต์ธ๊ณ๊ด ๋ํ์(VIEW) viewmanse@gmail.com ์ ์ ํต์ฃผ์ : ์นผ ๋ฐ๋ฅดํธ์ ์๋ฐ ๋ถ๋ฅด๋(์ค์์ค), ๊ธฐ๋ ๊ต์ ๊ณ์, ์ผ๋ฐ๊ณ์์ธ ํน๋ณ๊ณ์๋ ๋ฌด๊ดํ ์ ์๋ค๋ผ๊ณ ์ฃผ์ฅํ๋ค. ์ข ๊ต์ ๊ณผํ์ด ๋ ๋ฆฝ์ ์ด๋ค๋ผ๋ ๊ฒ์ด๋ค. ์์ธํ ์ ํ์ ์ธ ๋ ผ์, ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ํ์ํ๋ค.
์ ์ ํต์ฃผ์ [Karl Barth(1886-1968), Emil Brunner(1899- 1966)]
์์นํ ๊ต์, Ph.D. ๋ฐด์ฟ ๋ฒ ๊ธฐ๋ ๊ต์ธ๊ณ๊ด ๋ํ์(VIEW) viewmanse@gmail.com ์ 1๋ถ ๊ณผํ๊ณผ ์ข ๊ต 3์ฅ ๋ํ๊ด๊ณ ์์นํ ๊ต์, Ph.D. ๋ฐด์ฟ ๋ฒ ๊ธฐ๋ ๊ต์ธ๊ณ๊ด ๋ํ์(VIEW) viewmanse@gmail.com ์ํ ๋ฐ์ค๋ก 2์ธ, ๊ณผํ์ ๋ํ naรฏveํ ๊ด์ ์ด๋ค. ์นดํจ๋ฆญ์์๋ ์ผ์ฐ๊ฐ์น ์งํ๋ก ์ ๋ฐ์๋ค์๋ค.
๊ฐํจ๋ฆญ ์ํ ๋ฐ์ค๋ก 2์ธ: โ๊ณผํ์ ์ข ๊ต๋ก๋ถํฐ ๊ทธ๋ฆ๋ ์๊ฐ ๊ณผ ๋ฏธ์ ์ ์ถ๋ฐฉํ์ฌ ์ข ๊ต๋ฅผ ์ ํ์ํฌ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ์ข ๊ต๋ ๊ณผํ์ผ๋ก๋ถํฐ ๋งน๋ชฉ์ ์ฌ์ทจ์ ๊ทธ๋ฆ๋ ์ ๋ํ์ ์ํ์ ์ ๊ฑฐํ์ฌ ๊ณผํ์ ์ ํ์ํฌ ์ ์๋ค. ๊ณผํ๊ณผ ์ข ๊ต๋ ์๋ก ์๋๋ฐฉ์ผ๋ก๋ถํฐ ์ฅ์ ์ ์ทจํจ์ผ๋ก์จ ํ ์ธต ๋์ ์ธ๊ณ, ๊ณง ๊ณผํ๊ณผ ์ข ๊ต๊ฐ ํจ๊ป ๋ฒ์ํ ์ ์ ๋ ์ธ๊ณ๋ก ๋์๊ฐ ์ ์๋ค.โ
์์นํ ๊ต์, Ph.D. ๋ฐด์ฟ ๋ฒ ๊ธฐ๋ ๊ต์ธ๊ณ๊ด ๋ํ์(VIEW) viewmanse@gmail.com ์ 1๋ถ ๊ณผํ๊ณผ ์ข ๊ต 4์ฅ ํตํฉ๊ด๊ณ ์์นํ ๊ต์, Ph.D. ๋ฐด์ฟ ๋ฒ ๊ธฐ๋ ๊ต์ธ๊ณ๊ด ๋ํ์(VIEW) viewmanse@gmail.com ์์ฐ์ ํ๊ณผ ์์ฐ์ ์ ํ ์์ฐ์ ํ : ๋ง์ ์ ํ์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์ณค๋ค. ์ง์ ์ค๊ณ์ด๋์ ๋ฐฐ๊ฒฝ์ด ๋์๋ค. ์์ฐ์ ์ ํ : ์ด๊ฒ์ ์ข ์ํํ๋ค. ๊ณผํ์ ๋ชจ๋ธ์ด ๊ธฐ๋ ๊ต ๊ต๋ฆฌ์ ๋งค์นญ๋์ง ์์ ๋๊ฐ ๋ง๋ค. ์๋ฆฌ์คํฐ ๋งฅ๊ทธ๋์ค(Scientific Theology) ์ฑ๊ฒฝ๊ณผ ์์ฐ์ ๊ณ์๋ ๊ฐ์ ์ ์, ์ฐฝ์กฐ์์ด๊ธฐ์ ์์ถฉ๋ ์ ์๋ค. ์์ ๋ค์ ์๋ชป๋ ์ ์ , ํด์๋๋ฌธ์ ์ถฉ๋ํ์ง ์๋๋ก ์กฐ์ฌํด์ผ ํ๋ค. ์ถฉ๋๋๋ ๋ฏ์ด ๋ณด์ผ ๋ ๊ณผํ์ ์ฌ์ค์ ์๋ชป ํด์ํ์ง ์์์๊น?(์งํ๋ก ) ์ฑ๊ฒฝ์ ์ฝ์ผ๋ฉด์ ์๋ชป๋ ํด์์ ํ๊ฒ์ ์๋๊ฐ?(๋น ๋ฑ ) ์ฑ๊ฒฝ๊ณผ ์์ฐ์ ๋ถ์ผ์น์์์ ์๋ก ๋ ธ๋ ฅํ๋ ์ต์ง๋ก ๋ง์ถ์ด์๋ ์๋๋ค.(๊ฐ๋ฆด๋ ์ค-ํ๋๋๊ป์ ๋๊ถ์ ์ฑ ์ ์ฃผ์ จ๋ค.)
์์ฐ์ ํ๊ณผ ์์ฐ์ ์ ํ ๊ณผํ๊ณผ ์ข ๊ต๋ ์ค์ฒด์ ๋ํ ๋ค๋ฅธ ์ธก๋ฉด์ด๋ผ๊ณ ๋ณด๊ณ ๊ณผํ๊ณผ ์ข ๊ต ์ฌ์ด์ ์ข ๋ ์ฒด๊ณ์ ์ด๊ณ ํญ๋์ ๋๋ฐ์ ๊ด๊ณ๋ฅผ ์๋ฆฝ ํ ์ ์๋ค๊ณ ๋ณธ๋ค. ๊ฐ๋ฆด๋ ์ค, ๋ฑ
์์นํ ๊ต์, Ph.D. ๋ฐด์ฟ ๋ฒ ๊ธฐ๋ ๊ต์ธ๊ณ๊ด ๋ํ์(VIEW) viewmanse@gmail.com ์ 1๋ถ ๊ณผํ๊ณผ ์ข ๊ต 5์ฅ ๋ค๋ฅธ ๊ฐ๋ฅ์ฑ๋ค ์์นํ ๊ต์, Ph.D. ๋ฐด์ฟ ๋ฒ ๊ธฐ๋ ๊ต์ธ๊ณ๊ด ๋ํ์(VIEW) viewmanse@gmail.com ํธํธ, ํผํฐ์ค, ๋๋ฆฌ์ค, ํ์คํ
๋ค์ํ ๊ฐ๋ฅ์ฑ๋ค ํธํธ(John Haught) ํผํฐ์ค(Ted Peters) ๋๋ฆฌ์ค(Willem Drees) ํ์คํ (Wentzel van Hyussteen)
์์นํ ๊ต์, Ph.D. ๋ฐด์ฟ ๋ฒ ๊ธฐ๋ ๊ต์ธ๊ณ๊ด ๋ํ์(VIEW) viewmanse@gmail.com ์ 2๋ถ ๊ณผํ์ฒ ํ 1์ฅ ๊ทธ๋ฆฌ์ค๋์ธ๊ณผ ๊ณผํ ์์นํ ๊ต์, Ph.D. ๋ฐด์ฟ ๋ฒ ๊ธฐ๋ ๊ต์ธ๊ณ๊ด ๋ํ์(VIEW) viewmanse@gmail.com
๋ค์ด๊ฐ๋ฉด์โฆ ๊ณผํ์ฒ ํ์ด๋? ์ฒ ํ๊ณผ ๋ค๋ฅด์ง ์๋ค. ์ฒ ํ์ ์ค์ฌ์ ์กด์ฌ๋ก ์ด๋ค. โ๋๋ ๋๊ตฌ์ธ๊ฐ?โ, ๊ณผํ์ฒ ํ์? ์ ์ ๊ณผํ์ด๋ ๋ฌด์์ธ๊ฐ? ๊ธฐ๋ฅ ๊ณผํ์ ๋ฌด์์ ํ๋๊ฐ? ํ๊ณ ๊ณผํ์ ํ๊ณ๋ ๋ฌด์์ธ๊ฐ? ์ธ์๋ก ๊ณผํ์ ์ด๋ป๊ฒ ์๋ํ๋๊ฐ? ๊ณผํ์ฒ ํ์ด๋? ์ฒ ํ๊ณผ ๋ค๋ฅด์ง ์๋ค. ์ฒ ํ์ ์ค์ฌ์ ์กด์ฌ๋ก ์ด๋ค. โ๋๋ ๋๊ตฌ์ธ๊ฐ?โ, ๋๋ฒ์งธ๋ ์ธ์๋ก ์ด๋ค. ๋ด๊ฐ ์๋ ๊ฒ์ด ๋ฐ๋ฅด๋ค๋ ๊ฒ์ ์ด๋ป๊ฒ ์ ์ ์๋๊ฐ? ๋ณต์์ ๋จ์ํ์ง๋ง ๋ณต์์ด ์ ํด์ง๋ ์ฌ๋๋ค์ ๋ค์ํ๋ค. ์ง๋์๊ฐ ๋จ์ํ ์๊ฐ์ ํ๋ฉด ์กฐ์ง์ ์ฌ๋์ด ์จ๋ค. ์ง๋์๋ ์ถฉ๋ถํ ๋ณต์กํ๊ฒ ์๊ฐํ ์ ์๋ ๋ฅ๋ ฅ์ด ์์ด์ผ ํ๋ค. ์ง๋์๊ฐ ๋จ์ํ๋ฉด ๋ง์ ์ฌ๋์ด ๋์ด์ง๋ค. ์ง๋์๋ ๋ค๋ฅธ ์ฌ๋์ ๊ณ ๋ฏผ์ ๋์ ํด์ค ์ ์์ด์ผ ํ๋ค. ์ด๊ฒ์ ๋ด์ฌ์ ๊ฐ์น๋ฅผ ์์์ผ ํ๋ค. ๊ณผํ์ฒ ํ์ด ๋ณต์์ ์ ํ๋ ๋๊ตฌ์ ๊ฐ์น๊ฐ ์์๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ์ด๊ฒ ์์ฒด์ ๋ด์ฌ์ ๊ฐ์น๊ฐ ์๋ค. ๋ ผ๋ฆฌ, ์๋ฆ๋ค์๋ ํ๋๋์ด ๋ง๋์ ๊ฒ์ด๋ค. ์ธ๋ฒ์งธ๋ ์ค๋ฆฌ์ด๋ค. ์๋ช ์ค๋ฆฌ์ ๋ฌธ์ ์ ๊ฐ๋ฉด ๊ณผํ์ ํ๊ณ์ ๋ฐ๋ก ๋ถ๋ช์น๋ค.
๊ทธ๋ฆฌ์ค๋์ธ์ด ๊ณผํ์ ์ ๊ทน์ ์ด์ง ์์ ์ด์ ? ๊ณผํ์ ์ ๋๋ณด๋ค ์ด๋ฑํ๋ค? ๊ณผํ์ ๋ณธ์ง์ ์ผ๋ก ๋น๊ธฐ๋ ๊ต์ ์ด๋ค? ์ด์๋ก ์ ํด์ ๋ฌธํ๋ช ๋ น(์ฐฝ1:28;2:15) vs. ์ ๋๋ช ๋ น(๋ง28:18-20, ํ1:8) ๊ณผํ์ ๋ณธ์ง์ ์ผ๋ก ๋น๊ธฐ๋ ๊ต์ ์ด๋ค? ๊ณผํ์ ๊ฒฐ์ ๋ก ๊ณผ ๊ท ์ผ์ฑ ๏ ์ด์์ ์ธ ์์๋ฅผ ์์ฉํ ์ฌ์ง ๊ฐ ์์ ์์ฐ์ ๋ด์ฌ์ ๊ฒฐ์ ์ฑ๊ณผ ๊ท ์ผ์ฑ์ ํ๋๋์ ์กด์ฌ์ ์ญ๋ฆฌ ๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ค ๊ณผํ์ ์ฌ๊ฐ ์ ์ฉ์ผ ๋ฟ์ด๋ค? ์จ๊ฒจ์ง ๊ฒ์ ๋ฐ๊ฒฌํ๋ ๊ฒ์ ์์ ๊ธฐ์๊ฒ ํ๋ ๊ฒ(์ 25:2) ํผ์กฐ์ธ๊ณ์ ๋ํ ์ฒญ์ง๊ธฐ์ ์ฌ๋ช ์ ์ธ๊ณ๊ด ์ด๋์ ๋ณด๋, ๊ต์๋ ํ๋ฐฐ์ ๋ณํ(๋ค๋น๊ฒ์ดํ ์ถ์ ์ผ๋ก ๊ต์ง 30๋ ์ ๋ง์น๋ฉด์ ๊ทธ์ ์์ผ ์ธ๊ณ๊ด์ ์ ํ๋ฉด์ ๊ต์ง์ผ๋ก์์ ์ถ์ด ์ผ๋ง๋ ๊ท์คํ์ง๋ฅผ ๊นจ๋ฌ์) ์ง๊ธ ๋ด๊ฐ ํ๋ ์ผ์ด ๋ ๊ฑฐ๋ฃฉํ ์ผ์ ์ํ ๋๊ตฌ๋ก์๋ง์ด ์๋๋ผ ๊ทธ ์์ฒด๋ก ๊ฑฐ๋ฃฉํ๊ณ ๊ท์คํ ์ผ์ด๋ผ๋ ์ฌ์ค์ ์๋ ค์ฃผ์ด์ผ ํ๋ค. ๋ณด์์ ์ธ ๊ธฐ๋ ๊ต์ธ๋ค์ด ๊ณผํ์ ๋น๊ธฐ๋ ๊ต์ ์ด๋ผ๊ณ ์๊ฐํ๋ค. ์ฐ์ฃผ์ ๊ท ์ผ์ฑ(์ง๊ตฌ, ๋ฌ, ํ์ฑ,,, F=ma) ๊ณผํ์ด ๋ฐ์ ํ๋ค๊ณ ํด์ ํ๋๋์ ์๋ฆฌ๊ฐ ์ข์์ง๋ค๊ณ ์๊ฐํ๋ ์ฌ๋์ ํ๋๋์ ์ด์์ ์ธ ์์ญ์ ๊ฐ๋ฌ๋๋ ๊ฒ์ด๋ค. ์ง๊ตฌ ์จ๋ํ : ๊ณผํ์ ๋ฐ๋ฌ์ด ์ด๊ฒ์ ์ด๋ฃจ์ด์ ์ฌ์์ ์ผ์ผ์ผฐ์ง๋ง ๋ค๋ฅธ ์ ์ฅ์ผ๋ก ๊ณผํ๊ธฐ์ ์ด ์๊ธฐ์ ๋จ๊ทน๋๋ฅ์ ์ค์กด์ธต์ด ๊ตฌ๋ฉ์ด ๋ฌ๋ค๋ผ๋ ์ฌ์ค์ ์ฐ๊ตฌํ ์ ์๋ค.
๊ณผํ์ ํ๋์ ๋ํ ์ฑ๊ฒฝ์ ๊ทผ๊ฑฐ ํผ์กฐ์ธ๊ณ๋ฅผ ๊ด๋ฆฌํ๋ผ๋ ์ฒญ์ง๊ธฐ์ ์ฑ ์ (์ฐฝ2:15) ๋ ์ ๋ค์ค๋ฆฌ๊ณ ์ ๋ณตํ๋ผ๋ ์ฑ ์ (์ฐฝ1:28) ํผ์กฐ์ธ๊ณ๋ฅผ ๊ด๋ฆฌํ๋ผ๋ ์ฒญ์ง๊ธฐ์ ์ฑ ์ (์ฐฝ2:15) ๋ ์ ๋ค์ค๋ฆฌ๊ณ ์ ๋ณตํ๋ผ๋ ์ฑ ์ (์ฐฝ1:28) ์์ฐ, ํ๋๋์ ์ํ (์ฐฝ1:31, ๋น4:8) ์ด์ ์ฌ๋์ ๋ฐฉ๋ฒ ๋ต๋ฌF. Woehler, ์์๋ฅผ ์ฒ์์ผ๋ก ํฉ์ฑ ๋ฆฌ๋นํJ. von Liebig, ์ง์ ๋น๋ฃ ๊ฐ๋ฐ ์ฅ์์ ๋ฐ์ฌ ๊น์๊ถ ๊ต์, ์ฅ์์ ํ์ข ๊ฐ๋ F. Woehler J. von Liebig F. Woehler / http://en.wikipedia.org/wiki/File:Friedrich_woehler.jpg / au:unk. / cp:expired J. von Liebig / http://en.wikipedia.org/wiki/File:Justus_von_Liebig_um_1850_001.jpg / au:Alois Locherer / cp:expired ๊น์๊ถ / http://www.nocutnews.co.kr/show.asp?idx=464264 / au:unk / cp:unk ๋น๋ฃ ํฉ์ฑ์ด์ ์ ๋ง์ฑ์ ์ธ ์๋๋ถ์กฑ์ผ๋ก ์ธํ ์์ฌ๊ฐ ์ผ์ด๋ฌ๋ค. ํํ๋น๋ฃ์ ๋ฐ๋ช ์ผ๋ก ์๋์ฆ์ฐ์ด ํ๊ธฐ์ ์ผ๋ก ์ผ์ด๋ฌ๋ค. ์ง๊ธ ๋๋๋ ค๊ณ ํ๋ ๋ง์์ด ๋ถ์กฑํด์ ๋ฌธ์ ์ด์ง ์๋ ์์ฒด๊ฐ ๋ถ์กฑํ์ง ์์๋ค. ํ์ข ๊ฐ๋ : ๋ฐ, ์, ์ฅ์์-์์ฐ์ ํ์ข ๊ต๋ฐฐ, (GMO) ์ํ๋ฆฌ์นด์ ๊ธฐ์์ก์ด๋ฌธ์ ๋ฅผ ํด๊ฒฐ, ๊ธฐ์์ก์ด๋ฅผ ์ด๊ธฐ๋ ์ํผ ์ฅ์์๋ฅผ ๋ง๋๋ ์ฐ๊ตฌ(๋์ด์ง๋ฆฌ์) ์๋ฐฑ๋ง๋ช ์ ์์ฌ๋ก๋ถํฐ ๊ตฌํด๋๋ค. ํ๋์ค๋ฆฐ์ ๋ฐ๋ช (ํ๋ ๋ฐ) ๊ณผํ์๊ฐ ์ด์์ ์ฌ๋ํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ด ๋ฐ๋ก ์๋ค. F. Woehler , http://en.wikipedia.org/wiki/File:Friedrich_woehler.jpg (accessed 2011.01.13). J. von Liebig, http://en.wikipedia.org/wiki/File:Justus_von_Liebig_um_1850_001.jpg (accessed 2011.01.13). ๊น์๊ถ ๊ต์, http://www.nocutnews.co.kr/show.asp?idx=464264 (accessed 2011.01.13). ๊น์๊ถ ๋ฐ์ฌ
๊ณผํ์ ํ๋์ ๋ํ ์ฑ๊ฒฝ์ ๊ทผ๊ฑฐ ๊ณผํ์ ๋ถ์ ์ ์ธ ๋ฅ๋ ฅ์ ๋ํ ํ์๊พผ์ ์ญํ ์จ์ ํ ์์ข ๋ฌด๊ธฐ๊ฒฝ์, ์์๊ณ ๊ฐ, ์ง๊ตฌ์จ๋ํ, ํ๊ฒฝ์ค์ผ ์ธ๊ฐ์ ํ๋ฝํ ๋ณธ์ฑ์ด ๊ณผํ์ ํตํด ๋๋ฌ๋์ง ์๋๋ก ํ๋ ํ์๊พผ์ ์ญํ ์จ์ ํ ์์ข ๋ค์ํ ์์ญ(์ ์น, ๊ฒฝ์ , ์ฌํ, ๊ต์ก, ์์ , ํ๋ฌธ)์์ ์ ํ ์ฒญ์ง๊ธฐ๋ก์์ ์ญํ ์ ํ ๊ตฌ์กฐ๊ฐ ๋ง๋ค์ด์ง๋ ๊ฒ์ ๋ฐฉ์กฐํ๋ ๊ฒ์ ๊ฐ๋ณ์ ์ผ๋ก ์ด์์๊ฒ ์ํด๋ฅผ ๋ผ์น๋ ๊ฒ๋ณด๋ค ํจ์ฌ ๋ ์ํฅ๊ณผ ๋ฒ์๊ฐ ํผ ๊ณผํ์ ๋ฐฉํฅ์ ๋ฌธ์ ๊ฐ ์๋ค. ๊ณผํ์ ๋ถ์ ์ ์ธ ๋ฅ๋ ฅ์ ๋ชจ๋ํฐ๋งํ๋ ํ์๊พผ์ ์ญํ ์ด ํ์ํ๋ค. ๊ณผํ์ ํ์ซ๊ตฐ์ด ๋๊ธฐ ์ํด์ ๊ณผํ์ ๋ํ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ํ์ํ๋ค. ๊ฒฝ์ ๋์ธ ํ๋์ฐ์์ด๋ฐ์ฌ๋ก๊ธฐ์์ ํ์์ธ ๋ฐ๋ฅดํธ ์ฑ๋ถ : ๊ณผํ, ์ฑ์:๊ธฐ์ , ์ฑ๋ น:๊ฒฝ์ ๋์ธ / ์ด ์์ ํ๊ฒฝ์ค์ผ, ์ฌ์๋ถ๊ฐ์์์ ๋ํ ๊ณ ๋ ค, ๋ฌด๊ธฐ๊ฒฝ์์ ๋ํ ๊ณ ๋ฏผ์ด ํ์ํ๋ค. ์จ์ ํ ์์ข ์ด ํ์ํ๋ค. ์ฐ๋ฆฌ์ ์ถ์ ์ ์กด์ฌ์ ์ธ ๋ถ๋ถ์ ์์ข ์ด ํ์ํ๋ค. ๊ตํ์์ ์ง์ฌ, ์ฅ๋ก๋ก์ ์ ์ฌ๊ธฐ๋๊ฒ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ์์ ์ ์ถ์ ๊ฐ์ฅ ๋ง์ ์๊ฐ์ ์์ญ์ ์ฐจ์งํ๋ ์ง์ ์ ์์ญ์์์ ํ์ , ์์ข ์ด ํ์ํ๋ค. ๋ํ์ด ์๋๋ฉด ํ ์ ์๋ ์์ญ์ด ์๋๊ฐ? ์ ๊ต ๋ด์ฌ๋ ๋ค๋ฅธ ์ฌ๋๋ค, ๋จ์ฒด๋ค์ด ํ ์ ์์ง๋ง ํ๋ฌธ์ ์์ญ์ ์ ๋๋ก ๋ฐ๋ฅด๊ฒ ์ฐ๊ตฌํ๋ ๊ฒ์ ๋ํ๋ง์ด, ํ๊ต๋ง์ด ํ ์ ์๋ ์ผ์ด๋ค. ๊ณผํ๊ณผ ๊ธฐ์ ์ ์ค์ฉ์ ์ธ ์ธก๋ฉด์ ์ฐ๊ตฌํจ์ผ๋ก ํ๋ก์ ํธ๋ฅผ ์์ฉํ๊ณ , ๋ ๋ง์ ๋ํ์์์ ๋ฐ์ ์ ์๊ณ ๊ทธ๋์ ๋ ์ข์ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ํด๋ด๋๊ฒ, ์ด ์์์ ๊ทธ๋ฆฌ์ค๋์ธ์ผ๋ก์ ์ด๋ป๊ฒ ์ฐ๊ตฌํ ๊ฒ์ธ๊ฐ? ์ค์ ๋ก ์ผ๋ฐ์ธ๋ค์ด ์ข ๊ต์ ์ผ๋ก ๋ณด๋ด๋ ์๊ฐ์ ๋ง์ง ์๋ค. ๊ทธ๋ ์ง๋ง ์ง์ ์ธ๋ค์ด๋ ํ์์ ๊ฒฝ์ฐ ๊ณต๋ถ์๊ฐ, ๊ณผ์ ์๊ฐ์ ๋ง๋ค. ์ฐ๋ฆฌ์ ๋๋ถ๋ถ์ ์๊ฐ์ ํ๋๋๊ณผ ๋ฌด๊ดํ๊ฒ ๋ณด๋ด๋ ๊ฒ์ด ๊ฐ๋ฅํ๊ฐ? ์๋ฅผ ๋ค์ด ์ํ์ ์ ๊ณตํ๋ ์ฌ๋์ด ์ด๋ป๊ฒ ๊ธฐ๋ ๊ต์ธ๊ณ๊ด์ ๊ด์ ์์ ๊ณต๋ถํ ๊ฒ์ธ๊ฐ? ์ฌํ๊ณผํ์ ์์ญ์๋ ์ด๋ฐ ์ธ๊ณ๊ด์ ์์ญ์ด ๋ถ๋ช ํ๊ฒ ๊ฐ๋ฆฌ๋ ๋ถ์ผ๋ค์ด ์๋ค.
๊ณผํ์ ์ธ์๋ก ์ ๊ธฐ์ด์ ๊ฐ์น ์์ฐ์ ์ฐ๊ตฌ์ ๋์์ผ๋ก ๋ณด์ง ์๋ ์๊ฐ ์์ฐ์ ๋ํ ๊ธฐ๋ ๊ต์ธ์ ์๊ฐ ๊ทธ๋ฆฌ์ค์ธ : ๋ชจ๋ ๋ฌผ์ง์ ์ธ ์ธ๊ณ๋ ์ฐ๊ตฌ๋์์ด ์๋ ๋์์ฌ์ : ์์ฐ์ ์ ์ฑ์ ๋๊ณ ์์ ์์ฐ์ ์๊ฒฉํ ํ์ฐ์ฑ์ ์ํด ์ดํ๋๋ฏ๋ก ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ๋ถํ์ ์์ฐ์ ๋ํ ๊ธฐ๋ ๊ต์ธ์ ์๊ฐ ๋ ๋ฆฝ์ ์ธ ์ค์ฌ ์์ฐ์ ๊ท ์ผ์ฑ ์ง์ ์๋ ํ๋๋์ ํผ์กฐ๋ฌผ์ด๊ธฐ์ ํต์ผ์ฑ, ์ง์, ๊ท์น์ฑ์ ๊ธฐ๋ ์์ฐ์ ๊ฐํด์ฑ(ๅฏ่งฃๆง) ์์ฐ์ ํ๋๋์ ์ฐฝ์กฐ๋ฌผ(Nature as Creation) ์์ฐ์ ์ ํํจ(Finiteness of nature) ํ๋๋์ ์ฑํ ํ๋ผํค์ ๋ฌผ์ง์ธ๊ณ๋ ์ฐ๊ตฌ๋์์ด ์๋๋ค๋ผ๊ณ ๋ณด์๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ์ค๋ก๋ง์ ํ์ฒ๋ผ ์จ ์ธ๊ณ์ ์ ๋ค์ด ์กด์ฌํ๋ค. ์์ฐ์ ์กฐ์ํ๋ ๊ฒ์ ์ ๋ค์ ์ฒ์๋ฅผ ๋ฒํ๋ ๊ฒ์ด๋ค๋ผ๊ณ ์๊ฐํ๋ค. ์๋ฆฌ์คํ ํ ๋ ์ค๋ ๊ด์ฐฐ์ ๊ฐ์กฐํ๋ค. ๊ธฐ๋ ๊ต์ ์๊ฐ ํ๊ตฌ๊ฐ ์๋๋ผ ํ๋๋์ด ์ฐฝ์กฐํ์ ๋ ๋ฆฝ์ ์ธ ์ค์ฌ์ด๋ค. ์์ฐ์ ๊ท ์ผ์ฑ, ์์ฐ์ ๊ฐํด์ฑ : ๊ตํ์ฌ์ ๋ฐ์ค์ด ๊ฐ์กฐ ์ธ๊ฐ์ด ํ๋๋์ ํ์์ผ๋ก ์ง์์ ๋ฐ์๊ธฐ์ ํ๋๋์ ์ํ์ผ๋ก์์ ์์ฐ์ ํด์ํ๋ ๊ฒ์ด ๊ฐ๋ฅํ๋ค. ๊ณผํ์ ์ธ์๋ก ์ ๊ธฐ์ด์ ๊ฐ์น๊ฐ ์๋ค. ๋ถ๊ต์ ๊ฒฝ์ฐ ์ง๊ธ์ ์ฐ๋ฆฌ๊ฐ ์ฌ๋ ์ธ์์ ์ค์ ๋ผ๊ณ ์๊ฐํ์ง ์๋ ์ ์ฅ๋ค์ด ์๋ค.(๋ฐฐํ๊ต) ์ด๋ฐ ์ข ๊ต๋ฅผ ์ง์ ๋ฏฟ์ง ์์ง๋ง ์ด๋ฐ ๊ฐ๋ฅด์นจ์ด ์ฐ๋ฆฌ๋ค์๊ฒ ๋ฌด์์์ ์ผ๋ก ๋ค์ด์ฌ ์ ์๋ค. ์๋ชป๋ ์ข ๋ง๋ก ์ ์ธ ๊ฐ๋ฅด์นจ, ์ด๋๊ตํ์ ์์ง์ฃผ์์๋ค์ ์๋ชป๋ ๊ฐ๋ฅด์นจ-๋ง์์จ๊ณผ ๊ฐ์ ์ด๋ค์ ์์๋์ด ์ค์ ๋ก ์ก์ ์ ์ ๊ณ ์ค์ ๊ฒ์ด ์๋๋ผ๊ณ ๊ฐ๋ฅด์ณค๋ค. ์ด๋ฐ ์ถ์์ ์ธ ๊ฐ๋ฅด์นจ์ด ์๊ฒ ๋ชจ๋ฅด๊ฒ ์ฐ๋ฆฌ๋ค์์ ๋ค์ด์ฌ ์ ์๋ค.
๊ณผํ์์ ์์ธ ์์ฐ์ ๋ํ ๊ฒฝ์ธ ์ฐ๊ตฌ์ ๋๋ชฉ ๋ฐ๋ฅธ ์กฐ๋ง ํ๋๋์ด ๋ง๋์๊ณ , ํ๋๋์ ์์ ๊ฒฝ์ธ์ ์ฌ์ฉ์ ๊ท ํ(ํ๊ฒฝ์ฃผ์โ์์ฐํ๊ดด) ์ฐ๊ตฌ์ ๋๋ชฉ ์ ์ง, ์ง์ค์ฑ(integrity), ์ฐ๊ตฌ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋ํ ๊ฒธ์, ์ฐ๊ตฌ ๊ฒฐ ๊ณผ์ ๊ณต์ , ์์ ์ฌ, ์ธ๋ด์ฌ ๋ฐ๋ฅธ ์กฐ๋ง ๊ธฐ๋ ๊ต๋ ๊ณผํ์ ํน์ฑ, ๊ณผํ์ ๋ฐฉ๋ฒ, ๊ณผํ์ ๊ฐ์ ๋ฑ์ ๋ ํ ๊ทผ๊ฑฐ๋ฅผ ์ ๊ณต ๊ณผํ์ ๋ํ ๋ฐ๋ฅธ ์กฐ๋ง์ ์ ๊ณต ๊ด๋ฆฌ๊ถ, ์ฒญ์ง๊ธฐ๊ถ์ ํ๋ฝํ์ จ๋ค. ์ฐ๋ฆฌ์๊ฒ ๋ฑ๊ธฐ๊ฐ ๋์ด์จ ๊ฒ์ด ์๋๋ค. ๋๋ฌด ์ ์ฐ๋ ๊ฒ๋ ๋ฌธ์ ์ด๊ณ ๊ณผ์ฉ๋ ๋ฌธ์ ์ด๋ค. ํ์ ์ ๋ํ ์๊ฐ, ๊ธ์ ์ด ๊ฒ์ ๋จ๋๋ค. ๋จ์ง ์๋ ๊ธ์ ์ฐ์ง ์๋๋ค. ํธ์ด๊น์ค : ํ๋๊ณผํ์ ๊ธฐ์ด๋ ์ฑ๊ฒฝ์ ๊ธฐ์ด๊ฐ ๋ง๋ค.
์์นํ ๊ต์, Ph.D. ๋ฐด์ฟ ๋ฒ ๊ธฐ๋ ๊ต์ธ๊ณ๊ด ๋ํ์(VIEW) viewmanse@gmail.com ์ 2๋ถ ๊ณผํ์ฒ ํ 2์ฅ ๊ณผํ์ ๋ณธ์ง๊ณผ ๊ฐ์น ์์นํ ๊ต์, Ph.D. ๋ฐด์ฟ ๋ฒ ๊ธฐ๋ ๊ต์ธ๊ณ๊ด ๋ํ์(VIEW) viewmanse@gmail.com ๊ณ ํ 10:4-5 ํ๋๋์ ์๋ ๊ฒ์ ๋์ ํ์ฌ ๋์์ง, ๋ณด์ด์ง ์๋ ๊ฒ๋ค์ ๋ํ ๊ฒฝ๊ณ๊ฐ ํ์ํ๋ค. ์ธ๊ณ๊ด ํ๋ จ์ ๋ถ๋ณ๋ ฅ์ ๊ธฐ๋ฅด๋ ํ๋ จ์ด๋ค. ์ณ๊ณ ๊ทธ๋ฅธ ๊ฒ์ ๋ํ ๋ถ๋ช ํ ์ฃ๋๊ฐ ํ์ํ๋ค. ํ์ฑํ ์ถ์ ์ฃผ์๊ธฐ ์ํด ์ค์ ์ฃผ๋์ ๋ชฉ์ ์ ์ด๋ฃจ๊ธฐ ์ํ ์ค์ํ ๋ฐฉ๋ฒ์ค์ ํ๋๊ฐ ๋ฐ๋ก ์ธ๊ณ๊ด ํ๋ จ์ด๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ฅผ ๋๋ฌ์ผ ์๋ชป๋ ๊ตด๋ ๋ค์ ์ ํํ๊ฒ ํ์ ํ๋ ๊ฒ์ด ํ์ํ๋ค.
์ฉ์ด ์ ์-๊ณผํ(science, Wissenschaft) ๋ชจ๋ ํ๋ฌธ ๊ณผํ์ ๋ฐฉ๋ฒ์ด ๋์๋๋ ๋ชจ๋ ํ๋ฌธ๋ค(์ธ๋ฌธ๊ณผํ, ์ฌํ๊ณผํ) ํ๋ฌธ(scholarship & Learning)๊ณผ ์ ์ฌํ๊ฒ ์ฌ์ฉ ์์ฐ๊ณผํ ์์ฉ๊ณผํ์ ๊ธฐ์ด๊ฐ ๋๋ ์์ฉ์ ๋ํ ๊ด์ฌ์ด 2์ฐจ์ ์ธ ํ๋ฌธ (๋ฌผ๋ฆฌํ, ํํ, ์๋ฌผํ, ์ฒ๋ฌธํ, ์ง์งํ ๋ฑ) ์ค์ฌ์ ๋ํ ์ง์ ๊ทธ ์์ฒด๋ฅผ ๋ชฉํ๋ก ์ผ์ ๊ณผํ๊ณผ ๊ธฐ์ ์์๊ณผํ, ์์ฉ๊ณผํ, ๊ธฐ์ ์ ์์ญ ๊ตฌ๋ถ์ด ์ด๋ ค์ ๊ธฐ์ ์ ๊ณผํ์ ๊ธฐ์ด, ๊ณผํ์ ๊ธฐ์ ์ ์ง๋ณด์ ๋๋ถ์ด ๋ฐ์ ์ธ๋ฌธํ์ด๋ ์ฌํํ์ ๊ณผํ์ด๋ผ๋ ๋จ์ด๋ฅผ ๋ถ์ธ๊ฒ์ด ์ผ๋ง๋์ง ์์๋ค. ๊ณผํ์ ์ธ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๊ฐ์ง๊ณ ์ฐ๊ตฌํ๋๊ฒ ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ๊ณผํ์ด ๊ฐ์ง๊ณ ์๋ ๊ถ์, ์ค์์ฑ์ ๋ถ์ด์ ๋์ ๋ณด๊ณ ์ ํ๋ ์๋๋ผ๊ณ ํ ์ ์๋ค. ์์ฐ๊ณผํ์ ๊ธฐ์ด๊ณผํ์ ์๋ฏธํ๋ค. ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ๋์ด ๋์ง ์๋๋ค. ์ด์๋์ ๊ฐ์ฅ ๊ฐ๋ ฅํ ๋์ธ์ ๊ฒฝ์ ๋์ธ์ด๋ค. ๊ทธ๋์ ์์ฐ๊ณผํ์ ํ๋ฉด์ ์ด๊ฒ์ด ์ด๋ป๊ฒ ์์ฉ๊ฐ๋ฅํ์ง๋ฅผ ๋ค๋ฃฌ๋ค. ๊ธฐ์ด๊ณผํ-์์ฉ๊ณผํ ์ง๊ณต๊ด-ํธ๋์ง์คํฐ-์ง์ ํ๋ก(IC)๋ฐ๋์ฒด ๊ณผํํ๋ช (์ง๋์ค์ ๋ฐํ๋ก๋ถํฐ ๋ดํด์ ํ๋ฆฐํคํผ์ ๋ฐํ140๋ ๊น์ง์ ๊ธฐ๊ฐ)-์ด ์ดํ ์ฐ์ ํ๋ช ์ด ์ผ์ด๋๊ฒ ๋์๋ค. ์์ฆ์ ํ๋ธ๋ง์๊ฒฝ, ์ฌํด์ฐ๊ตฌ๋ฑ ๊ธฐ์ ์ ์์กดํ๋ค. ์ด๋ฌํ ๊ธฐ์ ์ ๋ฐ์ ์ด ์์ผ๋ฉด ๊ธฐ์ด๊ณผํ๋ ๋ฐ์ ํ ์ ์๋ค. ๊ณผ๊ฑฐ์๋ ์ค์นผ๋ผ์ ํต(ํ์)๊ณผ ์ฅ์ธ์ ํต(๊ธฐ์ ์)์ด ๋ฐ๋ก ์งํ๋์์ง๋ง ์ด ๋๊ฐ์ง๊ฐ ํฉ์ณ์ง๊ฒ์ด ๊ณผํํ๋ช ์ด๋ค.
๊ณผํ์ ์๋ฉด์ฑ ๊ธ์ ์ ์ธ ์ธก๋ฉด ๋ถ์ ์ ์ธ ์ธก๋ฉด ํ๋์ ์ฌํ ํ์๋ก์ด ์ฌํ ๊ฑด๊ฐ๊ณผ ์ฅ์ ์ธ๊ฐ์ ์์ ์ํ ๋น ๋ฅธ ์ด๋์๋จ์ ๋ฐ์ (KTX, ๊ณ ์๋๋ก), ์ด๊ณ ์ ์ธํฐ๋ท์ ๋ณด๊ธ ํ์๋ก์ด ์ฌํ ๋์ ํ๋ช -์๋๋ฌธ์ ํด๊ฒฐ, ์ ์ ๊ณตํ,๊ธฐ์ ๋ฐ๋ฌ-๋ฌผ์ง์ ๋ถ์ํจ ๊ฑด๊ฐ๊ณผ ์ฅ์ ์ํ์ ๋ฐ๋ฌ-์ง๋ณ์ ์น๋ฃ ํน์ ์๋ฐฉ, ํ๊ท ์๋ช ์ ์ฆ๊ฐ ๋ถ์ ์ ์ธ ์ธก๋ฉด ์ธ๊ฐ์ ์์ ์ํ GPS๋ฅผ ํตํ ์์น ์ถ์ , ๋ฉ์ผยท์ ํ์ ๊ฐ์ฒญ ์ํ, ๊ฐ์ธ์ ๋ณด ๋ ธ์ถ ๊ฐ์ฑ, ๊ณต๋์ฒด, ๋ค์์ฑ ๋ง์ด ํ์คํ=>์์ฐ์ฑ=>๋ฉ์ปค๋์ฆ ์ค์ฌ ์ฌํ๋ ํ์ผ์ฑ๊ณผ ํต์ผ์ฑ์ ์๊ตฌ ๋ถ์๊ณผ ๋ถํ ํ๋์ธ๋ค์ ๋ถ์๊ณผ ์ ๋ง ์ฌํ ์) ์ ๋ณดํ ์๋์์ ์ปด๋งน๋ค์ด ๊ฒช๋ ์๋ ฅ๊ณผ ๋ถ์ ๋นํ๊ธฐ ์๊ธ ๋ํ ์ธ๊ณ ๋์คํ๋์๋ค. Global village๊ฐ 1960๋ ๋์ ๋์จ ์ด์ผ๊ธฐ์ธ๋ฐ ์ด์ ํ์คํ๊ฐ ๋์๋ค. ๋น๋ฃ์ ๋ฐ๋ช , ํ์ข ๊ฐ๋, ์ ์ ๊ณตํ(GMO), ์์ฐ๋์ ๊ธ์ฆ ๊ณผํ์ ํตํด์ ์ฌ๋์ ๋ชจ๋ํฐ๋งํ๋ ๊ฒ๋ค, ํ๋์ ์์ ๋ฏธ๋์ด์ ๋ฐ๋ฌ, ์ปดํจํฐ๊ฐ ์ฐ๋ฆฌ์ ์ถ์ ํธ๋ฆฌํ๊ฒ ํ๋๋ก ๋ง๋ค์์ง๋ง ์ด๊ฒ์ ๋ฐฐ์ฐ๋ ๊ฒ์ด ์ด๋ ค์ด ์ผ์ด๋ค. ์๋ฐฐ์ธ๋ ค๋ ๋ํ๊ฐ ์๋๊ณ ๋ฐฐ์ธ๋ ค๋ ํ๋ค๋ค ํ์คํ๋์ด์ผ ์์ฐ์ฑ์ด ์ฆ๊ฐ๋๋ค. ์ด๋ ๊ฒ ๋ ๋ ํ์ผ์ฑ์ ์๊ตฌํ๋ค. (์๋์ฐจ์ ๋ถํ ํ์คํ) ๋ฏธ๊ตญ์ ํ์ฑํ์ฌ์ ๋ฐ์ฌ : ๋ง์ง๋ง ์กฐ๋ฆฝ์์ ์๋ก ์์คํ (meter-feet)์ด ๋ฌ๋ผ์ ๋ฐ์ฌ์ดํ์ ์์ฑ์ ์ญํ ์ ํ์ง ๋ชปํ๋ค. ์ ์ธ๊ณ์ ๋ฏธ๊ตญ๊ณผ ์๊ตญ๋ง์ด feet์์คํ ์ ๊ณ ์งํ๊ณ ์๋ค. ์์ด์จ, ์ดํผ์จ ์ฆ๊ฐ / ๊ตญ๋ฏผ์๋๊ณผ ํ๋ณต์ง์๋ ๋์ฒด์ ์ผ๋ก ๋ฐ๋น๋กํ๋ค. ๋ถ์์์๋ ๋ฐ๋์ ๊ณผํ๊ณผ ๊ธฐ์ ์ด ์ ์ ๋์ด ์๋๋ฐ ์ด๊ฒ์ด ์ฐ๋ฆฌ๋ฅผ ๊ณผ์ฐ ํ๋ณต์ผ๋ก ์ด๋๊ณ ์๋๊ฐ?
๊ณผํ์ ์ค๋ฆฝ์ฑ์ ๋ฌธ์ ๊ณผํ์ด ๊ฐ์น์ค๋ฆฝ์ ์ด๋ผ๋ฉด? ๊ณผํ์ด ๊ฐ์น์ค๋ฆฝ์ ์ด ์๋๋ผ๋ฉด? ๊ณผํ์ ๋ํ ๊ธฐ๋ ๊ต์ ์ ๊ทผ์ ๊ทผ์์ ์ผ๋ก ๋ด์ Why? ๊ธฐ๋ ๊ต์ (Christian)์ด๋ผ๋ ๋ง์ด ๊ฐ์น๋ฅผ ๋ดํฌ ๊ณผํ์ด ์ฃ์ ์ํฅ์ ๋ฐ์ง ์์์ ์๋ฏธ ๊ณผํ์ ์์จ์ ์ค์ค๋ก ํ๋์ ์๊ตญ์ด๋ฉฐ, ์์กดํจ ํ๋๋์ ๋๋ผ์๋ ๋ณ๊ฐ๋ก ์กด์ฌ ๊ณผํ์ด ๊ฐ์น์ค๋ฆฝ์ ์ด ์๋๋ผ๋ฉด? ๊ณผํ์ ๋ด์ฌ๋ ๊ฐ์น๋ฅผ ๊ฐ์ ธ์ผ ํจ ๊ณผํ์ ์ ์์ ์ํด ๊ฒฐ์ ๋จ ๊ธฐ๋ ๊ต์ ์ ๊ทผ์ ์ ์ฉํ๋ฉฐ ๊ธฐ๋ ๊ต์ ์ ๊ทผ์ ํ์ง ์๋๋ค๋ฉด ๋ค๋ฅธ ๊ฐ์น์ ์ํด ์ง๋ฐฐ๋จ ๋ง์ฝ ๊ณผํ์ด ์ค๋ฆฝ์ ์ด์ด์ ๋ถ๊ต์ ์, ๋ง์์คํธ, ๊ธฐ๋ ๊ต์ธ์ด ๋ณด๋๋ผ๋ ๊ฐ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ธ๋ค๋ฉด ๊ณผํ์ ๋ํ ๊ธฐ๋ ๊ต์ ์ ๊ทผ์ ๋ถํ์ํ๋ค.๊ณผํ์ ๊ฐ์น๊ฐ ํฌ์๋๋ ์์ญ์ด ๋ง์ด ์๋ค. ์ค๋ฆฝ์ ์ด๋ผ๋ฉด ์ฃ์ ์ํฅ์ ๋ฐ์ง ์๋๋ค๋ ๊ฒ์ด๋ค. ํ๋๋์ ๊ฐ์น์ ์กด์ฌ์ด์๊ณ ๊ทธ ํ๋๋๊ป์ ์ธ๊ฐ์ ๋ง๋์๊ณ ํ๋ฌธ์ ํ๋ฝํ์ จ๋ค. ์ค์ ๋ก ๋ชจ๋ ๊ณตํ์ด๋ ๊ณผํ์ ๊ธฐ๋ ๊ต์ ๊ฐ์น๋ฅผ ๋ถ์ฌํ ์ค ์์์ผ ํ๊ณ ๊ทธ๊ฒ์ ์ธ์ ํด์ผ ํ๋ค. ๋ง 28:19
๊ณผํ์ ๊ณผ์ฐ ๊ฐ์น์ค๋ฆฝ์ ์ธ๊ฐ? ๋ชฉ์ ๊ณผ ๋๊ธฐ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ณด๋ฉด ์ ์ ์์ ํ๋ฝํ ๊ณผํ์ ๋๊ธฐ๊ฐ ๊ฐ์ ธ์จ ๊ฒฐ๊ณผ ํ๋ผํคPlaton, โ๊ณผํ์ ์์ฐ์ ๋ํ ๊ฒฝ์ธ์ ํธ๊ธฐ์ฌ์์ ์ถ ๋ฐํ๋ค.โ ๋ฒ ์ด์ปจFrancis Bacon, โ์๋ ๊ฒ์ด ํ์ด๋ค.โ ๋ด์ฌํ๋ ํ์ผ๋ก์์ ์ง์(๋ฒ ์ด์ปจ)๏ ๊ทผ๋์ ์์ ์ง๋ฐฐํ๋ ํ ํ๋ฝํ ์ธ๊ฐ์ ํ๋๋์ผ๋ก๋ถํฐ ๋ ๋ฆฝํ๊ธฐ ์ํด ์์ ๊ณผ ํ์ ์ถ๊ตฌ ํ๋ฝํ ๊ณผํ์ ๋๊ธฐ๊ฐ ๊ฐ์ ธ์จ ๊ฒฐ๊ณผ ๊ณผํ์ ์ธ์ํ ์์ ์ ์์ ์ ๋ณด์ฅํ๊ณ ๋ค๋ฅธ ์ฌ๋์ ์ง๋ฐฐํ๊ธฐ ์ํ ํ์ ๋น์ถํ ๊ธฐ ์ํจ ๊ณผํ์ ๋ฌด์ ๋ก ํ ๊ธฐ๊ณํ๋ ๊ณผํ, ์์ฐ์ ์ค์ค๋ก ์์ง์ด๋ ์์จ์ ์ธ ๊ธฐ๊ณ ์ธ๊ฐ์ ๋ถํํ, ๋ฌด๋ ฅํ, ์ธ๊ฐ์ ์์ธ(alienation) ํ์ ๋ชฉ์ ๊ณผ ๋๊ธฐ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ณด๋ผ. ํ๋ผํค : ํธ๊ธฐ์ฌ์์ฒด๋ ํ์๊ฐ ์๋์ง๋ง ๊ทธ ๊ณผํ์ ์ง์์ด ํ์ ๊ฐ์ง๋ค. ์ง์์ด ์๋ ์ฌ๋์ ์๋ ์ฌ๋์ ์ง๋ฐฐํ๊ฒ ๋๋ค. ํ๋์์ค ๋ฒ ์ด์ปจ : ์๊ตญ์ ๊ฒฝํ์ฃผ์ ์ฒ ํ Roger Bacon๊ณผ ๊ตฌ๋ณํ๋ผ. ์ง์์ ํ์ผ๋ก์ ์ดํดํ๋ค. ๋ฒ ์ด์ปจ์ด ๋งํ ๋ ํ์ ๋ด์ฌํ๋ ํ์ด๋ค. ์ด๋ฏธ ๊ณผํ์ ์ง์์์ฒด ํ์ ๊ฐ์ง๋ค๋ ๊ฒ์ด๊ณ , ํ์ ๊ฐ์ง๋ค๋ ๊ฒ์ ๊ฐ์น์ค๋ฆฝ์ ์ด ์๋๋ผ๋ ๊ฒ์ด๋ค. ๊ณผํ์ ์ธ์ํ์ ๋ฌด์ ๋ก ํ. ๋ดํด์ด ๊ฐ์ ธ์จ ๊ธฐ๊ณ๋ก ์ ์ธ ์ธ๊ณ๊ด์ ์ ๊ด์ด ์ด์ ๋ก (Deism, ์ด์ฑ์ ๋ก ) ํ๋๋์ด ์ฐฝ์กฐ๋ ํ๋์ง ๋ชจ๋ฅด์ง๋ง ์ง๊ธ ์ฐ์ฃผ๋ ํ๋๋ ์์ด๋ ์ ๋์๊ฐ๋ค๊ณ ํ๋ค. ์ด๊ฒ์ด ์ข๋ ์งํ๋๋ฉด ์์ฐ์ ๋ก ์ผ๋ก, ์์ฐ์ฃผ์๋ก ๋์ด๊ฐ๊ฒ ๋๋ค. ๊ธฐ๊ณํ๋ช (์ญํํ๋ช ) ์๋ ๋ดํด์ ์ด๋๋ฒ์น๊ณผ ์ผํ๋ฌ์ ์ด๋3๋ฒ์น์ด ๋ค์ด์๋ค. ๋๋ ๋๊ตฌ์ธ๊ฐ๋ฅผ ๊ฐ์ฅ ์ง์งํ๊ฒ ๊ณ ๋ฏผํ๋ ์ฌ๋๋ค์ด ์ค์กด์ฃผ์์๋ค์ด๋ค. ์ด๊ฒ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ์ ๋ง, ์์ด์ด๋ค. ์ธ๊ฐ์ ์๊ธฐ์์ธ. ์ธ๋ฌธํ์ ์ธ ํ๋ จ์ ๋ชฉ์ ์ ๋ฐ์ฑ๋ฅ๋ ฅ(reflection)์ ํค์ฐ๋ ๊ฒ์ด๋ค. ์์ฐ๊ณผํ์ ํ๋ จ์ ๋ชฉ์ ๊ณผ๋ ๋ค๋ฅด๋ค.
์ญ์ฌ ์์์ ๋ณธ ๊ณผํ์ ๋น์ค๋ฆฝ์ฑ ๊ณ ๋์ธ๋ค์๊ฒ ์์ด์์ ๊ณผํ ๊ทธ๋ฆฌ์ค์ธ๋ค์๊ฒ ์์ด์ ๊ณผํ ๊ณผํํ๋์ ์ฑ์ง์๋ค์ ์ํด ์ํ(์ผ์ข ์ ์ ๋น์ ํ์) ๊ณผํ์ ์ง์์ ์์ฐ์ ๋ํ ์ ํ๋ค๊ณผ ํผํฉ ๊ณผํ์ ๋ฐฑ์ฑ๋ค์ ๋ํ ๊ถ๋ ฅ์ ์ ์ง์ ์ค์ํ ์์ ๊ฒฐ๊ตญ, ๊ณผํ์ ์ค๋ฆฝ์ ์ธ ์ด์ ๊ฐ ์๋๋ผ ๋ค๋ฅธ ๊ฐ์น๋ฅผ ๋ฐ์ํ ๊ธฐ ์ํ ์๋จ์ด์์๏จ๋ํ์ ์๋ฏธ ๊ทธ๋ฆฌ์ค์ธ๋ค์๊ฒ ์์ด์ ๊ณผํ ์ ํ์ ์ธ ์ ๋ ์ง๋ฆฌ์ ๋ํ ์กด์ฌ์ ๋ํ ํ์ ์์ฐ์ ๋ํ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ ํ๋ก๋ถํฐ ๋ ๋ฆฝ ๋ชจ๋ ์ ๋ ๊ณผ ์ ์์ ๋ฌด๊ดํ ์์ฐ์ ๋ํ ๊ฐ์น์ค๋ฆฝ์ ์ธ ์ง ์์ ๋ํ ํ์ But, ๊ทธ๋ฆฌ์ค์ธ๋ค์ ๋ถ๋ณํ๋ ์ ๋์ ์ง๋ฆฌ๋ฅผ ์ฐพ์ผ๋ ค๊ณ ํ ๊ฒ์ ๋ถ์ํ๊ณ ์ฐฐ๋์ ์ธ๊ฐ์ด ๋ถํ์คํ ์ธ์์์ ์์ ๊ฐ ์ ๊ฐ๊ธฐ ์ํจ(์ง์ , ์ฌ๋ฆฌ์ , ์ก์ฒด์ ์์ ์ ๋ํ ์ถ๊ตฌ) ์์ฐ์ imbeded๋์ด ์๋ ๋ด์ฉ์ ๊ณผํ์ด๋ผ๊ณ ํ๋ค๋ฉด ์ด๊ฒ์ ์ค๋ฆฝ์ ์ด๋ค. ๊ทธ๋ฐ๋ฐ ๊ทธ๊ฒ์ ์ฐพ๋ ํ๋์ ๊ณผํ์ด๋ผ๊ณ ํ๋ค๋ฉด ์ด๊ฒ์ ๋น์ค๋ฆฝ์ ์ด๋ค. ๋๊ธฐ์ ๊ฐ์น, ์ด๋ค ๊ณผํ์ ๋ด์ฉ์ ์ ํํ ๊ฒ์ธ์ง์ ๋๊ธฐ๊ฐ ์๊ธฐ์. ์ค๋๋ ๊ณผํ์๋ค์ ์ซ์๊ฐ ๋ง๋ค. ์ง๊ธ์ผ๋ก๋ถํฐ 100-200๋ ์ ๋งํด๋ ๋๋ถ๋ถ์ด ์๋ง์ถ์ด ํ์์๋ค. ์ค์ธ์ด์ ์๋ ๋๋ถ๋ถ ์ฑ์ง์์ ๊ณผํ์์ ์ ๋ถ์ด ๊ฒน์ณ์๋ ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ ๋ง๋ค. ๋ณ์ ์์ง์์ ๊ด์ธกํ๋ ์ด์ (1๋ ์ ๋ํ ๊ณ์ฐ, 365.2422-4๋ ๋ง๋ค ์ค๋ , 400๋ ์ 1๋ ์ ์ค๋ ์ ์์ฐ) ์ ์ฌ, ์จ๋ฟ๋ฆฌ๊ณ ๊ณ ๊ธฐ์ก์ผ๋ฌ ๋๊ฐ๋ ํ์, ๋์ผ๊ฐ์ ๋ฒ๋, ๊ทธ๋์ ์ฑ์ง์๊ฐ ์ฒ๋ฌธํ์, ์ ์ฑ์ ์ฌ๊ฐ ๋ ์๋ฐ์ ์์๋ค. ํต์น์๋ค์ ๊ถ๋ ฅ์๋จ์ด ๋์๋ค. ์ง๋ฐฐํ๊ธฐ ์ํ ํต์น์ ๊ฐ์น๊ฐ ๋ฐ์์ด์๋ค. ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ์ํํ๋(์น๋ฃํ๋), ๋ํ์ ์์ : 10์ฌ์ธ๊ธฐ์ ๋ณผ๋ก๋ ๋ํ, ํ์ ๊ธธ๋์์ ์ฒ์ ์์๋ ํ๊ต ๊ทธ๋ฆฌ์ค์ธ๋ค์ ๊ณผํ ํ๋ผํค์ ํ๋๋(๋ฐ๋ฏธ์ฐ๋ฅด๊ณ ์ค) ๋ฐ๋ฏธ์ฐ๋ฅด๊ณ ์ค๋ ์ฐ์ฃผ์ ์ ์ฌํ๋, ์๋ฆฌ์ ์ธ ๋ฒ์น์ ์ด์ฐํ์ง ๋ชปํ๋ ์ ์ด๋ค. ํ๋ ์ค์ ์๋ : ์ฒ์์ผ๋ก ์ฐ์ฃผ์ ์๋ฌผ์ง์ด ๋ฌด์์ธ๊ฐ๋ฅผ ์ ํ์ ์ผ๋ก ํด์ํ์ง ์์๋ค.(๋ฐ๋ ๋ ์ฌ ์ถ์ ) ์์ฐ์ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ ํ๋ก๋ถํฐ ๋ ๋ฆฝ์์ผฐ๋ค. ์ด๊ฒ์ด ํ๋ ๊ณผํ์ ์์กฐ๋ผ๊ณ ํ ์ ์๋ค. ์ด๋ค ์ฌ๋ฌผ์ ์ฐ๊ตฌํ๊ธฐ ์ํด์๋ attach๋์ด์๋ ์๋๊ณ dettach๋์ด์ผ ํ๋ค. ์๋ฌด๋ฐ ์ ์ ๊ฒฌ, ์ดํด๊ด๊ณ์์ด ์ฌ๋ฌผ์ ๋ณผ ์ ์์ด์ผ ํ๋ค๋ ๊ฒ์ด๋ค. ๋ด๊ฐ ์ธ์๋์์ผ๋ก๋ถํฐ ์์ ํ ๋ถ๋ฆฌ๋๋ ๊ฒ์ด ๊ทธ๋ค์ ์ด์์ด์๋ค. Theoria(๊ด์กฐ)๋ผ๋ ๋ง์์ theory๋ผ๋ ๋จ์ด๊ฐ ๋์๋ค. ๊ทธ๋ด๋ ค๋ฉด ๋จน๊ณ ์ฌ๋ ๋ฌธ์ ์ ์ฌ์ (schole)๊ฐ ์์ด์ผ ํ๋ค. ๊ด์กฐ์ ์ค์ํ ๋ถ๋ถ์ด ์ฌ์ ์ด๋ค. ์ฐ๋ฆฌ์ ์กด์ฌ๋ฅผ anchoringํ ์ ์๋ ์ ๋์ ์ธ ์ง๋ฆฌ๊ฐ ์์ด์ผ ํ๋ค.
์ญ์ฌ ์์์ ๋ณธ ๊ณผํ์ ๋น์ค๋ฆฝ์ฑ ์ค์ธ๊ณผํ์์ ์์ฐ๊ณผ ์ด์์ฐ์ ๋ถ๋ฆฌ ๊ธฐ๋ ๊ต๊ฐ ์ง๋ฐฐ, but ์ด์ฑ์ ์ค๋ฆฝ์ฑ์ ๋ํ ๊ฐํ ์ ๋ โ์์จ์ ์ด๊ณ ์ค๋ฆฝ์ ์ธ ๊ณผํ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ํตํด ์ธ๊ฐ์ ๋ ๋ฆฝ์ฑ์ ์ถ๊ตฌโ ์ํด๋์คThomas Aquinas ์์ฐ์ ์ธ ์์ญ๊ณผ ์ ์์ด ์ง๋ฐฐํ๋ ์ด์์ฐ์ ์ธ ์์ญ์ผ๋ก ๋ถ๋ฆฌ ์ค์ฝ๋ผ ์ฒ ํScholaticism ์ฃ์ ์ํ๋ ์์ฐ๊ณผ ๋ฌด๊ดํ๋ค๊ณ ์ฃผ์ฅ ์์ฐ์ ์ฐ๊ตฌํ๋ ํ๋์ ์ค๋ฆฝ์ฑ์ ์ฃผ์ฅ ์ธ๊ฐ์ ์ธ์ง์ ๋ฅ๋ ฅ์ ๋ํ ํ์ , 11-13์ธ๊ธฐ ๊ทธ๋ฆฌ์ค ์ ํต๋ค์ด ๋ํ์ ํตํด์ ๋ค์ด์๋ค. ์ด ๋ํ์ ํ๋(๊ทธ๋ฆฌ์ค ๋ฌธํ๋ค)์ ์ ์ ์ ํตํด์ ๋ฅด๋ค์์ค ์ด๋์ด ๋ฐ๋ ค๋ค์ด์๋ค. ์ด๋์ ์ํฅ์ผ๋ก ์ค์ฝ๋ผ์ฒ ํ์ด ๋ง๋ค์ด์ก๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ์ค์ฒ ํ๊ณผ ์ ์์ ๋ง๋จ ์ค์ฝ๋ผ ์ฒ ํ : ๊ณ ๋ ๊ทธ๋ฆฌ์ค์์
์ค์ฝ๋ผ ์ฒ ํ ์ค์ฝ๋ผ๋ย ๊ณ ๋ ๊ทธ๋ฆฌ์ค์ด์์ '์ฌ์ '๋ผ๋ ๋ป์ ๊ฐ์ง ์ค์ฝ๋ (ฯฯฮฟฮปฮท)๋ฅผย ๋ผํด์ด๋ก (schola) ์๋ฆฌ ๋๋ ๋๋ก ์ ์ ๋ฑ๋ง๋ก์ ์ค ๋๋ 'ํํ'๋ผ๋ ๋ป์ผ๋ก ์ดํด๋๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ํนํย 9์ธ๊ธฐ์์ย 15์ธ ๊ธฐ์ ๊ฑธ์ณ์ย ์ ๋ฝ์ ์ ์ ์ธ๊ณ๋ฅผ ์ง๋ฐฐํ์๋ย ์ ํ์ ๋ฐํ์ ๋ ์ฒ ํ์ ์ฌ์์ ์ผ์ปซ๋ ๋ฐ ์ฐ์ด๊ณ ์๋ค. ๋๋ฌธ์ ์ฒ ํ์ฌ์์๋ ์ด ์๊ธฐ์ย ์ฒ ํ์ ํตํ์ด์ ํํย ์ค์ฝ๋ผ ์ฒ ํ์ด๋ผ ๋ถ๋ฅด๊ณ ์๋ค. ์ค์ฝ๋ผ ์ฒ ํ์ย ๊ธฐ๋ ๊ต์ ์ ํ์ ๋ฐํ์ ๋๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ผ๋ฐ ์ฒ ํ ์ด ์ถ๊ตฌํ๋ ์ง๋ฆฌ ํ๊ตฌ์ ์ธ์์ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ์ ์๊ณผ ๊ฒฐ๋ถ์์ผ ์๊ฐ ํ์์ผ๋ฉฐ, ์ธ๊ฐ์ด ์ง๋ ์ด์ฑ ์ญ์ย ์ ์ ๊ณ์ ํน์ ์ ๋ฅ ์๋์ ์ ์ดํดํ์๋ค. ๊ฐ๋ น ์ค์ฝ๋ผ ์ฒ ํ์์๋ ์ ์ ์กด์ฌ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ์ ์จ ๋ค๋ฃจ์๋๋ฐ, ์ฌ๊ธฐ์ ์ค์ฝ๋ผ์ ์ฒ ํ์๋ค์ ์ด ๋ฌธ์ ๋ฅผ ๋จ์ํ ๋ฌผ์ง์ ํน์ ์ถ์์ ์ธ ๋ฐฉ๋ฒ๋ก ์ผ๋ก ๊ด์ฐฐ ๋๋ ์ฐ๊ตฌํ์ง ์๊ณ ์ธ ์ ๋ ๊ธฐ๋ ๊ต์ ์ ์์ ๋ฐ๋ผ ํด๊ฒฐํ๊ณ ์ ๋ ธ๋ ฅํ์๋ค. ์ด์ ๊ฐ์ ๋ ธ๋ ฅ์ ์ฐ๋ฌผ ํน์ ์๋จ์ผ๋ก์ ์ค์ฝ๋ผ์ ์ฒ ํ์๋ค์ย ์๋ฆฌ์คํ ํ ๋ ์ค์ ์ ํต ์๋ ๊ด๋ฒ์ํ๊ฒย ๋ ผ๋ฆฌํ์ ๋ฐ์ ์ํจ ๊ฒ์ผ๋ก ํ ๊ฐ๋๊ณ ์๋ค.
์ญ์ฌ ์์์ ๋ณธ ๊ณผํ์ ๋น์ค๋ฆฝ์ฑ ๊ทผ๋๊ณผํ๊ณผ ๊ณผํ์ ์ค๋ฆฝ์ฑ ๋ฅด๋ค์์ค 16์ธ๊ธฐ ์ข ๊ต๊ฐํ์๋ค ๊ณผํ์ ํด๋จธ๋์ฆ์ ์์๋ ๋์ฑ ๊ฐํ ๊ณผํ์ ์ธ์์ ์์ ๊ฐ๊ณผ ํ์ ๋ง๋๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก ๋์ฑ ์ฅ๋ ค ์คํ์ด ์ฌ๋ณ์ ๋์ฒด, ์๋ฆฌ์ ๋ฐฉ๋ฒ ๋์ , ๋ดํด์ ์ญํ์ฒด๊ณ 16์ธ๊ธฐ ์ข ๊ต๊ฐํ์๋ค ์ํด๋์ค, ์ค์ฝ๋ผ ์ฒ ํ์๋ค์ ์ฃผ์ฅ์ ๋ฐ๋ฐ ์์ฐ์ ์์จ์ฑ ๊ฐ์ ์ ๋นํ ์ฐ์ฃผ์๋ ์ฃ๊ฐ ์๊ณ ํ๋๋์ ์ํ๊ฐ ํ์์น ์๋ ๊ฒ์ ์์ ํ๋๋๊ป์ ์์ ๋ค์ ํผ์กฐ์ธ๊ณ๋ฅผ ๊ด๋ฆฌํ๊ธฐ ์ํด์ ๊ณผํ๊ณผ ๊ธฐ์ ์ ๋ถ์ผ๋ก ๋ถ๋ฅด์ จ๋ค๊ณ ๋ฏฟ์ ๊ตํ์ ๊ถ์์์ ๋์์ ๊ทธ๋ฆฌ์ค๋ก ๋์๊ฐ์๋ผ๋ ๊ฒ์ด ๋ฅด๋ค์์ค์ด๊ณ ๋ง์์ผ๋ก ๋์๊ฐ์๋ ๊ฒ์ด ์ข ๊ต๊ฐํ์ด๋ค. ์ด๋น์ ๋ ์ค๋๋ฅด๋ ๋ค๋น์น๊ฐ์ ์์ ๊ฐ๊ฐ ํ๋ํ๋ค. ์ง๋ฐฐ๋์ธ, ์์ ๊ฐ์ ๋ํ ๊ฐ์น๊ฐ ๊ณผํ์ ๋ค์ด์๋ค๋ ๊ฒ, ์ฝํ๋ฅด๋์ฟ ์ค(์ฒ๊ตฌ์ ํ์ ์ ๊ดํ์ฌ)๋ฅผ ์ถํํ๋ฉด์(1543) ๊ณผํํ๋ช ์ด ์์๋์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ฉด์ ๊ธฐ์กด์ ์ฒ๋์ค์ ์์ฌ์ ํ๊ธฐ ์์ํ๊ณ 70์ฌ๋ ์ดํ์ ๊ฐ๋ฆด๋ ์ค๊ฐ ์ด๋ฅผ ์ฃผ์ฅํ๋ค. ์ด๋ ๊ฒ ์ข ๊ต๊ฐํ๊ณผ ๊ณผํํ๋ช ์ ๊ฑฐ์ ์ค๋ฒ๋ฉ๋๋ฉด์ ์งํ๋๋ค. ์ ๋์ ๋ํ ๊ฐ๋ ฅํ ํญ๊ฑฐ๋ก ์์๋๋ค. ์ฌ๊ธฐ์ ํญ๊ฑฐํ์ฌ ์นผ๋น์ ์ ์ ํ๋ฝ์ด ๋์๋ค. ๋ฃจํฐ๋ ๊ตํ๋ฅผ ๊ฐํํ๊ณ ์นผ๋น์ ์ธ์์ ๊ฐํํ๋ค. ํ์ฌ๋์ด ํ์ด๋์ ๊ทธ๋ ๊ฒ ๋ง์ ์ํฅ๋ ฅ์ ๋ฏธ์น ์ ์์๊น? ๊ทธ ์ฌ๋์ ๋ฐฐ๊ฒฝ์ ์ค์ธ์ ๋ฐฐ๊ฒฝ์ด ์์๋ค. ์ค์ฝ๋ผ์ฒ ํ์ ๋ฐฐ๊ฒฝ๊ณผ ์ค์ธ์ ๊ตํ์ ์ํฉ์ ๋ํ ์ดํด์์์ ์ฝ์ ์ ์์ด์ผ ํ๋ค.
์ญ์ฌ ์์์ ๋ณธ ๊ณผํ์ ๋น์ค๋ฆฝ์ฑ ๊ณผํํ๋ช (1543-1687) 18์ธ๊ธฐ ์ฐ์ ํ๋ช , ๊ณ๋ชฝ์ฌ์ ์์ ์ฃผ์์ ๊ณ ๋ฑ๋นํ 19์ธ๊ธฐ ์งํ๋ก 1543,์ฝํ๋ฅด๋์ฟ ์ค์ <์ฒ๊ตฌ์ ํ์ ์ ๊ดํ์ฌ> ๋ฐํ 1687, ๋ดํด์ <ํ๋ฆฐํคํผ์> ๋ฐํ ์ฐ์ฃผ๋ ํ๋๋์ ํผ์กฐ๋ฌผ์ด๋ฉฐ ํ๋์ ๊ฑฐ๋ํ ๊ธฐ๊ณ God as watchmaker ๏ ์ด์ ๋ก (Deism)์ ํ์ฐ 18์ธ๊ธฐ ์ฐ์ ํ๋ช , ๊ณ๋ชฝ์ฌ์ ์ธ๊ฐ์ ์ด์ฑ์ ๋ํ ์ ๋ขฐ๋ฅผ ๊ทน๋ํ ๊ณผํ์ ์์ญ์์ ํ๋๋์ ์ ์ ๋ ๋ฐฐ์ ์์ ์ฃผ์์ ๊ณ ๋ฑ๋นํ ์ ํ์์ ํ๋๋์ ๋ชฐ์๋ 19์ธ๊ธฐ ์งํ๋ก ๊ณผํ์์ ํ๋๋์ โ์๋ตโํ๋ ๊ฒฐ์ ์ ์ธ ๊ณ๊ธฐ ๊ณผํ์ ๊ฒ์ผ๋ก๋ ๊ฐ์น์ค๋ฆฝ์ ํ๋ฐฉํ๋ฉด์ ์ค์ ๋ก๋ ๊ธฐ๋ ๊ต์ ๊ฐ์น๋ฅผ ์ธ์์ฃผ์๋ ๋ฌด์ ๋ก , ์ ๋ฌผ๋ก ๋ฐ์์ ์๋ก์ด ๊ฐ์น๋ก ๋์นํจ N. Copernicus Nicolaus Copernicus / http://en.wikipedia.org/wiki/File:Nikolaus_Kopernikus.jpg / au: Unbekannt(1580) / cp:expired Sir Isaac Newton / http://en.wikipedia.org/wiki/File:GodfreyKneller-IsaacNewton-1689.jpg / au: Sir Godfrey Kneller(1689) / cp:expired Principia / http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Newton_-_Principia_(1687),_title,_p._5,_color.jpg / au: Isaac Newton(1687) / cp:expired ์๊ตญ์ ์ญ์ฌํ์ ํ๋ฒํธ ๋ฒํฐํ๋๋ผ๋ ์ญ์ฌ๊ฐ์ ์ํด์ ๊ณผํํ๋ช ๊ธฐ๋ฅผ ์ ์ํ์๋ค. ์ฝํ๋ฅด๋์ฟ ์ค๋ ๊ตํ์ ํ์ ๊ด๋ฆฌ๋ก ์ผํ์ ์ฐ ์ฌ๋์ด๋ค. ์ง๊ตฌ๊ฐ ์ฐ์ฃผ์ ์ค์ฌ์ด ์๋๋ผ ํ์์ด ์ค์ฌ์ด๋ค๋ผ๋ ๋ถ๋ถ์์๋ ๊ทผ๋์ ์ด์ง๋ง ์ฒ๊ตฌ๊ฐ ์๋ค๋ผ๋ ๋ถ๋ถ์์๋ ์ฌ์ ํ ์ค์ธ์ ์ด๋ค. ๊ณผํํ๋ช ์ ์ค์ ๋ฌผ๋ฆฌํ, ์ฒ๋ฌธํ ํ๋ช - ์ญํํ๋ช ์ด๋ค. ์ด๊ฒ์ด ๊ฒฐ์ ์ ์ธ ๋ฐฉ์์ ์ญํ ์ ํ๋ค. ์ด๊ฒ์ ์ ์น ๊ตฐ์ฌ์ ์ธ ํ๋ช ์ด ์๋๋ผ ๋ฌธํ์ ์ธ ํ๋ช ์ด๋ค. ๋ดํด์ ์ด์ ๋ก ์๊ฐ ์๋์ง๋ง ํ๋๋์ด ์๊ณ๊ณต์ผ๋ก ์ ๋ฝํด ๋ฒ๋ ธ๋ค. ๋ดํด์ด ๊ฐ๋ฆด๋ ์ด๊ฐ ์ฃฝ๋ ํด์ ํ์ด๋ฌ๋ค. ๋ดํด์ ์ฌ๊ณผ๋๋ฌด์ด์ผ๊ธฐ๋ ์ ์ค์ด๋ค. ์์ฐ์ฒ ํ์ ์ํ์ ์๋ฆฌ(ํ๋ฆฐํคํผ์)๋ฅผ ๋ฐํ, ์๋ก์ด ๊ฒ์ ์์๋ธ ๋ด์ฉ๋ ์ค์ํ์ง๋ง ์๋ก์ด ๋ฐฉ๋ฒ(์ํ, ์คํ, ๊ท๋ฉ๋ฒ)์ ๋์ ํจ์ผ๋ก ์์ฐ์ ๋ํ ์ง์์ด ํญ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์ฆ๊ฐํ๋ค. ์ด๊ฒ์ด ์ฐ์ ํ๋ช ์ผ๋ก ์ฐ๊ฒฐ๋๋ค. 1760๋ ๋ ๋์ฌ๊ฑด์ ๋ง๋จ(๋ฐฉ์ ๊ธฐ๋ฅผ ๋๋ฆฌ๋ ์ฆ๊ธฐ๊ธฐ๊ด) ์๊ตญ์ด ์๋ฏผ์ง๋ฅผ ์ด์ํ๋ฉด์ ์์ฒญ๋ ๋ชฉํ๋ฅผ ๊ฐ์ง๊ณ ์ท๊ฐ์ ๋ง๋ค์ด๋ด๊ธฐ ์์ํ๋ค. ์๋ฌด๋ ๊ฐ๊ฒฉ๊ฒฝ์๋ ฅ, ์ ํ๊ฒฝ์๋ ฅ์ ๋นํ ์๊ฐ ์์๋ค. ์ฐ์ ํ๋ช ์ด ์ง๋๋ฉด์ ๋ ์์ ๋์ค๋ ๋ถ๊ฐ ์๋๋ผ, ์ธ์ต๋์ง ์๋ ๋ถ๊ฐ ๋์ค๊ธฐ ์์ํ๋ฉด์ ์๊ตญ์์ ์์ ์ ํ๋ฑ์ ๋ํ ์๊ตฌ๊ฐ ์๊ฒจ๋ฌ๋ค. ์ด๋น์ ํ๋์ค์ ํญ์ ์ ์น๊ฐ ์ฌ๊ฐํ๋ค. ํ๋์ค ํ๋ช (1789)์ ์ ์นํ๋ช ์ด๋ค. ์ด ํ๋ช ์ ํต์ฌ์ด ์ด์ฑ์ฃผ์์ด๋ค. ์ด์๋๋ฅผ ๊ณ๋ชฝ์๋๋ผ๊ณ ํ๋ค. ์ด์ฑ์ ๋ํ ์ ๋์ ์ธ ์ ๋ขฐ, 1776๋ ์ ๋ฏธ๊ตญ์ด ๋ ๋ฆฝ์ ์ ์ธ, 1780๋ ๋ ์๋ง๋์์นธํธ์ ์ด์ฑ์ฒ ํ์ด ๋ฑ์ฅ, ์ด๋ฐ ์ํฉ์ ๊ณผํ์ ์์ญ์์ ํ๋๋์ ์ ์ ๋ ๋ฐฐ์ ํ๊ธฐ ์์ํ๋ค. 1859๋ ๋ค์์ ์งํ๋ก ์ ๋ฑ์ฅ, ์งํ๋ก ์ ๊ธฐ๋ณธ์ ์ ์ ์์กด์ฒ ํ์ด๋ค. ํํ์งํ์ ๋ฐ์ (์คํ๋ฆฐ์ ๊ฐ์ค) Sir Isaac Newton Nicolaus Copernicus, http://en.wikipedia.org/wiki/File:Nikolaus_Kopernikus.jpg (accessed 2011.01.13) Sir Isaac Newton, http://en.wikipedia.org/wiki/File:GodfreyKneller-IsaacNewton-1689.jpg (accessed 2011.01.13) Principia, http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Newton_-_Principia_(1687),_title,_p._5,_color.jpg (accessed 2011.01.13)
์ญ์ฌ ์์์ ๋ณธ ๊ณผํ์ ๋น์ค๋ฆฝ์ฑ ๊ณผํ์ ์ค์ฉ์ฑ๊ณผ ์ค๋ฆฝ์ฑ ์นผ๋น์ฃผ์์๋ค ๊ฐํ์๋ค์ ์ฌ์์ ์ธ์ํ ๊ฐ์น์ค๋ฆฝ์ ๊ณผํ ์ง์์ด๋ผ๋ ์ ํ์ ๋ํ ๋์ ๊ณผํ์ ์ง์์ ๋๊ตฌ์ , ์ค์ฉ์ ์ธก๋ฉด ๊ฐ์กฐ ๊ณผํ์ ํ๋๋์ ํผ์กฐ์ธ๊ณ๋ฅผ ๊ด๋ฆฌํ๋ ์ฒญ์ง๊ธฐ์ ๋๊ตฌ, ์ด์์ ์ฌ๋ํ๊ธฐ ์ํ ๋๊ตฌ ๊ฐํ์๋ค์ ์ฌ์์ ์ธ์ํ ๊ฝํธAuguste Comte, 1798-1857 โ์๋ ๊ฒ์ ์์ธกํ๊ธฐ ์ํด, ์์ธกํ๋ ๊ฒ์ ์ง๋ฐฐํ๊ธฐ ์ํด์โ(Savoir pour prevoir, prevoir pour gouverner)โ ๊ฐ์น์ค๋ฆฝ์ฑ๏ ๊ณผํ์ ๋ฌดํํ ์ง๋ณด์ ๋ํ ์ ๋ ์ผ๋ก ํ์ฅ ๋ฌด์ ๋ก , ์ ๋ฌผ๋ก , ์ธ๋ณธ์ฃผ์๊ฐ ๊ณผํ์ ์ค๋ฆฝ์ฑ ์ด๋ฆ์ผ๋ก ์ ํฌ ์ธ๊ฐ์ ์ค์ค๋ก๋ฅผ ๊ตฌ์ํ ์ ์๋ค๋ ์ธ๋ณธ์ฃผ์ ์ ๋ Auguste Comte Auguste Comte / http://en.wikipedia.org/wiki/File:Auguste_Comte.jpg / au:unk(19th Century) / cp:expired ์ค์ฆ์ฃผ์ ์ฌ์-์ผ๊ธฐ์๋ณด, ์ง์์ ๋ด์ฌ๋์ธ์ด ์๋๋ผ ์ง๋ฐฐ๋์ธ์ผ๋ก ์์ฉํ๋ค. ๋ฒ ์ด์ปจ์ ๊ฒฝ์ฐ ์, ์ง์์ ๋ด์ฌ๋์ธ์ด์๋ค. ์ธ๋ณธ์ฃผ์์๋ค์ ๊ฐ์น์ ์ธ-์๋ ฅ๊ตฌ์์ ์ ์ธํจ Auguste Comte, http://en.wikipedia.org/wiki/File:Auguste_Comte.jpg (accessed 2011.01.13)
์ค์ฆ์ฃผ์์ ๊ณผํ์ ์ค๋ฆฝ์ฑ ์ค์ฆ์ฃผ์์๋ค์ ์ฃผ์ฅ ์ค์ฆ์ฃผ์์ ๋ํ ๋นํ ๊ณผํ์ ๋ ๋ฆฝ์ ์ด๊ณ ๊ฐ์น์ค๋ฆฝ์ ๊ณผํ์ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ง์์ ์ป๊ณ ์ธ๊ณ๋ฅผ ์ง๋ฐฐํ๊ธฐ ์ํ ์ ์ผํ ๋ฐฉ๋ฒ ๊ณผํ์ ์ค๋ฆฝ์ฑ์ ์ง๋ณด์ ๋ํ ์ฆ๋ช ํ ์ ์๋ ์ ๋ ์ ๊ทผ๊ฑฐ ๋ค์Charles Darwin์ ์งํ๋ก ์คํ์Herbert Spencer์ ์ฃผ์ฅ ๋ง๋ฅดํฌ์คKarl H. Marx์ ์ฌ์ ์ ๋ฌผ๋ก ๊ณผ ๊ณผํ์ ์ฌํ์ฃผ์ ์ค์ฆ์ฃผ์์ ๋ํ ๋นํ ์๋์ฃผ์ ๋ฐ์ดํฐ ์ ํ, ํด์์ ๋ฌธ์ ์ธ๊ฐ์ ์์จ์ฑ๊ณผ ์ค์ฆ์ฃผ์ ์ด๋ฐ์ฌ๋ก๊ธฐ๋ก์์ ์ง๋ณด์ฃผ์ ๋ ๋ฆฝ์ ์ด๋ผ๋ ๋ง์ ์ข ๊ต๋ก๋ถํฐ ์ํฅ์ ๋ฐ์ง ์์์ผ ํ๋ค๋ ๊ฒ์ด๋ค. ๊ณผํ์ ๊ฐ์น์ค๋ฆฝ์ฑ์ ์ ํ์ด๋ค. ๊ณผํ์ ์ด์ง ์์ ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก ์ป์ ์ง์์ ์ ๋ขฐํ ๋งํ์ง ๋ชปํ๋ค. ์ด๋ฌ๋ฉด์ ๊ณผํ์ด ์ด๋ฐ์ฌ๋ก๊ธฐ๊ฐ ๋์ด๊ฐ๊ธฐ ์์ํ๋ค. ๋ค์์ ์งํ๋ก : ๋น์ ์ฌํ์ ์ ์์์กด์ ์ฌ์์ด ์๋ฌผ์ฌํ์ ๊ทธ๋๋ก ์ ์ฉ, ๊ธ์๋๋ก ์ฐ์ ํ๋๋ฉด์ ์ด์ ์ ๊ท์กฑ๊ณผ ์ผ๋ฐ์ธ์ ๊ตฌ๋ณ์ด ์์๋ค๋ฉด ์ค๊ฒฌ์๊ณต์ธ์ ๋ฑ์ฅ์ ํตํด์ ๊ฐ์ฅ ์ ํฉํ ์ฌ๋์ด ์ด์๋จ๋๋ค๋ ์ ์์์กด์ ๊ฐ๋ ์ ์๋ฌผํ์ ์ ์ฉํ ๊ฒ์ด๋ค. ๋ง๋ฅดํฌ์ค 1872๋ ์ ๋ฌผ๋ก ์ดํ, ์ข ์ ๊ธฐ์์ด ๋์จ์ง 13๋ ์ดํ์ ๋์ด, ์ฐ์ ์ฌํ์ ๋ชจ์ต์ ์ธ๊ฐ์ฌํ์ ๊ณ๊ธํฌ์(์ ์์์กด)์ผ๋ก ํํํจ.(ํ๊ฒฝ๊ฒฐ์ ๋ก ๊ณผ ์ ์ ๊ฒฐ์ ๋ก ) ์๋์ฃผ์ : ํ๋ก์ด๋์ ๊ฒฝ์ฐ๋ ๋ฆฌ๋๋(์ฑ์ ์๊ตฌ)์ ์ํด์ ์ง๋ฐฐ๋๋ค๊ณ ํจ. ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์ฌ๋๋ค์ ์๊ธฐ์๊ฒ ์ ๋ฆฌํ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ๋ฐ์๋ค์ธ๋ค. ์ง๋ณด์ฃผ์์๋ค์ ์ ๋ ,
๋นํฉ๋ฆฌ์ฃผ์์ ๋ฌด์ ๋ก ๋นํฉ๋ฆฌ์ฃผ์์ ๋๋ ๊ณผํ์ ์ ๋์ ๊ฐ์น๋ฅผ ํ๊ดด ์ค์ฆ์ฃผ์๋โฆ ๊ณผํ์ ์ค๋ฆฝ์ฑ ๊ฐ๋ ์ธ๊ฐ์ ๋ ๋ฆฝ์ฑ๊ณผ ์์จ์ฑ์ ๊ฐ์ ํ๋ ์ธ๋ณธ์ฃผ์์ ์๋ฆฝํ ์ ์์ ๊ณผํ์ ์์จ์ฑ์ ์ธ๊ฐ์๊ฒ ์์จ์ฑ์ ์ฃผ์ง ๋ชปํจ ์ถ์ ์ธ์ํ, ๋ฌด์ ๋ก ์ธ๊ฐ๊ณผ ๊ณผํ์ ์์ธ ๊ณผํ์ ํ์ (dethronement) ๊ณผํ์ด ๊ฐ์น์ค๋ฆฝ์ ์ด๋ผ๋ฉด ์์จ์ฑ์ด ์๋ค๋ ๊ฒ์ด๋ค.
๊ณผํ์ ๊ฐ์์ ์ค๋ฆฝ์ฑ์ ๊ฒฐ๊ณผ ๊ณผํ์ ์ค๋ฆฝ์ฑ ๊ฐ์ ์ ๋์ ํ๋๋๊ณผ ์ ๋์ง๋ฆฌ์ ๋ถ์ ์ด๋ค ๊ด์ , ์ ๋ , ์ ์๋ ๋ฐฐ๊ฒฉ ๊ฐ์น ๋ด์ฌ์ ์กด์ฌ์ธ ์ธ๊ฐ์ด ๊ณผํ์์ ๋ชจ๋ ๊ฐ์ ์ ๋ฐฐ๊ฒฉํ ๋ ๊ฒ์ด ๊ฐ๋ฅํ๊ฐ? ์ญ์ฌ๋ ์ด๊ฒ์ด ๋ถ๊ฐ๋ฅํจ์ ๋ณด์ฌ์ค(๋์ฒด, ํํ๋ฌ, ์คํ๋ฆฐ) ๋ฐฐ๊ฒฉ์ ์ด๋ฉด์๋ ์๋ก์ด ๊ฐ์น๊ฐ ์์ ์ ๋์ ํ๋๋๊ณผ ์ ๋์ง๋ฆฌ์ ๋ถ์ ํ๋ฌด์ฃผ์ ๋๋ ๋น๊ด์ฃผ์๋ง ๋จ๊ฒ ๋จ ์ ์ผํ ์ง๋ฆฌ์ ๊ธฐ์ค์ ํ์ธ์ ์ ์ฉ์ฑ๋ฟ์ ์ ์์คWilliam James ํ๋๋์ ์กด์ฌ๋ ์ธ๊ฐ์ด ์ด๋ป๊ฒ ์๊ฐํ๋๋์ ๋ฌ๋ ธ์ ์๋ผ์ด์ด๋งํFriedrich Schleiermacher โํ๋๋์ด ์ธ๊ฐ์ ๋ง๋ ๊ฒ์ด ์๋๋ผ ์ธ๊ฐ์ด ํ๋๋์ ๋ง๋ค์๋ค.โ ๊ณผํ์ ๊ฐ์น์ค๋ฆฝ์ฑ์ ์ฃผ์ฅํ๋ ์ด๋ฉด์๋ ์๋ก์ด ๊ฐ์น๊ฐ ์๋ค๋ ๊ฒ์ด๋ค.
๊ทธ๋ฆฌ์ค๋์ธ๊ณผ ๊ณผํ์ ๊ฐ์น์ค๋ฆฝ์ฑ ๊ณผํ์ด ๊ฐ์น์ค๋ฆฝ์ ์ด๋ผ๋ ์๋ฏธ๋โฆ ๊ณผํ์ ํตํ ์ธ๊ฐ์ ๋ ๋ฆฝ์ถ๊ตฌ ๊ณผํ์ ํ๋๊ณผ ๊ทธ๊ฒ์ ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ ๊ฐ๊ด์ ์ ๊ณผํ์ ์ง์์ ์ธ๊ฐ์ ์ ์, ์ดํด๊ด๊ณ, ์ ๋ , ์ ์๊ณผ ๋ฌด๊ดํจ ๊ณผํ์ ์ง์์ ์ ๋์ ์ผ๋ก ์ง๋ฆฌ์ ๊ณผํ์ ํตํ ์ธ๊ฐ์ ๋ ๋ฆฝ์ถ๊ตฌ ์๋ด๊ณผ ํ์๊ฐ ํ๋ฝํ ๋ชจํฐ๋ธ์ด๋ฉฐ ํ๋๋์ ๋ํ ์ธ๊ฐ์ ์๋์ ์ธ ๋ฐ์ญ์ ๋ชจํฐ๋ธ ํ๋๋์ ๋ ๋๋ ค๋ ์ธ๊ฐ์ ๋ ๋ฆฝ ์ถ๊ตฌ๋ ๋ ์ด์ ๊ฐ์น์ค๋ฆฝ์ด ์๋๋ฉฐ ํ๋๋์ ๊ฑฐ์ญํ๋ ์ผ ๊ณผํ์ ํตํ ์ค์ฌ์ ๋ํ ์ง์ ์ถ๊ตฌ์ ๋ชจํฐ๋ธ ์ด๋ฉด์ ์ฃผ๊ด์ ์ ๋ ๊ณผ ์ ์์ด ๋ด์ฌ ๊ณผํ์ ์ฐ๊ตฌ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฟ ์๋๋ผ ๊ทธ๊ฒ์ ๊ฐ์ , ์ฐ๊ตฌ๋ฐฉํฅ ๋ฑ์๋ ๊ฐ์น๊ฐ ๋ฐ ์๋จ ๊ทธ๋ฆฌ์ค๋์ธ๋ค์ ํญ์ ์์ ์ ๋ฌผ๋ก ๋ค๋ฅธ ๊ณผํ์๋ค์ ์ด๋ค ๋ฏฟ์์ ์ํด ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ํ๋๊ฐ๋ฅผ ์ดํด๋ณด๊ณ ํ๋๋์ ๋ฒ๋ ๋ด์์ ์ด๋ฃจ์ด์ง๋ ์ง๋ฅผ ์ดํด๋ด์ผ ํ๋ค. ์ ์ ์ ์๋์ผ์ ํ๋๋๊ณผ ๊ฐ์ด ๋ ์ ์๋ค๊ณ ์ ํนํจ, ์ด๊ฒ์ ํ๋๋๊ป ์์กด๋์๋ ์กด์ฌ๋ฅผ ์ค์ค๋ก ์กด์ฌ๊ฐ๋ฅํ๋ค๋ ๊ฒ์ด๋ค. ์ธ๊ฐ์ ๋ ๋ฆฝ์ถ๊ตฌ๋ ๊ฐ์น์ค๋ฆฝ์ ์ด ์๋๋ค.
์์นํ ๊ต์, Ph.D. ๋ฐด์ฟ ๋ฒ ๊ธฐ๋ ๊ต์ธ๊ณ๊ด ๋ํ์(VIEW) viewmanse@gmail.com ์ 2๋ถ ๊ณผํ์ฒ ํ 3์ฅ ๊ณผํ์ ์ง์์ ํน์ฑ ์์นํ ๊ต์, Ph.D. ๋ฐด์ฟ ๋ฒ ๊ธฐ๋ ๊ต์ธ๊ณ๊ด ๋ํ์(VIEW) viewmanse@gmail.com
โ์ฌํธ์ ํ๋๋์ด ๊ทธ ์ฌ๋์ ์ด๋์ด ์๋ด๋์ฐ์ ๋์ฌ ๊ทธ๊ฒ ์ ๋ค์ค๋ฆฌ๋ฉฐ ์งํค๊ฒ ํ์๊ณ โ(์ฐฝ2:15) ์ฑ๊ฒฝ์ด ๋งํ๋ ๊ณผํ์ ๋ ๊ฐ์ง ๋์ธ ์ฒญ์ง๊ธฐ ๋์ธ ๊ณผํ์ฐ๊ตฌ๋ ํ๋๋์ด ์ฐฝ์กฐํ์ ์ด ์ธ๊ณ๋ฅผ ์ ๊ด๋ฆฌํ๊ณ ๋ค์ค๋ฆฌ๋ ๊ฒ์ ์ฒญ์ง๊ธฐ์ ์ญํ (๊ณผํ์ฐ๊ตฌ)์ ์ ๊ฐ๋นํ ์ ์๋๋ก ์ธ๊ฐ์ ์์ ์ ํ์์ ๋ฐ๋ผ ๋ง๋์ฌ ๊ณผํํ๋ช ๊ธฐ์ ์คํ๊ณผํ์๋ค ์ค์ ๊ฐ์ ๊ต์ธ์ด ๋ง์(๋ฉํผRobert Merton, ํธ์ด์นด์คR. Hooykaas์ ์ฐ๊ตฌ) โํ๋๋์ด ๊ทธ๋ค์๊ฒ ๋ณต์ ์ฃผ์๋ฉฐ ๊ทธ๋ค์๊ฒ ์ด๋ฅด์๋ ์์ก ํ๊ณ ๋ฒ์ฑํ์ฌ ๋ ์ ์ถฉ๋งํ๋ผ, ๋ ์ ์ ๋ณตํ๋ผ, ๋ฐ๋ค์ ๊ณ ๊ธฐ ์ ๊ณต์ค์ ์์ ๋ ์ ์์ง์ด๋ ๋ชจ๋ ์๋ฌผ์ ๋ค์ค๋ฆฌ๋ผ ํ์ ๋๋ผโ(์ฐฝ1:28) โ์ฌํธ์ ํ๋๋์ด ๊ทธ ์ฌ๋์ ์ด๋์ด ์๋ด๋์ฐ์ ๋์ฌ ๊ทธ๊ฒ ์ ๋ค์ค๋ฆฌ๋ฉฐ ์งํค๊ฒ ํ์๊ณ โ(์ฐฝ2:15) ์ฐฝ 1:26-27 ์ด๊ฒ์ ์ด์ด์ ์ฐฝ 1:28์ ์ด ๋์จ๋ค. ์ด๋ก ๊ณผํ์ ์ค์๋ ์นดํจ๋ฆญ์ด ๋ง๋ค. ์คํ๊ณผํ์๋ค ์ค์๋ ๊ฐ์ ๊ต์ธ์ด ๋ง์๋ค. ์ข ๊ต๊ฐํ์ ์ํฅ์ ๋ฐ์์ ์ด์๋ก ์ ์ธ ์ฌ๊ณ ๋ก๋ถํฐ ์์ ํด์ก๋ค. ์ง์ ์ ๊ท์ฒ, ์ฑ์์ ๊ตฌ๋ถ์ ๋ฐ๋ฐํ๋ค. ๊ณผํ์์ค์ ์ก์ฒด์ ์ธ ๋ ธ๋์ ๊ฒฝ์์ ๋ํ ์ ์ฅ์ด ๊ฐ์ ๊ต๋๋ค์ด ๋์๋ค. ์์ ์ค๋ฆฌ-์คํ๊ณผํ์ ๊ด๊ณ
์ฑ๊ฒฝ์ด ๋งํ๋ ๊ณผํ์ ๋ ๊ฐ์ง ๋์ธ ์ธ์์ ๋์ธ ๊ณผํ์ ํตํ์ฌ ์ข ๊ต๋ก๋ถํฐ์ ๋ ๋ฆฝ์ ์ถ๊ตฌํ๋ ค๋ ๋์ธ ๊ณผํ์ ์ง์์ ์ฆ๊ฐ์ ๋ฐ๋ผ ์ข ๊ต์ ๊ตด๋ ๋ก๋ถํฐ ๋ฒ์ด๋ ์ ์์ (๊ฝํธA. Comte, ๋ณผํ ๋ฅดVoltaire์ ๊ฐ์ ๊ณ๋ชฝ์ฃผ์์) โ๊ฐ์ธ์ด ์ฌํธ์์ ์์ ๋ ๋ ๋๊ฐ ์๋ด ๋ํธ ๋ ๋ ์ ๊ฑฐํ์๋๋ ์๋ด์ ๋์นจํ๋ ๊ทธ๊ฐ ์ํํ์ฌ ์๋ น์ ๋ณ์์ง๋ผ ๊ฐ์ธ์ด ์ฑ์ ์ ๊ณ ๊ทธ ์๋ค์ ์ด๋ฆ์ผ๋ก ์ฑ์ ์ด๋ฆํ์ฌ ์๋ น์ด๋ผ ํ์๋๋ผโฆโ (์ฐฝ4:16-17) โ์๋ค๋ ์ผ๋ฐ์ ๋ณ์์ผ๋ ๊ทธ๋ ์ฅ๋ง์ ๊ฑฐํ์ฌ ์ก์ถ ์น๋ ์์ ์กฐ ์์ด ๋์๊ณ ๊ทธ ์์ฐ์ ์ด๋ฆ์ ์ ๋ฐ์ด๋ ๊ทธ๋ ์๊ธ๊ณผ ํ์๋ฅผ ์ก๋ ๋ชจ๋ ์์ ์กฐ์์ด ๋์์ผ๋ฉฐ ์ฐ๋ผ๋ ๋๋ฐ๊ฐ์ธ์ ๋ณ์์ผ๋ ๊ทธ๋ ๋ ์ฒ ๋ก ๊ฐ์ ๋ ์นด๋ก์ด ๊ธฐ๊ณ๋ฅผ ๋ง๋๋ ์์ ๋๋ฐ๊ฐ์ธ์ ๋์ด๋ ๋์ ๋ง์ด์๋๋ผโ(์ฐฝ4:20-22) ์ฐฝ์๊ธฐ 3์ฅ์ ํ๋ฝ์ ๋์ธ, ๊ฐ์ข ๊ธฐ์ ๋ฌธ๋ช ์ ๋ฑ์ฅ์ด ์ฐฝ 4์ฅ์ ๋์จ๋ค. ๊ฐ์ธ๊ณผ ํ์๋ค์ ๊ธฐ์ ์ ๋์ธ์ ์์ ์ ์์ ์ ์ถ๊ตฌํ๋ค. ๋ง์ฝ ์ฌ๊ธฐ์ ๊ณผํ์ด ์ถ๋ฐํ๋ค๊ณ ๋ณด๋ฉด ๊ณผํ์ด ์ ํ๋ค๊ณ ๋ณผ ์ ์๋ค. 4์ฅ์ ๋ฐฉํฅ์ผ๋ก ๋ณด๋ ๊ฒ์ด ๋ซ๋ค. ๋ฌธํ๋ช ๋ น์ ์ธ๊ฐ์ ํ๋ฝ์ด์ ์ ๋ช ๋ น์ด์๋ค.
์ฑ๊ฒฝ์ด ๋งํ๋ ๊ณผํ์ ๋ ๊ฐ์ง ๋์ธ ํ๋๋์ ๋ ๋ ๋ถ์๊ณผ ๊ณตํฌ, ์์ธ์ ๋จ๋ ์ธ๊ฐ์ ๊ณผํ ์ ํ์ ํ๋๋ ๋์ฉ์ผ๋ก ์ ํ ๊ณผํ์ ๊ฐ์น์ค๋ฆฝ์ฑ๊ณผ ๋ฌดํํ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ ๊ทผ๊ฑฐํ์ฌ ๊ทธ๋ฆฌ์ค๋ ๊ฐ ์๋ ๊ตฌ์์ ๋ํ ๊ฟ์ ๊ฐ๊ฒ ๋จ ๊ณผํ์ ์ธ๊ฐ์ ๊ณผ๋ํ ๊ธฐ๋์ ํ์ ์ด ์ฐ์์ผ๋ก ๊ธฐ๋ฅ ์ฐ์์ ์ฐ์์ ์ฌ๊ธฐ๋ ์๋ฅผ ์ข ์ผ๋ก ๋ง๋ฆ ํ๋ ์ธ๋ณธ์ฃผ์์๋ค์ ์ง์ง ์ฐ์์ ์ธ๊ฐ ์์ ํธ๋ฆฌํPaul Tillich โ์ธ๋ณธ์ฃผ์์์๋ ์ ์ ์ธ ๊ฒ์ด ์ธ๊ฐ์ ์ธ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋๋ค; ์ธ๊ฐ์ ๊ถ๊ทน์ ์ธ ๊ด์ฌ์ ๋ฐ๋ก ์ธ๊ฐ ์์ ์ด๋ค.โ ํ๋์ ์๊ธฐ๋ ๊ณผํ์ ์๊ธฐ๏ ์ธ๋ณธ์ฃผ์์ ์๊ธฐ ์ฑ์ ์๋ ์ด์ : ์์ ์ ํ๋ณด,
๊ณผํ์ ์ ๋ฌธํ ์ ๋ฌธํ ๊ทผ๋ ๊ณผํ์ ๊ฐ์ฅ ํฐ ํน์ง ๊ณผํ์ ์ง์์ ํญ๋ฐ์ ์ฆ๊ฐ๏ ํํธํ(fragmentation)์ผ๊ธฐ ์๋ง์ถ์ด ๊ณผํ์์ ์๋๏ ์ ๋ฌธ ๊ณผํ์ ์๋ ๋๋ ์ ๋ฐ์ ์ธ ์กฐ๋ง์ ์ฌ๋ผ์ง๊ณ ์ข์ ํ ์์ญ๋ง์ ์ฐ๊ตฌ ๋ฐ์ฌ(ๅๅฃซ)๊ฐ ์๋ ํ์ฌ(็นๅฃซ) ์ ๋ฌธ๊ฐ๊ฐ ๋ ์๋ก ๋ฌด์งํด์ง๋ ์์ด๋ฌ๋๊ฐ ๋ฐ์ํ๋ค. ์ฌ๋ฌ ์ ๋ฌธ๊ฐ๋ค์ ์๊ณ ๊ฐ ๋ชจ์ฌ์ ธ์ ๋ฌธํ๊ฐ ๋ง๋ค์ด์ง๋๋ฐ ์ด ๋ง๋ค์ด์ง ๋ฌธํ๋ฅผ ๋๊ฐ ์ฑ ์์ง ๊ฒ์ธ๊ฐ? ์์ ์ด ํ๊ณ ์๋ ์์ญ์ด ์ ์ฒด ํ๋๋์ ๋๋ผ์์ ์ด๋ค ์์น์ ์๋์ง๋ฅผ ์๋ ๊ฒ, ๊ทธ๋ฌ๊ธฐ ์ํด์ ์๋ก์ ๊ฒ์ ๋๋๋ ๊ฒ์ด ํ์ํ๋ค. ์ง์กฐ๊ตฌ์กฐ : ๋ด ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ๋ค๋ฅธ ์ฌ๋๋ค์ด ํ๋ ์ฐ๊ตฌ์์ ๊ด๊ณ์์ ์๋ก์ ์ด๋ค ์์น์ธ์ง๋ฅผ ํ์ ํ๊ณ ๋ ๊น์ ์ ๋ฌธํ๋ฅผ ํ๋ ๊ฒ์ด ์ค์ํ๋ค. 1๋ฑ๋ง์ ์๊ฐํ๋ ์ธ์, ์๊ธฐ ๋ถ์ผ์ ๋๋ฌด ๋น ์ง์ง ์๋๋ก ์ฃผ์ํ ํ์๊ฐ ์๋ค.
๊ณผํ์ ์ค๋ฆฝ์ฑ์ ๋ํ ์ ๋ ๏ ๊ณผํ์ ์ง์์ ๊ฐ๊ด์ฑ์ ๋ํ ์ ๋ ๊ณผํ์ ๊ฐ๊ด์ฑ์ ๋ํ ์ ๋ ๊ณผํ์ ์ค๋ฆฝ์ฑ์ ๋ํ ์ ๋ ๏ ๊ณผํ์ ์ง์์ ๊ฐ๊ด์ฑ์ ๋ํ ์ ๋ ๊ณผํ์ ์ง์์ ๊ณผ์ฐ ๊ฐ๊ด์ ์ธ๊ฐ? ๋ ์ผ์ ํ์คEdmund Husserl ์ผ์๋์ ๊ณผํ์ ์ง์์ ๊ฐ๊ด์ฑ๊ณผ ๊ฐ์น์ค๋ฆฝ์ฑ์ ์ฆ๋ช ํ๊ธฐ ์ํด ๋ ธ๋ ฅํ ์ผ๋ ์คํจ ์๊ตญ์ ํ์ดํธํค๋Alfred N. Whitehead ์์ ์ ๊ณผํ์ด ์ฒ ํ์ผ๋ก๋ถํฐ ์์ ๋กญ๋ค๊ณ ์๊ฐํ๋ ๊ณผํ์๋ ์ด๋ฏธ ์ฐ์ฐ ์ฒ ํ(chance philosophy)์ ์ฌ๋ก์กํ ์ฌ๋์ด๋ผ๊ณ ์ง์ ๊ฐ๊ด์ ์ธ ๊ณผํ ์ธ๊ฐ์ ์ ์๊ณผ ์์ ๋ก๋ถํฐ ์์ ๋ก์ด ๊ณผํ ์ฑ ์์ง ์ฌ๋์ด ์๋ ๊ณผํ ์์จ์ ์ด๊ณ ์ ๊ตญ์ฃผ์์ ์ธ ๊ณผํ ๊ณผํ์ ์ง์์ ๊ฐ๊ด์ฑ : ํ์ค(ํ์ํ์ ๋ง๋ ์ฌ๋)
๊ณผํ๊ณผ ์ธ๊ฐ์ ์์ธ ๊ณผํ์ ์ง์๊ณผ ํ์ ์ธ๊ฐ์๊ฒ ๋ํญํจ ์ฒ์์๋ ์ธ๊ฐ์ด ๊ณผํ์ ๋ฐ์ (๊ณผํ์ ์ธ๊ฐ์ ์กฐ์ ๋ฅ๋ ฅ ๋ด) ๏ ํ๋์ ์์ ๊ณผํ์ ํ์ ์ธ๊ฐ์๊ฒ ๋ํญ, ๊ณผํ์๋ค์ ์กฐ ์ ํ๊ณ๋ฅผ ๋์ด์ฌ ๋ฐ์๋ฅดDessaur ์ธ๊ฐ์ด ๋ฐ์ ์ํจ ๊ธฐ์ ์ ๋น์ธ๊ฒฉํ ์ธ๊ฐ์ผ๋ก๋ถํฐ ๋ ๋ฆฝ์ ์์ถฉ์กฑ์ ์ธ ํ์ด ๋จ ๋๋ก๋ ์ธ๊ฐ์ ์ด์ต์ ๋ฐํ๋ ์ญํ ์ ํ๊ฒ ๋จ ๊ฐํจ๋ฆญ ์ ํ์ ๊ณผ๋ฅด๋๋Romano Guardini ์ค์ธ ์ดํ๋ก ์ธ๊ฐ์ ๋ค์ํ ์ฐ๊ตฌ์์ญ์ ์์จ์ ์ผ๋ก ๋ง๋ค์ด ์ค์ฌ ์ ๋ํ ์ง์์ ์ป๊ณ ์ ํ์ผ๋ ์ด๋ก ์ธํด ์ธ๊ฐ์ ๊ณผํ์ ์์ญ์ ์ ํ๋๋์ ์ถ๋ฐฉํจ ์กฐ์ ํ๊ณ๋ฅผ ๋์ด์ฐ๋ค๊ณ ํฌ๊ธฐํ๋๊ฒ์ ์ฒญ์ง๊ธฐ๋ก์ ์ณ์ ํ๋๊ฐ ์๋๋ค.
๊ทธ๋ฆฌ์ค๋์ธ๊ณผ ์ธ์ํ ๊ธฐ์ ์ ํ ๋ฌผ์ง์ ๋ถ์ ๊ธฐ๋ ๊ต์ ๋ํ ํ์ ์ธ ๊ฐ์ง ์ ํญ ์ธ๋ ฅ ๊ธฐ์ ๋ฌธ๋ช ์ ์๋ ฅ์ ๋๋ก ํ๋๋์ ๋ฅ๋ ฅ์ด๋ ๊ธฐ๋์ ๋ฅ๋ ฅ๊ณผ ๊ฒฝ์ ๋ฌผ์ง์ ๋ถ์ ๊ธฐ๋ํ์ง ์๊ฒ ๋๊ณ , ํ๋๋์ ์ฌ๊ธฐ์ง ์๊ณ ์ถ์ ๋ถ๋ถ๋ค์ด ์ธ์ ํ๋จ ๊ธฐ๋ ๊ต์ ๋ํ ํ์ ๋ณ๋ ๋ฌธ๋ช , ์ธ๋ณธ์ฃผ์์ ์๊ธฐ ์์์ ๊ธฐ๋ ๊ต๊ฐ ์ง๋ฉดํ๊ณ ์๋ ๋ฌธ ์ ๋ค์ ๋ํ ๋ต์ ์ค ์ ์๋๊ฐ? ์ถ์ ๋ชจ๋ ๋ถ๋ถ๋ค์ ํ๋๋๊ป ์ฐ๊ด์ํค์ง ๋ชปํ๋ฉด ๋ถ์ง๋ถ์๊ฐ์ ๊ณผํ์ ๊ฐ์ฅ๋ ์์จ์ฑ์ด ์ฐ์์ผ๋ก ๊ธฐ๋ฅํ๊ฒ ๋จ ์ธ ๊ฐ์ง ์ ํญ ์ธ๋ ฅ ์ธ์์ ์ธ๋ณธ์ฃผ์์๋ค์ ์ ํญ ๊ณผํ์ ์ค๋ฆฝ์ฑ์ ์๋ ฅ์ ๊ตด๋ณตํ ๊ทธ๋ฆฌ์ค๋์ธ์ ์ ํญ ์ฐ๋ฆฌ ์์ ๋ด๋ถ์ ์ ํญ(์ด์๋ก ์ ์ฌ๊ณ ) ์ธ๊ฐ์ ํ์ผ๋ก ์ ํ ํผ์๋ฅผ ๋ง๋ค๋ ค๋ ์๋, ์ฐ๊ด์์ผ์ผ ํ๋ค๊ณ ์ฃผ์ฅํ๋ ๊ฒ์ด ๋ฐ๋ก ์ธ๊ณ๊ด ์ด๋์ด๋ค.
๊ณผํ์ ์ง์์ด๋ ๋ฐฉ๋ฒ๋ก ์ ์ง๋ฆฌ์ ์ด๋ฅด๋ ํ๋์ ๋ฐฉ๋ฒ์ด์ง ์ ์ผํ ๋ฐฉ๋ฒ์ด ์๋๋ค ๊ณผํ์ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ค๋ฅธ ๋ฐฉ๋ฒ๋ณด๋ค ์ฐ์ํ๊ฐ? Q.์๋ง๊ฐ ์์ด๋ฅผ ๋ฐ๋ฆฌ๊ณ ์ฌ๋ฆฌํ์์๊ฒ ๊ฐ๋ค๊ณ ํ์. ๊ทธ๋ฌ๋ฉด ์ด๋ค ๋ฉด์์๋ ์๋์ฌ๋ฆฌํ์๊ฐ ์์ด์ ๋ํ์ฌ ๋ ๋ง์ ์ ๋ณด๋ฅผ ๊ฐ๊ณ ์๋ค๊ณ ํ ์ ์์ง๋ง ๊ณผ์ฐ ๊ทธ๋ฐ๊ฐ? Q. ์ ํ์์ ์ง์์ด ๊ฒฝ๊ฑดํ ๊ทธ๋ฆฌ์ค๋์ธ์ ์ง์๋ณด๋ค ๋ ์ฐ์ํ๋ค ๊ณ ํ ์ ์๋๊ฐ? Q.๊ธฐ์ ์์ ๋ ธ๋์์ ์ง์์ ๋น๊ตํด ๋ณด๋ผ. ๋ ธ๋์๋ ์์ ์ด ์ผํ ๋ ๊ณผ์ ์์ ๊ธฐ์ ์๊ฐ ๊ฐ๊ณผํ ๊ฒ๋ค์ ๋ณผ ์ ์์๊น? Q. ์นด์์คํ์ ์๋ฆฌ์ ๋ํ๋ ํฐ์ฝ ์ ์ฑ์ ์๋ฌด๋ฐ ์ฒ๋ฌธํ์ ๋ํ ์ ์ ๊ฒฌ์ด ์์๋ ๋๋ถ๊ฐ ์ฝ๊ฒ ๋ฐ๊ฒฌํ ์ ์์๊น? ์นด์ดํผ-๋ฒจํฌ์ค๋ผ๋ ํ ์ฌ์ง์ฌ๋ฅผ ํตํด ํ์ฌ ํฐ์ฝ ๋ธ๋ผํค : ์ฒ์๊ณ์์๋ ์ด๋ค ์๋ก์ด ์ผ์ด ์ผ์ด๋์ง ์๋๋ค๋ผ๊ณ ์๊ฐํ๊ฒ์ด ์๋ฆฌ์คํ ํ ๋ ์ค์ ํ๋ผํค์ ์ฐ์ฃผ๊ด์ด์๋ค. ๊ทธ๋์ ์นด์์คํ์ด์์์ ์๋ก ์๊ธด ๋ณ์๋ฆฌ๋ฅผ ์ดํดํ ์ ์์๋ค. ๊ทธ๋ฐ๋ฐ ๊ทธ ๋ณ์ ๋ฐ๊ฒฌํ ๋ธ๋ผํค๊ฐ ์ฒ๋ฌธ๋๋ฅผ ์๋ก ๋ง๋ค์ด ์์๋ค. ๋๋ถ๊ฐ ๊ทธ๊ฒ์ ๋ณด๊ณ ์ผ๋ง์ ์ ์๋ก ์๊ธด ๋ณ์ด๋ผ๊ณ ๋ฐ๋ก ์ด์ผ๊ธฐํ๋ค. ์ด๋ฏธ ๊ณ ๋์ ์ฐ์ฃผ๊ด์ ๋ฌผ๋ค์ด ์๊ธฐ์ ๋์ผ๋ก ๋ณด์๋ ์ธ์ ํ ์ ์๋ค๋ ๊ฒ์ด๋ค. ๊ณผํ์ ์ง์์ด๋ ๋ฐฉ๋ฒ๋ก ์ ์ง๋ฆฌ์ ์ด๋ฅด๋ ํ๋์ ๋ฐฉ๋ฒ์ด์ง ์ ์ผํ ๋ฐฉ๋ฒ์ด ์๋๋ค
๊ณผํ์ ์ง์์ ๊ตฌ์กฐ ๊ณผํ์ ์ง์์ ์ค์ฉ์ฑ์ ์ด์ ๊ณผํ์ ์ง์์ ์ค์ฌ์ ๋ํ ์กฐํ๋ก์ด(coherent) ์ ์ฒด๋ฅผ ์ถ์ํ ํ๋ธ์ฒ์ฒด๋ง์๊ฒฝ(Hubble Space Telescope)์ด๋ ์ ์๊ฐ์๊ธฐ ๋ฑ ์ ์ค์ฉ์ฑ๊ณผ๋ ๊ฑฐ๋ฆฌ๊ฐ ๋ฉ์ง๋ง ์์ฒญ๋ ์์ฐ์ ํฌ์ ํด์ ์ฐ๊ตฌ ์ค์ฉ์ฑ์ ์ด์ํ๋ค๊ณ ํด์ ๊ฐ๊ด์ฑ์ ๋ณด์ฆํ๋ ๊ฒ์ ์๋ ๊ณผํ์ ์ง์์ ์ค์ฌ์ ๋ํ ์กฐํ๋ก์ด(coherent) ์ ์ฒด๋ฅผ ์ถ์ํ ๊ณผํ์ ์ง์์ ์กด์ฌ์ ์์์ ํ๋๋ฅผ ์ป๊ธฐ ์ํ์ฌ ๊ทธ ์กด์ฌ์ ๋ค ๋ฅธ ์์๋ค๊ณผ ์ฐ๊ฒฐ๋ ์ค์ฌ์ ๋ณต์ก์ฑ, ์ํธ์ฐ๊ด์ฑ์ ํฌ๊ธฐ ๊ณผํ์ ๋์๋ฒ ๋ฅดํธHerman Dooyeweerd๊ฐ ์ฃผ์ฅํ 15๊ฐ ์์ ์ค ํ ์ ์์๋ค๊ณผ ๊ด๋ จ ๊ณผํ์ ์ค์ฌ๋ฅผ ์ง๋ฐฐํ๋ ๋ฒ์น๋ค์ ๋ํ ์ง์์ ์ง์ค ์ฆ๊ฐ์ ์ธ ๊ฒฝํ์ ์ธ๊ณ๋ฅผ ๋ค๋ฃจ๊ธฐ๋ณด๋ค ์ผ๋ฐํ๋ ๋ฒ์น์ ์์ค์ ๋ค ๋ฃธ CERN์ ์ ์๊ฐ์๊ธฐ(๋๋ ๊ฐ 26km, ์์ฒญ๋ ๊ด, ์ฝ์ผ, ์ ์์) : F=ma, ์ถ์ํ๋ ํ์ค์๋ ๋ถ๊ฐ๋ฅํ๋ค๋ ๊ฒ์ด๋ค. ํ์ค์์๋ ๋ง์ฐฐ๋ ฅ ๋๋ฌธ์ ์ ํํ ์ด ๋ฒ์น์ ์ฆ๋ช ํ ์ ์๋ค. ์ด์ํ๋, ์ถ์ํ๋ ์ํ์์ ๋ฒ์น์ ๋ง๋ค์ด ๋ด๋ ๊ฒ์ด๋ค.
๊ณผํ์ ์ง์์ ํ๊ณ ๊ณผํ์ ๋ชจ๋ ์กด์ฌ ์์์ ํ์ ์์๋ค๋ง์ ๋ค๋ฃธ ๊ณผํ์ ์ค์ฌ์ ๊ฐ๋ณ์ฑ์ ์ํด ์ ํ๋จ ๊ณผํ์ ์ธ ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก ๋ค๋ฃฐ ์ ์๋ ์ค์ฌ์ ๋ํ ๋ค๋ฅธ ์์๋ค(์๋ช , ์ ์, ์๋ฆ๋ค์, ์ ์, ์ค๋ฆฌ, ์ ์ ๋ฑ)์ด ์์ ๊ณผํ์ ์ค์ฌ์ ๊ฐ๋ณ์ฑ์ ์ํด ์ ํ๋จ ๊ณผํ์ ๋ฐ์นด๋ฅดํธRene Descartes์ ๋ถ์์ ๋ฅ๋ ฅ์ ๋ํ ์ ๋ขฐ์ ๊ทผ๊ฑฐ ๏ ๊ฐ๋ณ ์ง์์ ์ดํ๋ฅผ ์ ์ฒด์ ๋ํ ์ง์๊ณผ ๋์ผ์ But, ๊ฐ๋ณ์ ์ดํ๊ฐ ์ ์ฒด๊ฐ ๋์ง ์์ ๋๊ฐ ์์ฃผ ์์(์ฌ๋) ๊ณผํ์ ์ง์์ ์ค์ฌ๋ฅผ ์ง๋ฐฐํ๋ ๋ฒ์น์ ๊ดํ ๊ฒ์ด์ง ์ค์ฌ ๊ทธ ์์ฒด๋ฅผ ๋ฐ์ํ๋ ๊ฒ์ ์๋ ๋ฒ ๋ฅด๊ทธ์กHenri Bergson, ์ ์์คWilliam James ๊ณผํ์ ์ง์์ ์ค์ฌ์ ํน์ฑ๊ณผ ๋ถ๋ช ํ ๋ค๋ฅด๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ง๋ฆฌ๋ฅผ ์ ๊ณตํ ์ ์๋ค๊ณ ์ฃผ์ฅ ์ธ๊ฐ์ ์์ ์ ์ฑ ์์ ๊ณผํ์ผ๋ก ๊ฒฐ์ ๋ ์ ์์ ์์ ์ ์ฑ ์์ ๊ณผํ์ ์ค๋ช ยทํ๊ณ๋ฅผ ๋์ด์ ๊ฒ. ์ ํ์ ์ผ๋ก ๊ฐ์ ๋ฐ์นด๋ฅดํธ์ ๊ฐ๋ณ์ฑ์ ์ดํ์๋ group dynamic๊ฐ ๋น ์ ธ์๋ค. ์ด๋ก ์ ๊ฐํ๋ฐ ๊ฐ๋ก ์ ์ฝํ๋ค.(๋์)
๊ณผํ์์ ์ ์์ ์ญํ ์ ์๊ณผ ๊ณผํ๊ณผ ์ฑ๊ฒฝ ๊ณผํ์์ ์ ์์ ์ญํ ๊ณผํ์ ๊ทธ ์์ฒด๊ฐ ์ ์์ด ์๋๋ฉฐ ์ ์์ ๋์๋ ์๋ ํ๋๋๊ณผ์ ๊ด๊ณ๋ ๊ณผํ์ ๋ถ์์ ๋์์ด ์๋ ๊ณผํ์ ํญ์ โ์ ์์ ์ํด ์ธ๋๋๊ณ ์๊ฐ์ ๋ฐ๋๋ค.โ ๊ณผํ์์ ์ ์์ ์ญํ ์ ์์ ๋์ ํตํด ์ง์์ ์ ์ฒด์ ์ง์กฐ๊ตฌ์กฐ๋ฅผ ํ์ ํ ์ ์ ์ ๊ณผํ์ ์ง์์ ๋ณดํธ์ฑ์ ๋ํ ์๋ก์ด ์ดํด๋ฅผ ํ ์๊ฐ ์์ ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ ์ ์์ ๋๊ธฐ์ ๋ฐ ํ๋ ๊ฒ์ด ์๋๋ผ ์ ์์ด ์ฌ๋์ผ ๋ก ํ์ฌ๊ธ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ํฅํด ๊ฐ๊ฒ ํจ ๊ธฐ๋ ๊ต ์ ์์ ๊ณผํ์ ๋๊ธฐ, ๋ชฉ์ , ํ๊ณ, ๊ฒฐ๊ณผ ๋ฑ์ ๋ํ ๋ถ๋ช ํ ์ฐจ์ด๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ค ์ ์์ ์ ์์ ๋ฐฉ๋ฒ๋ก ์ผ๋ก ๊ณผํ์ ์ฌ์ฉํ๋ ๊ฒ์ ํ๊ณ,
์์นํ ๊ต์, Ph.D. ๋ฐด์ฟ ๋ฒ ๊ธฐ๋ ๊ต์ธ๊ณ๊ด ๋ํ์(VIEW) viewmanse@gmail.com ์ 2๋ถ ๊ณผํ์ฒ ํ 4์ฅ ํ๋์ ๊ณผํ๊ด ์์นํ ๊ต์, Ph.D. ๋ฐด์ฟ ๋ฒ ๊ธฐ๋ ๊ต์ธ๊ณ๊ด ๋ํ์(VIEW) viewmanse@gmail.com ๋ค์์ ์ํธ, ์ 19:1-5 ํ๋์ด ํ๋์ ์๊ด์ ์ ํฌํ๊ณ ๊ถ์ฐฝ์ด ๊ทธ์ ์์ผ๋ก ํ์ ์ผ์ ๋ํ๋ด์๋๋๋ค. ๋ง์ ์ฌ๋๋ค์ด ์ด ์๋ฅผ ์ฒ๋์ค์ ์ฃผ์ฅํ๋ ๋ณธ๋ฌธ์ผ๋ก ๊ฐ์กฐํ๋ค. ์ด๊ฒ์ ๋ฌธํํ์์ ์๋ก ์ด๊ฒ์ ํ์ ์ ๋ ผ๋ฌธ์ผ๋ก, ์ฒ๋ฌธํ์ ์ธ ์๋ฆฌ๋ฅผ ๋ฝ์๋ด๋ ๊ฒ์ ์ํํ ๊ฒ์ด๋ค. ์ด๋ฐ ๋ณธ๋ฌธ์ ์ฑ๊ฒฝ ์๋ ๊ทธ๋๋ก ๋ฏฟ๋ ์ฌ๋์ด ๋ฌด์์ด ์ฌ๋์ด๋ค. ์ฒ๋์ค์ด๋ ์ง๋์ค์ด๋ ๋ฏฟ๋ ๊ฒ์ ๋ฌธ์ ๋์ง ์๋ ์ผ๋ฐ์ธ๋ค์ด ์์ง๋ง ๊ตํ ์ง๋์๋ค์ ๊ทธ๋์๋ ์๋๋ค. ๋ง์๋ณด์กดํํ๋ ์ด๋จ์ด๋ค. ์ฑ๊ฒฝ์ ๋ํ ์ด์ ์ด ์ด๋ฐ์ฌ๋ก๊ธฐํ๋์ง ์๋๋ก ์ฃผ์ํด์ผ ํ๋ค. KJV(1611๋ ) ๊น์์์ โ๊ฝโ์ ์ฝ๊ณ ์์ํ์ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ฐ๊ตฌํ๋ ๊ฒ์ ์ณ์ง ์๋ค. ํ๋๋์ ๋ง์์ ์ ํ๋ฌด์คํ ํ๋๋์ ๊ณ์๋ก ์ธ์ ํ๋ ๊ฒ๊ณผ ๋ค๋ฅธ ๊ณผํ๊ต๊ณผ์๋ ๋ถํ์ํ๋ค๋ ์ฃผ์ฅ์ ์์ ํ ๋ค๋ฅธ ์ฃผ์ฅ์ด๋ค. ์ฑ๊ฒฝ์ ์๋ชป ์ธ์ฉํ๋ฉด ์ผ๋ถ๋ค์ฒ์ , ๊ณต์ฐ์ฃผ์ ์๋ฆฌ๋ ๋์ด๋ผ์๊ฐ ์๋ค. ๊ทธ๋์ ๋ฐ๋ฅธ ์ ํ, ๋ฐ๋ฅธ ์ ์์ด ํ์ํ๋ค. ์๋ชป๋ ์ ํ์ ๋ ธ์ถ๋๋ฉด ์ด๊ฒ์ ๋ง์ฑ์ง๋ณ๊ณผ ๊ฐ์์ ๊ณ ์น๊ธฐ๊ฐ ์๋นํ ์ด๋ ต๋ค. ๊ทธ๋์ ์ฒ์์ ๊ฑด๊ฐํ ์ ํ์ ๊ณต๋ถํ๋ ๊ฒ์ด ํ์ํ๋ค.
๊ท๋ฉ์ฃผ์ ๊ณผํ๊ด ์ด๋ฌํ ์ผ๋ฐํ๊ฐ ์ ๋นํ ๋๋ ค๋ฉดโฆ ์ฐ์ญ โ๋ง์ ์์ A๊ฐ ๋ค์ํ ์กฐ๊ฑดํ์์ ๊ด์ฐฐ๋์๊ณ ๊ด์ฐฐ๋ A๊ฐ ๋ชจ๋ B๊ฐ ๊ฐ ์ง ์ฑ์ง์ ๊ฐ๊ณ ์๋ค๋ฉด ๋ชจ๋ A๋ B๋ผ๊ณ ์ผ๋ฐํ ํ ์ ์๋ค.โ ์ด๋ฌํ ์ผ๋ฐํ๊ฐ ์ ๋นํ ๋๋ ค๋ฉดโฆ ์ผ๋ฐํ์ ๊ธฐ์ด๊ฐ ๋๋ ๊ด์ฐฐ์ด ์์ ์ผ๋ก ๋ง์์ผ ํจ ๊ด์ฐฐ์ ๋ค์ํ ์กฐ๊ฑดํ์์๋ ๋ฐ๋ณต๋ ์ ์์ด์ผ ํจ(reproducibility) ๊ด์ฐฐ์ ์ด๋ฏธ ๋์ถ๋ ๋ณดํธ๋ฒ์น๊ณผ ๋ชจ์๋๋ฉด ์ ๋จ ๊ด์ฐฐ๊ณผ ์คํ์์ ์ป์ด์ง ์ฌ์ค ๊ณผํ์ ๋ฒ์น๊ณผ ์ด๋ก ๋ฏธ์ง์ ์ฌ๊ฑด๊ณผ ํ์์ ๋ํ ์์ธก๊ณผ ์ค๋ช ์ค๋๋ ๊ณผํ๊ด์ ์ฑ๊ฒฝ์์ ๋งํ ๊ณผํ๊ด์ ์๋ ดํ๊ณ ์๋ค. ๊ทผ๋๊ณผํ์ ๋ฐ์์ 16-17์ธ๊ธฐ์ ๊ณผํํ๋ช ์ด์๋ค. ์ฝํ๋ฅด๋์ฟ ์ค์ ์ฒ๊ตฌ์ ํ์ ์ ๊ดํ์ฌ์ ์ถ๊ฐ์ดํ, ์ด๋ฅผ ๋ท๋ฐ์นจํ ์ฒ ํ์ด ๋ฐ๋ก ๊ท๋ฉ๋ฒ์ด๋ค. ๊ทธ ์ด์ ์ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ฐ์ญ์ ์ด์๋ค. ํ๋ธ๋ฆฌ์ฌ๋์ ๊ต์ก(์๋ง) ์ ์ธ๋ ์ง๋ฆฌ๋ฅผ ์ด์ผ๊ธฐํ๋ ๊ฒ์ ์ฐ์ญ๋ฒ์ ๊ฐ๊น๋ค. ๋ง์์ ์์ข ํ๋ฉด์ ๋ฐฐ์๊ฐ๋ ๊ฒ์ด๋ค. ์ฌ๋ฌ๊ฐ์ง ์ถ์ ๊ฒฝํ์ด๋ ์คํ๊ด์ฐฐ๋ก๋ถํฐ ๊ณผํ์ ๋ฒ์น๊ณผ ์ด๋ก , ๊ท์น์ ์ฐพ์๋ด๋ ๊ฒ์ด ๊ท๋ฉ๋ฒ์ ๋ฐฉ๋ฒ์ด๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด ์ค๋ ฅ์ ๋ฒ์น, ๊ฐ๋ณ๊ด์ฐฐ, ์คํ์ฌ์ค์์ ๋ณดํธ์ ์ธ ์ธ๋ช ์ผ๋ก ๋์๊ฐ๋ ๊ฒ์ด ๊ท๋ฉ๋ฒ์ด๋ค. ์ฆ๊ฑฐ๋ก๋ถํฐ ๋ณดํธ์ ์ธ ๊ฒฐ๋ก ์ ์ฐพ์๊ฐ๋ ์๋์ด๋ค. ๋ค์ ์ด ๋ฒ์น์ด ์ฐ์ญ์ ์ผ๋ก ๋ค๋ฅธ ๋ฏธ์ง์ ์ฌ๊ฑด์ ์์ธกํ๊ณ ์ค๋ช ๊ฐ๋ฅํด์ผ ํ๋ค. ์๊ฐ๋ณด์์ง๋ง ์ง๊ตฌ์์ ํตํ๋ ์ค๋ ฅ์ ๋ฒ์น์ด ๋ฌ์์๋ ๋ฐ์๋ค์ฌ์ง ๊ฒ์ ์์ธกํจ. ์์ฐ์ ์ด์ํ๋ ๋ฒ์น์ ์๋ก ์ฐ๊ด์ฑ์ด ์์ด์ผ ํ๋ค. ์ผํ๋ฌ์ ํ์ฑ์ด๋์ ๋ฒ์น๊ณผ ๋ดํด์ ๋ฒ์น์ด ์๋ก ์ค๋ฒ๋ฉ๋๋ ๊ฒ์ด๋ค.
ํ๋์ค์ค ๋ฒ ์ด์ปจ(1561-1626)
๊ท๋ฉ์ฃผ์์ ์ํฅ ๊ท๋ฉ์ฃผ์๋โฆ ๊ด์ฐฐ, ๊ฒฝํ ๋ฐ ๊ท๋ฉ์ถ๋ฆฌ ๊ณผ์ ์ด ํฉ๋ฆฌ์ , ์ค๋ฆฝ์ , ํ๊ฐ์น์ ์ด๋ผ๋ ์ฌ์ค์ ๊ทผ๊ฑฐํ์ฌ ๊ณผํ์ด ๊ฐ๊ด์ ์ด๋ผ ํ๋จ ๋ฏฟ์ ๋งํ ์ง์์ ์ป์ ์ ์๋ ๊ฐ์ฅ ์ฐ์ํ ๋ฐฉ๋ฒ์ด๋ฉฐ, ๊ณผ ํ์ ์ง์์ ๊ฐ์ฅ ๋ฏฟ์๋งํ๋ค๋ ๊ฒฐ๋ก ๊ณผํ์ ๊ด์ฐฐ์๋ ์คํ์์ ์ทจํฅ, ์๊ฒฌ, ํฌ๋ง, ๊ธฐ๋ ๋ฑ ๊ฐ์ธ ์ ์ด๊ณ ์ฃผ๊ด์ ์ธ ๊ฒ์ ์์งํ์ง ์๋๋ค๊ณ ์๊ฐํจ ์ง๋ 400์ฌ ๋ ๋์์ ๋๋ถ์ ๊ณผํ์ ๋ฐ๋ฌ์ด ๊ท๋ฉ์ ๋ฐฉ๋ฒ ์ ์ฐ์ํจ์ ์ฆ๋ช ํ๋ ๊ฐ์ฅ ํฐ ์ฆ๊ฑฐ์ Butโฆ ๊ณผํ์ ์ ๋ขฐ์ฑ์ ๊ด์ฐฐ๊ณผ ๊ท๋ฉ์ ๊ฐ๊ด์ฑ์ ๋ํ ๊ท๋ฉ์ฃผ์ ์๋ค์ ์ฃผ์ฅ์ ๊ทผ๊ฑฐํจ ๊ด์ฐฐ์ ๊ฐ๊ด์ฑ์ ๊ธฐ์ดํด์ ๋์จ ๊ณผํ์ด๊ธฐ์ ๊ณผํ์ด ๊ฐ๊ด์ ์ด๋ค๋ผ๋ ๊ฒ์ด๋ค. ์ฌ๊ธฐ์ ๋ ๋์๊ฐ์ ์ฒ ํ์ , ์ ํ์ ์ง์๋ ๊ณผํ์ ์ด ๋์ด์ผ ํ๋ค๋ ๊ฒ์ ๋ฌธ์ ๊ฐ ๋ ์ ์๋ค.
๊ท๋ฉ์ฃผ์ ๋นํ ์ฌ๋ฌผ์ ๊ท ํ ์กํ ์ดํด ๊ฒฐ์ฌ ๋ฐฉ๋ฒ๋ก ์ ํ์์ฃผ์ ๊ณผํ์ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๊ฐ๊ด์ฑ๊ณผ ๊ณผํ์ ์ง์์ ์ฐ์์ฑ์ ๋ํ ๊ณผ ๋ํ ์ ๋ขฐ๏ ์ด๋ฐ์ฌ๋ก๊ธฐํ ๊ณผํ์ฃผ์, ๊ธฐ์ ์ฃผ์, ์ง๋ณด์ฃผ์, ๋ฌผ์ง์ฃผ์ ๊ฒฝ์ง๋ ์ด๋ฐ์ฌ๋ก๊ธฐ๏ ์ฌ๋ฌผ์ ๊ท ํ ์๊ฒ ์ดํดํ๋๋ฐ ๋ฐฉํด ๋ฐฉ๋ฒ๋ก ์ ํ์์ฃผ์ ๊ณผํ์ฃผ์ ๊ณผํ์ ๋ฐฉ๋ฒ๋ก ๊ณผ ์ง์์ ์ ๋ํ์์ผ ๋ชจ๋ ํ๋ฌธ์ ๊ณผํ์ ๋ฐฉ๋ฒ์ผ ๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ ธ์ผ ํ๋ค๊ณ ์ฃผ์ฅ ์ง์ ๋ ๋จ์ฃผ์ ๊ณผํ์ ์ด์ง ๋ชปํ ์ง์์ ๋ฏฟ์ ๋ง ํ์ง ๋ชปํ๋ค๊ณ ์ฃผ์ฅ -> ๊ณผํ์ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์๋ฌผ์ ๋ฌผ์ง์ ์ธก๋ฉด์ด๋ ๋ฌด์๋ช ์ฒด๋ฅผ ๋์์ผ๋ก ํ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ํ์ํ๋ ์ฌ๋, ์ฌํ, ๋จ์ฒด๋ฅผ ๋์์ผ๋ก ํ๋ ์ฐ๊ตฌ ์์๋ ์ ํ๋ ์ง์๋ง์ ์ ๊ณตํ๋ค. ์ด๊ฒ์ 20์ธ๊ธฐ ๋ค์ด์์ ๋ณธ๊ฒฉ์ ์ผ๋ก ๋์ค๊ธฐ ์์ํ๋ค.(1950๋ ์ดํ ๊ฐ๋ ฅํ๊ฒ ๋นํ ์ ๊ธฐ) ํ๋ฌธ์ ๋ถ์ผ๋ง๋ค์ ๋๋ฆ๋๋ก์ ๋ฐฉ๋ฒ๋ก ์ด ์๋๋ฐ ํ๋ฌธํจ์ ๋ค์์ฑ์ ์ธ์ ํ์ง ์๊ณ ๊ท๋ฉ๋ฒ์ ์ธ ๋ฐฉ๋ฒ๋ง์ด ์ฐ์ํ๋ค๋ผ๋ ๊ฒ์ ๋ฐฉ๋ฒ๋ก ์ ์ด๋ฐ์ฌ๋ก๊ธฐ(์ฌ๋ฌผ์ ๋ํ ๊ฒฝ์ง๋ ์ฌ๊ณ )๊ฐ ๋๋ค. ๊ณผํ์ ๋ฐฉ๋ฒ๋ง์ด ์ง๋ฆฌ์ ์ด๋ฅด๋ ์ ์ผํ ๊ธธ์ด๋ค๋ผ๊ณ ํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ๋ก ์ ํ์์ฃผ์์ ๋น ์ง๋ค. ์ ํ๋ ์ ์ฉํจ์ ์ธ์ ํด์ผ ํ๋ค.
๊ท๋ฉ์ฃผ์ ๋นํ ๊ฐ์ฐ์ฑ ๋์ ๊ด์ฐฐ๊ณผ ๊ฒฝํ์ ๋น๊ฐ๊ด์ฑ ๊ท๋ฉ์ ์ถ๋ฆฌ๋ฅผ ์ ๋นํ์ํค๋๋ฐ ํ์ํ ๊ด์ฐฐ ์ฌ๋ก์ ์๋? ๊ท๋ฉ์ ์ง๋ฆฌ์ ๋ํ ๊ฐ์ฐ์ฑ ๋์ โ๋ง์ผ ๋ค์ํ ์กฐ๊ฑด์ ๋ณํ ์์์ ๋ง์ A๊ฐ ๊ด์ฐฐ๋์๊ณ ๊ด์ฐฐ๋ A๊ฐ ๋ชจ๋ B๊ฐ ๊ฐ์ง ์ฑ์ง์ ๊ฐ์ง๋ค๋ฉด A๋ B์ผ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด ๋๋ค.โ ์ ๋์ ์ผ๋ก ์ฐธ์์ ์ฆ๋ช ํ ์๋ ์์ง๋ง ๊ฐ์ฐ์ ์ธ ์ฐธ์ ๋ ์ ์๋ค. ๋ฐ์ฆ์ด๋ก (ํฌํผKarl R. Popper) ๊ท๋ฉ์ ์ง๋ฆฌ์ ๊ฐ์ฐ์ฑ์กฐ์ฐจ ๋ถ์ . ๊ณผํ์ ์ง๋ณด๋ ์ด๋ก ์ ๊ฒ์ฆ (Verification)์ ํตํ์ฌ ์ด๋ฃจ์ด์ง๋ ๊ฒ์ด ์๋๋ผ ๋๋ดํ ๊ฐ์ค๊ณผ ์ด ๊ฐ์ค์ ๋ํ ๋ฐ์ฆ(Falsification) ์๋๋ฅผ ํตํ์ฌ ์ด๋ฃจ์ด์ง ์ ์ฆ๋ช ๋ ์ด๋ก ์ด๋ผ๊ธฐ๋ณด๋ค ๋ฐ์ฆ์๋์ ๋ํด ์ ๊ฒฌ๋์ด ๋ด๋ ์ด๋ก ์ด ํ๋ฅญํ ์ด๋ก ์ ๊ด์ฐฐ๊ณผ ๊ฒฝํ์ ๋น๊ฐ๊ด์ฑ ํ์จNorwood R. Hanson, <๊ณผํ์ ๋ฐ๊ฒฌ์ ํจํด> ๊ด์ฐฐ์ ๊ด์ฐฐ์๊ฐ ๊ฐ์ง ๊ธฐ์กด์ ์ด๋ก ์ ์์กดํ์ฌ ์ด๋ฃจ์ด์ง๋ค๋ ์์ โ์ด๋ก ์์กด์ ๊ด์ฐฐโ(Theory-laden Observation)์ ์ฃผ์ฅ ๋ฐฑ์กฐ์ ์ : ๋ฏธ๊ตญ, ์บ๋๋ค, ์ค๊ตญ, ํ๊ตญ์ 4๋๋ผ์ ๋ฐฑ์กฐ๋ ํฌ๋ค. ๊ทธ๋์ ๋ชจ๋ ๋ฐฑ์กฐ๋ ํฌ๋ค๋ผ๊ณ ๊ฒฐ๋ก ๋ด๋ฆด ์ ์๋๊ฐ? ๋จ๊ฑฐ์ด๋ฐ ์์ ๋ฟ์ผ๋ฉด ๋ค์น๋ค. ํ๋ฒ์ ๊ฒฝํ์ผ๋ก๋ ๊ฒฐ๋ก ์ ๋ด๋ฆด์ ์๋๊ฐํ๋ฉด ์ฌ๋ฌ ๋ฒ์ผ๋ก๋ ๋ถ๊ฐ๋ฅํ ๊ฒฝ์ฐ๋ ์๋ค. ์๋ฐํ ๊ท๋ฉ์ฃผ์(naรฏve inductivism) ์ฌ๊ธฐ์ ๊ฐ์ฐ์ฑ์ด ๋์ ๋๋ค. ๋ฐ์ฆ์ด๋ก : ์ง๋ฆฌ๋ ์ฆ๋ช ํ ์ ์์ง๋ง ๊ทธ ์ง๋ฆฌ๊ฐ ๊ฑฐ์ง์์ด ํ๋ช ๋ ๋๊น์ง ์ง๋ฆฌ์ด๋ค. ๊ด์์ ์ : ์ด๋น 30๋ง km๋ฅผ ๊ฐ๋ค๋ผ๋ ๊ฒ๋ณด๋ค 299978km/sec์ผ๋ ๋ฐ์ฆ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด ๋์ ๊ฒ์ด๋ค. ๋ฐ์ฆ์ด ๋๋ฉด ํ๋ฆฐ ๊ณผํ(์ค๊ณผํ)์ด ๋๋ ๊ฒ์ด๋ค. ๋ฐ์ฆ์ด ๋ถ๊ฐ๋ฅํ๋ฉด ๋น๊ณผํ์ด ๋๋ ๊ฒ์ด๋ค. ๋ฐ์ฆ๊ฐ๋ฅํ ๊ฒ์ด๋ผ์ผ ๊ณผํ์ด๋ค. ๊ณผํ๊ณผ ๋น๊ณผํ์ ์ฐ์์ ์์์ ๋ณด๋ ๊ฒ์ด๋ค. ๊ทธ๊ฒ์ ๊ณผํ์ด ๋ฐ๋ฌํ๋ ํ๋ก์ธ์ค๋ค๋ผ๊ณ ํ๋ค.(์ด ์ค์ฐจ๋ฅผ ์ค์ฌ๊ฐ๋ ๊ฒ) ๊ท๋ฉ์ฃผ์์์๋ ๊ด์ฐฐ์ด ๊ฐ๊ด์ ์ด์ด์ผ ํ๋๋ฐ ํ์จ์ ๊ด์ฐฐ์ ๊ฐ๊ด์ ์ผ ์ ์๋ค๋ผ๋ ์ฃผ์ฅ์ ํ์๋ค. ์ด๊ฒ์ด ์ด๋ก ์์กด์ ๊ด์ฐฐ์ด๋ค. ์จ์๊ทธ๋ฆผ์ฐพ๊ธฐ : ์ ์ ๊ฒฌ, ๊ธฐ์กด์ง์์ด ์์ผ๋ฉด ์๋ณด์ธ๋ค. ๊ฒ์ ์ง๋ฆฌ๋ฉด ์ฌ๋๋ ์ ๋ น์ผ๋ก ๋ณด์ธ๋ค. ๊ฐ์ ๋์์ ๋ณด๋ฉด์ ๋ค๋ฅด๊ฒ ๋ณผ ์ ์๋ค.(ํฐ์ฝ ๋ธ๋ผํค, ์ง๊ตฌ๊ฐ ์ค์ฌ์ด๋ผ๋ ์ํฅ์์์ ๋ณด์ด์ง ์๋ ๊ฒ์ด๋ค.)
๋น์๋ ํ์ ์ ๋์ธ ๊ณ ์ ์ ๊ท๋ฉ์ฃผ์ ๋นํ ๋ฐ์ฆ์ฃผ์ ์ ์ ๋น์๋ ํํ ์ค์ฌ์ธ๋ฌผ Sir Karl Popper(1902-1994) ๋น์๋ ํ์ ์ ๋์ธ ๊ณ ์ ์ ๊ท๋ฉ์ฃผ์ ๋นํ ๋ฐ์ฆ์ฃผ์ ์ ์ ๋น์๋ ํํ ์ค์ฌ์ธ๋ฌผ
Norwood Russel Hanson(1924-1967) ํธ๋ผํซ ์ฐ์ฃผ์(์นด๋ค๊ธฐํ ์ฐ์ฃผ) ์ ํฌ๊ธฐ ์กฐ์ข ์ฌ(2000์๊ฐ) ๊ณผํ์ฒ ํ์ ๊ณผํ์ฌ/๊ณผํ์ฒ ํ ๊ตฌ๋ถ ๋ฐ๋ ์ธ๋์ ๋๋ํ ๊ณผํ์ฌ ๋ฐ ๊ณผํ์ฒ ํ๊ณผ ์ฐฝ์ค
๋ผ์นดํ ์ค์ ์ฐ๊ตฌ ํ๋ก๊ทธ๋จ ํ๊ฐ๋ฆฌ ํ์์ ์ ๋์ธ ๋ผ์นดํ ์คImre Lakatos, 1922-1974 ๊ท๋ฉ์ฃผ์, ๋ฐ์ฆ์ฃผ์๋ ๊ฐ๋ณ ์ด๋ก ๊ณผ ๊ด์ฐฐ์ ์ง์คํ์ฌ ์ค์ ๊ณผํํ๋์ ์ค๋ช ํ๊ธฐ์ ๋๋ฌด๋ ๋จํธ์ ์ด๋ผ๊ณ ๋นํ ๊ณผํ ์ด๋ก ์ ๊ตฌ์กฐ์ ์ ์ฒด๋ก์ ํ์ ํ ๊ฒ์ ์ ์ ๊ณผํ์ด๋ก ๊ณผ ์ง๋ณด๊ณผ์ ์ ๊ตฌ์กฐ๋ก์ ํ์ ํด์ผ๋ง ๋ณต์กํ ์ด๋ก ์ด ๋ฐ์, ์ฑ์ฅํ๋ ๊ฒ์ ์ ์ค๋ช ํ ์ ์์ ๊ณผํ์ ์ฐ๊ตฌ ํ๋ก๊ทธ๋จ(Research Program) ์๋ก์ด ์ฌ์ค์ ๊ณ์ ๋ฐ๊ฒฌํด ๋ด๋๊ฐ์ ์ฌ๋ถ๋ ์ฐ๊ตฌํ๋ก๊ทธ๋จ์ด ์ ์ง์ (progressive)์ธ๊ฐ, ํดํ์ (degenerating)์ธ๊ฐ์ ์์กด Imre Lakatos / http://en.wikipedia.org/wiki/File:Lakatos_2.jpg / au:unknown / cp:expired ๊ณผํ์ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ํ ๋ ํ๋ฐฑ๋ ผ๋ฆฌ์ฒ๋ผ ๊ตฌ๋ถ๋์ง ์๋๋ค. ์ฒ๋์ค๊ณผ ์ง๋์ค๊ณผ์ ๊ฒฝ์์ค์ ๊ธฐ์กด์ด๋ก ๋ค์ด ๊ฒฝ์์ ์ผ์ผํจ๋ค. ์ง๋์ค์ด ์์๋๋ ์ค๋ช ์ด ์๋๋ ๊ฒ์ ๋ง์ ๊ฐ์ ๋ค์ ํตํด์ ์ค๋ช ํ๋ค. ์ด๋ ์ฒ๋์ค์ ํดํ์ , ์ง๋์ค์ ์ ์ง์ Imre Lakatos Imre Lakatos, http://en.wikipedia.org/wiki/File:Lakatos_2.jpg (accessed 2011.01.13)
ํ๊ฐ๋ฆฌ ํ์์ ์ ๋์ธ ๊ณผํ๋ฐ ์ํ์ฒ ํ์ ์ด๋จธ๋ ํ ๋จธ๋๋ ์์ฐ์๋น์ธ ์์ ์ฃฝ์ Imre Lakatos(1922-1974) ํ๊ฐ๋ฆฌ ํ์์ ์ ๋์ธ ๊ณผํ๋ฐ ์ํ์ฒ ํ์ ์ด๋จธ๋ ํ ๋จธ๋๋ ์์ฐ์๋น์ธ ์์ ์ฃฝ์ ๊ณผํ์ ๊ตฌ์กฐ์ ์ผ๋ก ์ค๋ช ํจ
Thosmas S. Kuhn, 1922-1996 (attributed to HILOBROW) ์ฟค์ ํจ๋ฌ๋ค์ ๋ณํ ์ด๋ก ์ ๊ณผํ ์ ์๊ณผํ ์๊ธฐ ํ๋ช ์๋ก์ด ์ ์๊ณผํ ์๋ก์ด ์๊ธฐ ์๋ก์ด ํ๋ช โฆ ์ ๊ณผํ Pre-science ๊ณผํ์ด ํ์ฑ๋๊ธฐ ์ด์ ์ ์กฐ์งํ๋์ง ๋ชปํ ๋ค์ํ ํ ๋๋ค ์ ์๊ณผํ Normal Science ๊ทธ ์๋์ ๊ณผํ์ ๊ณต๋์ฒด๊ฐ ๋ณดํธ์ ์ผ๋ก ๋ฐ์๋ค์ด๋ ๊ฐ์ ๋ค, ๋ฒ์น๋ค, ์ด๋ค์ ์ ์ฉํ๋ ๊ธฐ์ ๋ค๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ ํจ๋ฌ๋ค์(paradigm) ๋ด์์ ์ด๋ฃจ์ด์ง๋ ๊ณผํํ๋๋ค ์๊ธฐ Crisis ๊ทธ ํจ๋ฌ๋ค์ ๋ด์์ ํด๊ฒฐํ ์ ์๊ฑฐ๋ ๋ช ๋ฐฑํ ๋ฐ์ฆ์ ์ง๋ฉดํ๋ ๋ง์ ์ด์ํ์(anomaly)์ด ์์ ํ๋ช Revolution ๋ก์ ํจ๋ฌ๋ค์์ ๋ฒ๋ฆฌ๊ณ ์๋ก์ด ํจ๋ฌ๋ค์์ ๋ฐ์๋ค ์ด๋ ๊ณผ์ (๋ถ์ฐ์์ ์ธ ๊ณผ์ ) Thomas S. Kuhn / http://hilobrow.com/2009/07/18/hilo-hero-thomas-kuhn/ / au:unknown / cp: CC-BY-NC-SA 3.0 / attributed to HILOBROW ์ ๊ณผํ : ์ ํ์ ํ๋๋ค ์ฐ๋ฆฌ๊ฐ ๋ดํด๊ณผํ(1687)์ด๋ผ๋ ํ ์์์ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ํ ๋ ๊ทธ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ์ด๋ฃจ์ด์ง ๋์ ์ธ๊ณ๊ด(๋ชจํ)์ด ์๋ค. ์ด ํ ํจ๋ฌ๋ค์์์์ ์ด๋ฃจ์ด์ง๋ ๊ณผํ์ ์ ์๊ณผํ์ด๋ผ๊ณ ํ์. ์ดํ์ ์๊ธฐ์ํฉ์ด ๋ฑ์ฅํ๋ค. ์ด๊ณ ์, ์ด๋ฏธ์ธ ์ธ๊ณ์ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ์์๋ ๋ ๋ดํด์ ์ญํ์ผ๋ก ์ค๋ช ์ด ์๋๋ค. ์ด๋ ๊ฒ ์ค๋ช ์ด ๋์ง ์๋ ๊ฒ๋ค์ด ๋ง์ด ์์ผ๋, ์ด๋ ํ๋ช (์๋์ฑ์ด๋ก (๊ณ ์), ์์์ญํ(๋ฏธ์ธ)์ด ๋ฑ์ฅํ๋ค.)์ด ์ผ์ด๋๋ค. ์ด๋ฌํ ๊ณผ์ ์ด ์ ์ง์ ์ด ์๋๋ผ ๋จ๊ณ์ , ์ ํ๋ฅผ ํตํด์ ์ผ์ด๋๋ค๊ณ ๋ณด์๋ค. ๊ณผํ์ ๊ฐ๋ณ์ด๋ก ์ ์งํฉ์ผ๋ก ๋ณด์ง ์๊ณ ์ ์ฒด ๊ตฌ์กฐ๋ก ๋ณด๋ ๊ด์ ์ด ๋ฐ๋ก ๋ผ์นดํ ์ค๋ ์ฟค์ ์๊ฐ์ด๋ค. ์์ธ์ํ์ธ์ ์๋์ฑ ์ด๋ก : ์ค๋ ฅ์ด ๊ฐํ ์๋ก ์๊ฐ์ด ์ฒ์ฒํ ๊ฐ๋ค. ํจ๋ฌ๋ค์ ๋ณํ : ํจ๋ฌ๋ค์์ด๋ผ๋ ๋จ์ด๊ฐ ์ฌ๋ฌ๋ถ์ผ์์ ์ฌ์ฉํ๊ธฐ์ ์ข์๋ค. ์ฟค์ ๊ณผํํ๋ช ์ ๊ตฌ์กฐ(1962)๋ผ๋ ์ฑ ์ ์ํฅ ๊ณผํ์ด ์ฐ๋ฆฌ์ ์๊ฐ๋ณด๋ค ๊ฐ๊ด์ ์ด์ง ์๋ค. ์ฌํ์ ์ธ ํฉ์ ๊ฐ์ ๊ฒ์ด ๊ณผํ์ด ๋ฐ์ ํ๋๋ฐ ์ค์ํ ์ญํ ์ ํ๋ค๋ ๊ฒ์ ๊ฐํํ๋ค. ๊ณผํ๊ณผ ๊ธฐ์ ๊ณผ ์ฌํ(STS-Science, Techonology & Society)๋ผ๋ ํ๋ฌธ์ ๋ถ์ผ๊ฐ ์๊ฒผ๋ค. ์ฌํ์ ์ธ ํฉ์๊ฐ ์ค์ํจ์ ์๊ฒ ๋์๋ค. ๊ณผํ์ ์ธ ๋ฐ์ ์ ๋ชจ๋ธ์ ์ค๋ช ํ ๋ ๊ณผํ์ด ๊ท๋ฉ์ฃผ์์๋ค์ด ๋งํ๋๊ฒ์ฒ๋ผ ๊ฐ๊ด์ฑ์ด ๊ฒฐ์ฌ๋์๋ค๋ผ๋ ๊ฒ์ด๋ค. Thosmas S. Kuhn, 1922-1996 (attributed to HILOBROW) Thomas S. Kuhn, http://hilobrow.com/2009/07/18/hilo-hero-thomas-kuhn/ (accessed 2011.01.13)
์ธ์๋ก ์ ๋ฌด์ ๋ถ์ฃผ์ ๋น์๋ ํ์์ ํ์ด์ด์๋ฒคํธPaul Feyerabend, 1924-1994 <๋ฐฉ๋ฒ์์ ๋์ >(Against Method, 1976) ๊ณ ์ ์ ์ด๊ณ ๋ณดํธ์ ์ธ ๊ท์น์ ๋ฐ๋ผ ์งํํ๋ค๋ ์๊ฐ์ ์ ๋ฉด์ผ๋ก ๋ฐ ๋ฐ ์ฃผ๋ณ ํ๊ฒฝ์ ๋ํด์ ์ง๋์น๊ฒ ๋จ์ํ ๊ฒฌํด๋ฅผ ๊ฐ์ง์ผ๋ก ํ์ค์ ์ด์ง ๋ชปํจ ๊ทธ๋ฌํ ๊ท์น์ ๊ฐํํ๋ ๊ฒ์ ์คํ๋ ค ์ธ๊ฐ์ฑ ์์ค๋ง์ ๊ฐ์ ธ์ฌ ์ํ์ด ์ ์ ๊ณผํ์ ๋์ฑ ์ตํต์ฑ ์๊ณ ๋ ๋จ์ ์ธ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ง๋ ๋ค๊ณ ์ง์ ๋ชจ๋ ๋ฐฉ๋ฒ๋ก ์ ๋๋ฆ๋๋ก์ ํ๊ณ๋ฅผ ๊ฐ๊ณ ์์ ํญ์ ๋ณดํธ์ ์ผ๋ก ์ง์ง๋ ์ ์๋ ์ ์ผํ โ๊ท์นโ์ โ์ด๋ป๊ฒ ํด๋ ์ข๋คโ(Anything goes!) ์ธ์๋ก ์ ๋ฌด์ ๋ถ์ฃผ์ (Epistemological Anarchism) Paul Feyerabend / http://en.wikipedia.org/wiki/File:PKF_2.jpg / au:Grazia Borrini-Feyerabend / cp:Grazia Borrini-Feyerabend (free to use under acknowledgement) ๋ผ์นดํ ์ค์์ ๋ ผ์ : ์๋ก๋ฅผ ๊ฐ๋ ฅํ๊ฒ ๋นํํ๋ฉด์ ํ๋ฌธ์ ๋ฐ์ ์ ๊พํ๋ค. ๋ฐฉ๋ฒ์์ ๋์ : ๋ชจ๋ ๋ฐฉ๋ฒ๋ก ์ ๋๋ฆ์ ํ๊ณ์ ์ฅ์ ์ ๊ฐ์ง๊ณ ์๋ค. ๊ณ ์ ๋ ๊ณผํ๋ฐ์ ์ ๋ฒ์น์ ์กด์ฌํ์ง ์๋๋ค. ๋งค์ค์ปด, ์ฌ๋ก ์ ํตํด์ ๊ตญ๊ฐ(์ ์น๊ฐ)์์ ์ฐ๊ตฌ๋น๋ฅผ ์ง์ํ๊ฒ ๋๋ค. ๊ณผํ์ ๋ฐ์ ์๋ ๊ฐ์ธ์ ์ธ์๊ด, ์ธ๊ณ๊ด์ ๋ฐฐ๊ฒฝํ์ ์ด๋ฃจ์ด์ง๋ค. ๊ณผํ์ ์ฐจ๊ฐ์ด ๊ธฐ๊ณ๋ง์ผ๋ก ์๊ฐํด์๋ ์๋๋ค. ๊นกํจ๊ฐ ์ธ์์ ๋ถ์๋ ๋์ ์ฑ์๋ ๊ณจ๋ฐฉ์์ ๊ธฐ๋๋ง ํด์๋ ์๋๋ค. Paul Feyerabend (attributed to Grazia Borrini-Feyerabend) http://en.wikipedia.org/wiki/File:PKF_2.jpg (accessed 2011.01.13)
์๋ก์ด ๊ณผํ๊ด ๋๋์ ๋ํ ์์ธ ์์จ์ ์ด์ง ์์ ์ด์ฑ-<์ข ๊ต์ ํ๊ณ ๋ด์์์ ์ด์ฑ> ์ค๋ฆฝ์ ์ด์ง ์์ ๊ณผํ ๊ท๋ฉ์ฃผ์์ ๋ ผ๋ฆฌ ์์ฒด์ ๋ํ ๋ฐ๋ฐ ๊ท๋ฉ์ ์ถ๋ฆฌ์ ํฉ๋ฆฌ์ฑ์ ๊ธฐ์ดํ ๊ท๋ฉ์๋ฆฌ๋ ํฉ๋ฆฌ์ , ๊ฐ๊ด์ ์ธ ์ด์ฑ์ ์กด์ฌ๋ฅผ ๊ฐ์ ํ์ง ์๊ณ ๋ ์๊ฐํ ์ ์์ ์ค๋ฆฝ์ ์ด์ง ์์ ๊ณผํ ๊ณผํ์ด ๊ฒฐ์ฝ ๊ฐ์น์ค๋ฆฝ์ด ์๋์ด ์ค์ ์ ์ธ ๊ฒฝ์ฐ์์ ์ ์ฆ ๋๊ธฐ๊ฐ์น(Motive Value), ๊ณผ์ ๊ฐ์น(Process Value), ์์ฉ๊ฐ์น (Application Value) ๋ฑ์ผ๋ก๋ถํฐ ์์ ๋ก์ธ ์ ์์ ์ฐ๊ตฌ์ ์ง์ , ๊ฐ์ ์ผ๋ก ์ฐธ์ฌํ๋ ์ฌ๋๋ค์ ๊ฐ์ธ์ ํน์ฑ, ์ข ๊ต์ ์ ๋ , ์๋์ ์์ฒญ, ์ง์ญ์ ์ํฉ ๋ฑ์ด ์ฐ๊ตฌ์ ์ค์ํ ์ํฅ์ ๋ฏธ ์นจ ์์ฐ์ฃผ์์ ํด์์ ํ๊ณ ๊ณผํ์ ์์ฐ์ ๋ํ ๋ฌด์ ๋ก ์ ์ธ ํด์์ ๋ณ์ ๊ทน๋จ์ ์์ฐ์ฃผ์๋ ์์ฐ์ ๋ํ ์ฌ๋ฐ๋ฅธ ํด์์ ์ ์ํ์ง ๋ชปํจ ์์ฐ์ ๊ฐ์ข ํ์๋ค์ ๋ํ ์์ฐ์ฃผ์์ ํด์์ ํ๊ณ ์นดํ๋ผFritjof Capra์ ์ ๊ณผํ ์ด๋
Fritiof Capra(1939-) ์ค์คํธ๋ฆฌ์ ํ์์ ๋ฏธ๊ตญ ๋ฌผ๋ฆฌํ์ ๋น์๋ ๋ํ์์ ์ด๋ก ๋ฌผ๋ฆฌํ์ผ๋ก ๋ฐ์ฌ UC Berkeley ๊ต์ ๋ฌผ๋ฆฌํ์ ๋, ๋ฌธ๋ช ์ ์ ํ ๋ค์ ๋ฒ ์คํธ์ ๋ก ๋ฐํ ์ ๊ณผํ ์ด๋ ์ฐฝ์
์ 2๋ถ ๊ณผํ์ฒ ํ 5์ฅ ์ข ๊ต์ ๋ํ ๊ณผํ์ ๋์ ๊ณผ ๋นํ ์์นํ ๊ต์, Ph.D. ๋ฐด์ฟ ๋ฒ ๊ธฐ๋ ๊ต์ธ๊ณ๊ด ๋ํ์(VIEW) viewmanse@gmail.com
Del Ratasch ๋ฉ์ฌ์ถ์ธ์ธ ๋ฐ์ฌ
์ข ๊ต์ ๋ํ ๋์ ๊ณผ ๋นํ ์ข ๊ต์ ๋ฏฟ์์ ๋น๊ณผํ์ ์ด๋ค? ์ข ๊ต์ ๋ฏฟ์์ ์ฆ๋ช ํ ์ ์๋ค? ์ข ๊ต์ ๋ฏฟ์์ ์ฆ๊ฑฐ๊ฐ ์๋ค? ๊ฒฝํ์ ๋ํ ์ ๋ขฐ์ฑ์ ์ธ๊ฐ์ ์กด์ฌ์ ๋ํ ๊ฐ์ ์์ ์ธ์์ ธ ์ ์ โ๋ด๊ฐ ์กด์ฌํ๋ค๋ ๋ฏฟ์โ์ ๊ณผํ์ ์ผ๋ก ์ฆ๋ช ๋ ์ ์๋ ๊ฒ์ด ์ ๋ ์ข ๊ต์ ๋ฏฟ์์ ์ฆ๋ช ํ ์ ์๋ค? ๊ณผํ์ ์ ๋ ์ด๋ ์ผ์์ํ์์ ์๋ช ํ ๋ฏ์ด ๋ณด์ด๋ ๋ง์ ์ฌ์ค๋ค ๋ ์๊ฒฉํ ๋ฐ์ง๊ณ ๋ณด๋ฉด ์ฆ๋ช ํ ์ ์๋ ๋ฏฟ์ ์์ ์ธ์์ ธ ์์ ์ฐ์ฃผ์ ๊ท ์ผ์ฑ(ๅไธๆง) ๊ฐ์ ์์ฐ์ ์ง์์ ๋ํ ์ธ๊ฐ์ ์ง์ ๊ณต๋ช ์ข ๊ต์ ๋ฏฟ์์ ์ฆ๊ฑฐ๊ฐ ์๋ค? โ์ฆ๊ฑฐ๊ฐ ์๋ ์ ๋ ์ ์๋ค.โ(No belief without evidence.) ๊ณผํ์ ์ฆ๊ฑฐ๋ง์ ๋ฏฟ์๋งํ๋ค๊ณ ์ฃผ์ฅํ๋ ๊ฒ์ โ์ฆ๊ฑฐ์ ๋ํ ๋ ผ ์์ด ์๋๋ผ ๋ฐฐ๊ฒฝ์ ๋ ์ ๋ํ ๋ ผ์โ์ ์ฐ์ฃผ์ ๊ท ์ผ์ฑ-์ ์ผ์ฑ : ์ง๊ตฌ์์ ๋ชจ๋ ๋ฒ์น์ ์ฐ์ฃผ์ ๋์ผํ๊ฒ ์ ์ฉ๋๋ค๊ณ ๊ฐ์ ํ๋ ๊ฒ์ด๋ค. 100์ต๊ด๋ ๋จ์ด์ง ๋ณ์์ ๋์จ ๋ณ์ ๋น์ ๋ถ๊ด๋ถ์ํด๋ณด๋ฉด ์ด๋ค ๋ฌผ์ง๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์๋์ง๋ฅผ ๋ถ์ํ ์ ์๋๋ฐ ์ง๊ตฌ์์ ์์์ ๋์ผํ๋ค. ์ง๊ตฌ์์ ์์๋ 92๊ฐ์ง์ด๋ค. ์์ฐ์ ์ง์๊ฐ ์๋ค๊ณ ๊ฐ์ ํ๋ ๊ฒ์ด๋ค. ์ฐ๋ฆฌ์์ ๊ทธ ์ง์์ ๋ฐ์ํ ์ ์๋ ๊ตฌ์กฐ, ์ง์ ๊ณต๋ช ์ ๊ฐ๋ฅํ๋๋ก ํ๋๋๊ป์ ํ๋ฝํ์ จ๋ค๋ ๊ฒ์ด๋ค. ํ๋๋์ ํ์์ ๋ฐ๋ผ ์ง์ ๋ฐ์ ์ฐ๋ฆฌ ์ธ๊ฐ๋ค, ๊ณผํ๋ง ์ฆ๊ฑฐ๊ฐ ์๋ ๊ฒ์ด ์๋๋ผ ์ข ๊ต๋ ์ฆ๊ฑฐ๊ฐ ์๋ค. ์ข ๊ต๋ ์ฆ๊ฑฐ๊ฐ ์๋ค๋ ๋จ์ํ ๋นํ์ ์๋๋ค. ์ด๋ฐ ์ฃผ์ฅ์ ๊ณผํ์ด ๋ค๋ฅธ ์ ๋ ์์ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค.
์ข ๊ต์ ๋ํ ๋์ ๊ณผ ๋นํ ์ข ๊ต์ ๋ฏฟ์์ ํผ์์ ์ด๋ค? ๊ท๋ฉ์ ์ฃผ์ฅ ์ธ๊ณ๋ฅผ ์ดํดํ๋๋ฐ ์์ด์ ์ดํดํ์ง ๋ชปํ๋ ๊ณผ๊ฑฐ์ ์์ญ๋ค(๊ฐ๊ฒฉ ๋ค)์ ์์ฐ์ฃผ์์ ์ธ ์ค๋ช ์ผ๋ก ๋ฉ์์ ธ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๊ฒฐ๊ตญ์๋ ๋จ์ ์๋ ๋ชจ๋ ์์ญ๋ค๋ ๋น์ทํ๊ฒ ๋ฉ์์ง ๊ฒ์ด๋ค. ๋ฐ๋ก ์ค์ฒด์ ๋ํ ๊ณผํ์ ์ด๊ณ ์์ฐ์ฃผ์์ ์ค๋ช ์ ๋ถ์์ ์ฑ(incompleteness)์ ๋ถ๊ฐํผํจ ์ฐ์ฃผ๋ ์ธ๊ฐ์ ๊ธฐ์๊ณผ ๊ฐ์ ๋ฌธ์ ๋ค์ ์์ฒ์ ์ผ๋ก ์์ฐ์ฃผ์์ ์ค๋ช ์ด ๋ถ๊ฐ๋ฅํ ์์ญ์ ์ฟคThomas Kuhn์ ์ฃผ์ฅ์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด ํ์ฌ์ ์์ฐ์ฃผ์์ ์ค๋ช ์ด ๋ฏธ๋์๋ ๋ง์ ๊ฒ์ด๋ผ๊ณ ์ฅ๋ดํ ์ ์์ ๊ณผํ์๋ค์ ํ ๊ณผํ์ ์ด๋ก ์ด ๋ถ์ ๋นํ๋ค๊ณ ์๊ฐํด๋ ์ด๋ฅผ ๋์นํ ์ ์๋ ๋ค๋ฅธ ์์ฐ์ฃผ์์ ์ด๋ก ์ด ์์ผ๋ฉด ๋ถ์ ์ ํ ์ด๋ก ์ ํฌ๊ธฐํ์ง ์์. Cf. ์์ฐ์ฃผ์ ์งํ๋ก ? ๊ฐ๊ฒฉ์ ํ๋๋(์์ฐ์ ํ, ์ง์ ์ค๊ณ์์ ๋ง์ด ์ด์ผ๊ธฐํจ)-ํ์์ ํ๋๋ ์ด ์ค์ฒด์ ๋ํ ๊ณผํ์ ์ค๋ช ์ ๋ถ์์ ์ฑ์ ๋ณธ์ง์ ์ธ ๊ฒ์ด๋ค. ์กด์ฌ์ ๊ธฐ์์ ๋ํ ์ฐ๊ตฌ, ๊ธฐ์ ์์ฒด๋ ์ข ๊ต์ด๋ค. ์งํ๋ก ์ด ๋ฌธ์ : ์ฐฝ์กฐ๋ก ์ ๋ฐ์๋ค์ผ ์ ์์ง๋ง ํ๋ฆฐ ์งํ๋ก ์ ๋์ฒดํ ์์ฐ์ฃผ์์ ์ค๋ช ์ด ํ์ํ๋ฐ ๊ทธ๊ฒ์ด ์๊ธฐ์ ์งํ๋ก ์ ํฌ๊ธฐํ์ง ๋ชปํ๊ณ ์๋ค.
์ข ๊ต์ ๋ํ ๋์ ์๋ฆฌ์ ์ฃผ์ฅ ์์ฐ์ฃผ์์ ์ค๋ช ๋ค์ด ๋ค๋ฅธ ๋ชจ๋ ์ค๋ช ๋ค์ ์๋ํ ๊ฒ์ด๋ฉฐ ๋ค๋ฅธ ์ค ๋ช ๋ค์ ํผ์์ ์ด ๋๊ฒ ๋ง๋ค ๊ฒ์ด๋ค. ๋ฐ๋ก ์ค์ฒด์ ๋ํ ์ค๋ช ์ ํ ๋ ์ ์์ฐ์ฃผ์์ ์ค๋ช ๊ณผ ๋น์์ฐ์ฃผ์์ ์ค๋ช ์ค ํ๋๋ฅผ ์ ํํ๋๋ก ๊ฐ์๋ฐ์์ผ ํ๋๊ฐ? ํ๋๋์ด ์์ ์ ๋ชฉ์ ์ ์ํด ์์ฐ๋ฒ์น์ ์ ์ ํ์ จ๋ค๋ฉด ์ ํ ๋๋๊ณผ ๊ทธ ๋ถ์ด ๋ง๋์ ๋ฒ์น๋ค ์ฌ์ด์ ๊ฒฝ์์ด ํ์ํ๊ฐ? ์ ํ๋๋๊ณผ ๊ทธ๊ฐ ๋ง๋ ์์ฐ๋ฒ์น์ ๊ฒฝ์์์ธ ๊ฒ์ฒ๋ผ ์๊ฐํด์ผ ํ๋๊ฐ? ํ๋๋์ ๋ฐฐ์ ํ๊ณ ์ธ๊ฐ์ ์กด์ฌ๋ฅผ ์ค๋ช ํ ์ ์๋ ์ ์ผํ ์ด๋ก ์ด ์งํ๋ก ์ด๋ค. ๊ณผํ์ ์ด๋ผ๋ ๋ง์ด ๋ฐ๋ฅด๊ณ ์ ํํ๋ค๋ผ๋ ๋ง๊ณผ ๋์์ด๊ฐ ์๋๋ค. ๋น๊ณผํ์ด ์ค๋ฅ์ ๋์์ด๊ฐ ์๋์ ์์์ผ ํ๋ค. ์งํ๋ก ์ ํ๋ฆฐ ๊ณผํ์ด๊ณ ์ฐฝ์กฐ๋ก ์ ๋ง๋ ๋น๊ณผํ์ด๋ค.
์์นํ ๊ต์, Ph.D. ๋ฐด์ฟ ๋ฒ ๊ธฐ๋ ๊ต์ธ๊ณ๊ด ๋ํ์(VIEW) viewmanse@gmail.com ์ 2๋ถ ๊ณผํ์ฒ ํ 6์ฅ ๊ฐ๊ฒฉ๊ณผ ์ค๊ณ์ ๊ณผํ ์์นํ ๊ต์, Ph.D. ๋ฐด์ฟ ๋ฒ ๊ธฐ๋ ๊ต์ธ๊ณ๊ด ๋ํ์(VIEW) viewmanse@gmail.com
๋ค์ด๊ฐ๋ฉด์โฆ 16, 17์ธ๊ธฐ ๊ณผํํ๋ช ์ ์ฃผ์ถ ์ธ๋ฌผ๋ค์ ๊ณตํต๋ ์ ๋ ์ ํ๋ผํค์ฃผ์(Neo-Platonism) ์์ฐ์ ์ดํด๋ณด๋ฉด ์๋์ ์ผ๋ก ๊ณํ๋๊ณ (planned), ์ง์๋๊ณ (directed), ์ค๊ณ๋์๋ค๋(designed) ์ฆ๊ฑฐ๊ฐ ๋ถ๋ช ํจ ์ด๋ค ์ฌ๋ฌผ์ ์ญ์ฌ์ ๊ตฌ์กฐ์ ๊ธฐ๋ฅ์ ์ฌ๋ฐ๋ฅด๊ฒ ์ดํดํ๋ ค๋ฉด ๋ ผ๋ฆฌ (reasons), ์์ด๋์ด(ideas), ๊ณํ(plans), ์ฌ์(thoughts), ํจํด (patterns), ์ค๊ณ(design)๋ฅผ ๊ณ ๋ คํด์ผ ํจ 18, 19์ธ๊ธฐ ์ด ์์ฐ์ ํ(Natural Theology) ์ด๋ ๊ณผํ์ด๋ ๋ค๋ง ์์ฐ์ ์กด์ฌํ๋ ์๋์ ์ธ ์ค๊ณ์ ํ์ ์ ์ฐพ๋ ์์ ์ ์์ฐ ํ์์ ๋ํ ๊ณผํ์ ์ธ ์ค๋ช ์ ์ํด์๋ ์ด์์ฐ์ ์ธ ์ค๊ณ์ ์ ๊ฐ๋ ์ ๊ฐ์ ํด์ผ ํจ ์์ฐ์ ํ ์ฌ์์ ์ธ์์ด ์ง๋๋ฉฐ ๋์ ๋ฐ๊ฒ ๋จ ์ฝํ๋ฅด๋์ฟ ์ค ๋ดํด ๋ณด์ผ ์ผํ๋ฌ์ ์ฃผ์ฅ์ ์ฐ์ฃผ์๋ ๋์์ธ์ด ์๋ค๋ ๊ฒ์ด๋ค. ์ด๊ฒ์ด ์ ํ๋ผํค์ฃผ์์ด๋ค. ํ๋ผํค ์ฃผ์์ ํ๋๋์ ๋์์ธ์ ํฌํจ์ํจ ๊ฒ์ด๋ค. ์ด๊ฒ์ด ๊ณผํํ๋ช ์ ๋ฐฐ๊ฒฝ์ ๋ ์ด๋ค. ์ฐ์ฃผ์ ์ง์๊ฐ ์๋ค๊ณ ์์ํ๋ ๊ฒ์ด๋ค.
๋ ๊ฐ์ ์๋ฐ๋ ์์ฐ๊ด ๋นํMichael Behe, <๋ค์์ ๋ธ๋ ๋ฐ์ค>(Darwinโs Black Box) ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ค๊ณ์ ๊ฐ๋ ์ ๋์ ํ์ง ์๊ณ ๋ ์์ฐ์ ์ด๋ค ๋ถ๋ถ์ ๋ํ ์์ ํ ์ดํด๋ฅผ ํ ์ ์๋ค. ๋ํจ์คRichard Dawkins, <๋๋จผ ์๊ณ๊ณต>(The Blind Watchmaker) ์งํ์ ์ฆ๊ฑฐ๋ ์ค๊ณ๊ฐ ํ์ ์๋ ์ฐ์ฃผ๋ฅผ ๋๋ฌ๋ธ๋ค. ์์ฐ์ ์ ์ ํ๊ฒ ์ค๋ช ํ๊ธฐ ์ํด์๋ ์ค ๊ณ์ ๊ฐ๋ ์ด ํ์ํ์ง ์์ ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ์ ํํ๊ฒ ์์ฐ์ ์ดํดํ๊ฒ ๋๋ฉด ์์ฐ์ ์๋์ ์ธ ์ค๊ณ๊ฐ ์์์ ์ ์ ์๋ค. Michael Behe Michael Behe / http://www.worldmag.com/articles/13143/ au:Marvin Olasky / cp: ยฉ 2011 God's World Publications Darwinโs Black Box (book cover) / http://en.wikipedia.org/wiki/File:Darwinsblackbox.jpg / au:unknown / cp:Free Press (valid, used as fair use) Richard Dawkins / http://en.wikipedia.org/wiki/File:Richard_dawkins_lecture.jpg / au:Matthias Asgeirsso / cp:CC-SA2.0 (free to under attribution) The Blind Watchmaker / http://en.wikipedia.org/wiki/File:Blind_Watchmaker.jpg / au:Desmond Morris & Norton & Company, Inc / cp:(valid, used as fair use) ์์ฐ๊ณ์๊ฐ ํน๋ณ๊ณ์๋ฅผ ๋์ฒดํ ์ ์๋ค๋ผ๊ณ ์ฃผ์ฅํ๋ค.(ํ๋ ํ) ๋ฒ ํ, ๋์คํค, ์กด์จ์ด ์ง์ ์ค๊ณ์ ์ ๋์๋ค์ด๋ค. ๋ํจ์ค๋ ์ค๊ณ๊ฐ ํ์์๋ ์ฐ์ฃผ๋ฅผ ๋งํ๋ค.(๋ง๋ค์ด์ง ์ , ๋๋จผ ์๊ณ๊ณต) ์ ์ ๋์ ๋น์น ์ฐ๋ฆฌ ๊ธฐ๋ ๊ต์ ๋ชจ์ต, ์ฝ์ ์ ์ ํํ ๋งํ๊ณ ์๋ค. ์ฐ๋ฆฌ์ ๋ฌธ์ ๊ฐ ๋ฌด์์ธ์ง๋ฅผ ์ ํํ๊ฒ ์ง์ ํ๋ค. ๋ํจ์ค๊ฐ ๊ธฐ๋ ๊ต์ ์ ์ ๋ก ์๋ค์ ๊ณต๊ฒฉํ์ง๋ง ๋ชฉ๋ง๋ฆ์ด ์๋ค๋ ์ฆ๊ฑฐ์ด๋ค. ์ค๊ณ๋ฅผ ๊ฐ์ฅ ๊ฐ๋ ฅํ๊ฒ ๋ถ์ ํ๋ค. Michael Behe, http://www.worldmag.com/articles/13143/ (accessed 2011.01.13) Darwinโs Black Box cover, http://en.wikipedia.org/wiki/File:Darwinsblackbox.jpg Richard Dawkins, http://en.wikipedia.org/wiki/File:Richard_dawkins_lecture.jpg The Blind Watchmaker cover, http://en.wikipedia.org/wiki/File:Blind_Watchmaker.jpg Richard Dawkins (attributed to Matthias Asgeirsso)
์ค๊ณ์ ๊ธฐ๋ณธ ๊ฐ๋ ๋ค ์ธ์กฐ๋ฌผ(Artifacts) ์์ํ ์์ฐ๋ง์ผ๋ก ๋ง๋ค ์ ์์ผ๋ฉฐ ๋ฐ๋์ ์ด๋ค ๋ถ๋ช ํ ์์ธ์ ๊ฐ ์ ํด์ผ ํ๋ ๊ฒ ์์ฐ์ ์ ์์ ์ธ ํ๋ฆ(flow)์ ์ธ๊ณต์ ์ผ๋ก ๊ฑฐ์ฌ๋ฌ ๊ฐ๋ ์ญ๋ฅ (counterflow)๋ก ๋ง๋ค์ด์ง ๋ฌผ๊ฑด์ด๋ ์ผ์ด๋๋ ์ฌ๊ฑด ์ค๊ณ(Design) ์ค๊ณ๋ ๋ฐ๋์ ์๋์ ์ผ๋ก ๋ง๋ค์ด์ง ํจํด ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ค๊ณ๋ ์ธ๊ณต๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ์ฝ๊ฒ ์ ์ ์์ ์ค๊ณ์์ ํ๋(Agent Activity) ์ง์ ์ -์ค๊ณ์๊ฐ ์์ผ๋ก ์ง์ ์ด๋ค ๋ฌผํ์ ๋ง๋๋ ๊ฒ์ ์๋ฏธ ๊ฐ์ ์ -์ค๊ณ์๊ฐ ๋ง๋ ๋๊ตฌ๋ ๊ธฐ๊ณ๊ฐ ๋ค๋ฅธ ์ธ๊ณต๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ๋ง๋๋ ๊ฒ ์์ฐ๋ฌผ๊ณผ ์ธ์กฐ๋ฌผ ์ฌ์ด์ ๊ฐ๊ฒฉ(Gaps) ์์ฐ์ ์ธ ์ ์๋ฅ(normal casual flow)์ ์ธ๊ณต์ ์ธ ์ญ๋ฅ (counterflow) ์ฌ์ด์๋ ํญ์ ๊ฐ๊ฒฉ์ด ์์ ์ฌ๋๋ชจ์์ ์ง์ธต : flow์ counterflow, ์์๊ณผ ์ฌ์, ๊น์ธ ๊ฒ์ ์ฐจ์ด. ์ผ๊ตด๋ชจ์.(๋ฏธ๊ตญ ๋ฌ์ฌ๋ชจ์ด ๋ง์ดํด์ ํฐ๋ฐ์์ผ๊ตด)
๋์์ธ์ ์ธ์ ์ ํํ ์กด์ฌ์ ์ํ ์ค๊ณ ๋ฌดํํ ์กด์ฌ์ ์ํ ์ค๊ณ ์ค๊ณ์ ๊ณผํ ์ธ์กฐ์ฑ(artificiality), ์ญ๋ฅ(counterflow)์ ํ์ (marks) ์ด๋ฌํ ํ์ ์ ์ฐ๋ฆฌ๊ฐ ํญ์ ๋ฐ๊ฒฌํ ์ ์๋ ๊ฒ์ ์๋ ๋ฌดํํ ์กด์ฌ์ ์ํ ์ค๊ณ ๋ฌดํํ ์กด์ฌ์๊ฒ ์์ด์๋ ์์ฐ๋ฌผ๊ณผ โ์ ์กฐ๋ฌผโ์ด ๋์ผ ๋ฌดํํ ์กด์ฌ์ ์ํ ์ค๊ณ๋ ๋๋์ฑ ๊ฐ์งํ๊ธฐ ์ด๋ ค์ ์ค๊ณ์ ๊ณผํ ์ ํํ ์กด์ฌ์ ์ํ ์ค๊ณ์ ๊ณผํ ์ด์์ฐ์ ์ธ ์ค๊ณ์ ๊ฐ๋ ์ ๋ฐ๋ํ๋ ์ฌ๋๋ค๋ ์ ํํ ์กด์ฌ์ ์ํ ์ค๊ณ์ ๊ฐ๋ ์ ๋ฐ๋ํ์ง ์์ ์ฌ๋์ด๋ ์ธ๊ณ์ธ ํน์ ๋ฌด์์ด๋ ์ง ์ ํํ ์กด์ฌ๋ผ๋ ๊ฒ ์์ฒด๊ฐ ์์ฐ ์ ์ด๋ผ๊ณ ์๊ฐํ๊ธฐ ๋๋ฌธ ๋ฌดํํ ์กด์ฌ์ ์ํ ์ค๊ณ์ ๊ณผํ ์ ํํ ์กด์ฌ์ ์ํ ์ค๊ณ๊ฐ ๊ณผํ์ ์ด๋ผ๊ณ ๋ฐ์๋ค์ฌ์ง๋ค๋ฉด ์ ๋ฌดํ ํ ์กด์ฌ์ ์ํ ์ค๊ณ๊ฐ ๊ณผํ์ ์ด๋ผ๊ณ ๋ฐ์๋ค์ด์ง ๋ชปํ๋๊ฐ? ์บ๋ณด๋์์ ์์ฝ๋ฅด์ํธ์ ๋ฐ๊ฒฌ, ๋ฌดํํ ์กด์ฌ์ ์ค๊ณ๋ ์ธ์งํ๊ธฐ๊ฐ ์ฝ์ง ์๋ค. ๋๋ฌด๋ ์ต์ํด์ ธ ์๊ธฐ์ ์ธ์งํ๊ธฐ๊ฐ ์ฝ์ง ์๋ค.
๋ฐฉ๋ฒ๋ก ์ ์์ฐ์ฃผ์ ๋ฌดํํ ์กด์ฌ์ ์ํ ์ค๊ณ ๊ฐ๋ ์ ๋ฐ์๋ค์ด์ง ๋ชปํ๋ ์ด์ ๋ฐฉ๋ฒ๋ก ์ ์ธ ์์ฐ์ฃผ์ ๋๋ฌธ์ ์ฒ ํ์ ์์ฐ์ฃผ์๊ฐ ์ ํ์ ์ง๋ฆฌ์ธ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ฐ์๋ค์ ๋ฐฉ๋ฒ๋ก ์ ์์ฐ์ฃผ์๊ฐ ๋๋ฆฌ ๋ฐ์๋ค์ฌ์ง๋ ์ด์ (๋ผ์ทจRatzsch) ๊ณผํ์ ์ ์ ๊ณผํ์ ๋ณธ์ง์ ์ธ ์ ์ ์์ฒด๊ฐ ๊ณผํ์ ๋ฐฉ๋ฒ๋ก ์ ์์ฐ์ฃผ์๋ฅผ ์๊ตฌํ ๋ค๋ ํ์ ์ ๊ฐ๊ณ ์์ But, ๊ณผํ ๊ทธ ์์ฒด์๋ ๋ค์ํ ํ์ด์ํ์ ํ์ ์ด ๋ดํฌ๋์ด ์์์ด ๋ฐํ์ง๊ณ ์์ ๊ฒฝํ์ ๊ทผ๊ฑฐ๊ฐ ์๋ค? ์ด์์ฐ์ ์กด์ฌ์ ๊ดํ ์ด๋ก ๋ค์ ์์ ๋๊ณ ๊ฒฝํ์ ์ผ๋ก ์คํํ ์ ์ ๋ ๋ด์ฉ์ ๊ฐ์ง ์ ์๋ค๋ ํ์ But, ์์ฐ์ ๊ท ์ผ์ฑ ์๋ฆฌ(ๅไธๆงๅ็) ๋ฑ์ ์ ํ ๊ฒฝํ์ ์ผ๋ก ์ฆ๋ช ๋ ์ง ์์์ง๋ง ๋ชจ๋์๊ฒ ๋ฐ์๋ค์ฌ์ง๊ณ ์์ ํ๋๋ ์์ด ์ด์ผ๊ธฐํด์ผ ์ ๋๋ก๋ ํ๋ฌธ์ธ๊ฒ ๊ฐ์ด ๋ฐ์๋ค์ฌ์ง๋ ๋ถ์๊ธฐ. ๋ฐฉ๋ฒ๋ก ์ ์์ฐ์ฃผ์์ ์ ์ ์์ฒด๊ฐ ๋๊ฐ ํ ๊ฒ์ธ๊ฐ? ํ ๋ง์ค ์ฟค, ์นผ ํฌํผ, ๋ผ์นดํ ์ค, ๋ง์ดํด ํ๋ผ๋๊ฐ์ ์๋ก์ด ๊ณผํ์ฒ ํ์๋ค์ ์ฐ๊ตฌ.
๋ฐฉ๋ฒ๋ก ์ ์์ฐ์ฃผ์ ์ญ์ฌ์ ๊ทผ๊ฑฐ๊ฐ ์๋ค? ๊ฐ๊ฒฉ์ ํ๋๋? ์ญ์ฌ์ ์ผ๋ก ์ด์์ฐ์ ์กด์ฌ์ ๊ฒฐ๋ถ๋ ๊ณผํ ์ด๋ก ๋ค์ ๋ชจ๋ ์คํจํ ๋ค๋ ํ์ ์ ๊ฐ๊ณ ์์ But, ๊ณผํ์ ์ญ์ฌ์ ๋ํ ์๋ชป๋ ์๊ฐ์ผ๋ก ์ธํด ์๊ธด ๊ฒ์ ๋ฐ์ด๋น์คPaul Davis, โ๊ณผํ์ ์ ํ์ ๊ฒฐ๊ณผ์ด๋ฉฐ, ๋ฌด์ ๋ก ์์ด๋ ์ ์ ๋ก ์์ด๋ ๋ชจ๋ ๊ณผํ์๋ค์ ... ๋ณธ์ง์ ์ผ๋ก ์ ํ์ ์ธ ์ธ๊ณ๊ด์ ๋ฐ์๋ค์ธ๋ค.โ ๊ฐ๊ฒฉ์ ํ๋๋? ์ด์์ฐ์ ์กด์ฌ๋ฅผ ๊ฐ์ ํ๋ ์ด๋ก ๋ค์ ๋ชจ๋ โ๊ฐ๊ฒฉ์ ํ๋ ๋โ(God-of-the-Gaps) ๊ฐ๋ ์ ๊ทผ๊ฑฐํ ๊ฒ์ธ๋ฐ ์ด๋ค์ ๊ณผํ์ ์ผ๋ก ๋ฐ์๋ค์ผ ์ ์๋ค๋ ํ์ ์ ๊ฐ๊ณ ์์ But, ์ค๊ณ ์ด๋ก ์ ๊ฐ๊ฒฉ์ ํ๋๋ ์ด๋ก ๊ณผ ๋์ผํ์ง ์์ ๊ธฐ๋ ๊ต์ ๊ณผํ์ ์ถฉ๋์ด ์ผ์ด๋ฌ์๋ ์ด๋ค ์ผ์ด ์ผ์ด๋ฌ๋๊ฐ? ์ค์ ๋ก ์ฝ๊ฐ์ ๊ธด์ฅ์ํ๊ฐ ์์๋ค. ์ง์ ์ ์ธ ์ถฉ๋์ ๊ทธ๋ ๊ฒ ๋ง์ง ์๋ค. ๊ณผํ์ฌ์ ์ข ๊ต์ฌ๋ฅผ ์๋ชป๋ ์ดํด๋๋ฌธ์ ์ฌ๊ฐํ ๋๋ฆฝ์ด ์ผ์ด๋ฌ๋ค๊ณ ํ๋ค. ์๋ฌด๋ฐ ์ ํ์ ์ ์ ์์ด ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ํ๋ค๋ผ๋๊ฒ ๋งํผ ์ํํ ์ ์ ๋ฅผ ๊ฐ์ง ์ฌ๋์ด ์๋ค. ์์ฐ์ ํ ์ด๋๊ณผ ์ง์ ์ค๊ณ์ด๋์ ์ฐจ์ด, ๊ฐ๊ฒฉ์ ํ๋๋: ํ๋๋์ ์ฐ๋ฆฌ๊ฐ ์ค๋ช ํ ์ ์๋ ์์ญ๋ง์ ํด๊ฒฐํ์๋ ๋ถ์ด๋ผ๋ ๊ฐ๋
๋ฐฉ๋ฒ๋ก ์ ์์ฐ์ฃผ์ ๊ณผํ์ ๋ํํจ ์ค๊ณ ์ด๋ก ์ ๊ฐ๊ฒฉ์ ํฌํจํ์ง ์์ ์ญ์ฌ์ ์ผ๋ก ๋ฑ์ฅํ๋ ์ค๊ณ์ด๋ก ๋ค๋ ๊ฐ๊ฒฉ์ ํฌํจํ์ง ์์(์์ฐ์ ํ) ๊ฐ๊ฒฉ์ด ์ค๊ณ์ ์ฐ๊ด๋๋ ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ ์๋ค๋ ๊ฒ ์์ฒด๊ฐ ๋ ผ๋ฆฌ์ ์ผ๋ก ๋ฌธ์ ๊ฐ ๋์ง๋ ์์ ๊ฐ๊ฒฉ์ ํฌํจํ๋ ์ค๊ณ ์ฃผ์ฅ์ด ๋ฐ๋์ ๋ฌด์งํจ ๋๋ฌธ์ด ์๋๋ผ ์์ฐ์ด๋ ์ธ๊ฐ์ ๋ณธ์ง์ ๋ฅ๋ ฅ์ ํ๊ณ๋ฅผ ์ง์ํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ผ ์ ์์ ๊ณผํ์ ๋ํํจ ์ด์์ฐ์ ์กด์ฌ์ ์ํ ์ค๊ณ ์ด๋ก ์ ํ์ฉํ๊ฒ ๋๋ฉด ์ ๋ชจ๋ฅด๋ ๊ฒ ์ ๋ฌด์กฐ๊ฑด ์ด์์ฐ์ ์ธ ์์ธ์ผ๋ก ๋๋ฆฌ๊ธฐ ์ฌ์ But, ํ๋๋์ด ์ฒ์ง๋ฅผ ๋ง๋์๊ณ ๊ทธ ๊ฐ์ด๋ฐ ๋ชจ๋ ์ง์์ ๊ท์น๋ค์ ๋ง๋์ จ๊ณ , ์ธ๊ฐ์ ํ๋๋์ ํ์์ ๋ฐ๋ผ ๋ง๋ค์ด์ง ์กด์ฌ์ด๊ธฐ ๋๋ฌธ ์ ์ธ๊ฐ์ด ํ๋๋์ด ์ ์ ํ ์ง์์ ๊ท์น๋ค์ ์ฐพ์๋ผ ์ ์๋ค๊ณ ๋ฏฟ๋ ๊ฒ์ด ๋ฐ๋ฅธ ๊ฒฌํด์ ํน๋ณํ ์กด์ฌ๋ก ์ ์ธ ์ฆ๋ช ๋ค์ ์๋ฌด๋ฆฌ ๊ณผํ์ด ๋ฐ๋ฌํด๋ ์ค๋ช ํด๋ด๊ธฐ ์ด๋ ค์ด ๋ถ๋ถ๋ค์ด๋ค. ํ๋๋์ ๊ณต์ผ๋ก ๋๋ฆฌ๊ณ ์ ํ ์๋ฐํ ์ฐ๊ตฌ์ ๋ ธ๋ ฅ์ ํ์ง ์๋ ์ํ, ์๋ชป
์ง์ ์ค๊ณ(Intelligent Design) ์ด๋ 1990๋ ๋ ์ด๋ถํฐ ๋ณธ๊ฒฉ์ ์ผ๋ก ์์๋ ์ง์ ์ค๊ณ(ID) ์ด๋ 18-19์ธ๊ธฐ ์๊ตญ์ ์์ฐ์ ํ ์ด๋์ ๋ฟ๋ฆฌ ์ฌ๋ฌ ๊ฐ์ง ๋ฉด์์ ์์ฐ์ ํ์ ์ฝ์ ๋ค์ ๋ณด์ ๋ค์ํ ์ฐธ์ฌ์๋ค ID์ด๋์ ์์ํ ๋ฒํ์ ์กด์จPhillip Johnson, ID ์ด๋์ ์ง๋์์ค ํ ์ฌ๋์ธ ๋์คํคWilliam Dembski(์ํ, ์ฒ ํ Ph.D, ๊ธฐ๋ ๊ต์ธ), ์ ํํ์ ๋นํMichael Behe(๊ฐํจ๋ฆญ ์ ์), ๋ดํคMichael Denton(๋ฌด์ ๋ก ์), ์ฐ์คJonathan Wells(ํต์ผ๊ต ์ ์), ๋ฌ์จ ๋ค์ํ ๋ฐฐ๊ฒฝ์ ์ฌ๋๋ค์ ๋์จํ ์ฐํฉ์ฒด ๊ต์กฐ์ ์ด์ง ์์ ์ฃผ์ฅ ์์ฐ์ฃผ์์ ๊ฑฐ๋ถ์ ์ค๊ณ์ ๋ํ ํ์ ์ด๋ค์ ๊ณตํต์ ์ธ ์ ๋ ์ ๋ฐฉ๋ฒ๋ก ์ ์์ฐ์ฃผ์๋ ์๋ชป๋ ๊ฒ์ ์์ฐ์๋ ๋ง์ ๊ฐ๊ฒฉ์ด ์์ผ๋ฉฐ ์ด๋ฌํ ๊ฐ๊ฒฉ์ ์์ฐ์ ์งํ์ ์ ํด์๋ ๋ฉ์์ง ์ ์์์ ์ง์ ํจ Icons of revolution(์ฃ ๋๋จ ์ฐ์ค) ํ๋๋์ ๊ฐ๊ฒฉ๋ง์ ๋ฉ๊พธ์๋ ๋ถ์ด ์๋๋ค. ํ๊ตญ ์ฐฝ์กฐ๊ณผํ์ ์ง์ ์ค๊ณ์ ์ฐํธ์ ์ธ๋ฐ ์ด๊ฒ์ ์ด์ฉ๋ฉด ์ ๊ณผ์ ๋์นจ์ด๋ค. ์ง์ ์ค๊ณ์ ์ฐฝ์กฐ๊ณผํ์ ์ฐจ์ด๋ ์ง๊ตฌ์ฐ๋์ ๋ํด์ ๋ค๋ฅด๋ค.
์์นํ ๊ต์, Ph.D. ๋ฐด์ฟ ๋ฒ ๊ธฐ๋ ๊ต์ธ๊ณ๊ด ๋ํ์(VIEW) viewmanse@gmail.com ์ 3๋ถ ๊ณผํ์ฌ 1์ฅ ์ญ์ฌ์์ ๋ณธ ๊ธฐ๋ ๊ต์ ๊ณผํ ์์นํ ๊ต์, Ph.D. ๋ฐด์ฟ ๋ฒ ๊ธฐ๋ ๊ต์ธ๊ณ๊ด ๋ํ์(VIEW) viewmanse@gmail.com
๋ค์ด๊ฐ๋ฉด์โฆ ๊ทผ๋๊ณผํ์ ๋ฐํฅ์ด๋ผ๊ณ ํ ์ ์๋ 16,7์ธ๊ธฐ ๊ณผํํ ๋ช ์ด ์ ์๊ตฌ์์ ์ผ์ด๋ฌ์๊น? ๋น์์ ์ค๊ตญ์ด๋ ์ธ๋, ์๋์๋ ์ ๋ฝ์ ๋ชป์ง์์ ๊ณผ ํ์ด ์์๋๋ฐ ์ ์ด๋ค ์ง์ญ์์๋ ๊ทผ๋๊ณผํ์ด ์ถํ ํ์ง ์๊ณ ์ ๋ ์ ๋ฝ์์ ๊ทผ๋๊ณผํ์ด ๋ฐ์ํ์๋๊ฐ? ๊ณผ์ฐ ๊ธฐ๋ ๊ต์ ๊ณผํ์ ๊ด๊ณ๋ ์ด๋ค ๊ด๊ณ์ ์๋๊ฐ? ๊ฐ๋ฑ ๊ด๊ณ์ธ๊ฐ, ๋๋งน ๊ด๊ณ์ธ๊ฐ? ์ ๋, ์์๋ ์๋ ๋ณตํฉ์ ์ธ ๊ด๊ณ์ธ๊ฐ? ์๊ตฌ์์ ์ ๊ทผ๋ ๊ณผํ์ด ๋ฐ์ํ๋๊ฐธ? ๋ค๋ฅธ๋ฐ์๋ ์ ์์๊ฒผ์๊น?๋ ๋๋ตํ๊ธฐ ์ด๋ ต๋ค. ์์ ๋ฝ์ ์ฌ๋๋ค์ด ์ด ๋๋ถ๋ถ์ ๋ฐ๋ช ํ์ ๋ง๋ค์๋ค.(์๋์ฐจ, ์ธ๊ณต์์ฑ, ์ปดํจํฐ, ์ ๊ธฐ,,,) ์ค๊ตญ, ์ด์ฌ๋(์์ฝ์ฌ, ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ, ์์ง๋ธ๋ผ-๋์ํ, ์๋ผ๋น์ ์ซ์), ์ธ๋ ๊ณผํ์ ๊ฐ์ง๊ณ ์์์ง๋ง ๊ทผ๋๊ณผํ์ผ๋ก ๊ฝํผ์ง ๋ชปํ๋ค. ๊ธฐ๋ ๊ต์์ ๊ด๋ จ์ฑ์ ์ฐพ์๋ณด์ง ์์์ ์๋ค. ์์ด์ธ ๋ฐ๋ฒ์ 4๊ฐ์ง ์ ํ
๊ฐ๋ฑ ๊ด๊ณ ๋๋ ์ดํผJohn William Draper, 1811-1882 Biography ์๊ตญ ์ถ์ ๊ฐ๋ฆฌ๊ต ๋ชฉ์ฌ์ ์๋ค 1832, ๋ฏธ๊ตญ์ผ๋ก ์ด๋ฏผ, ์๋์กธ์ ํ ๋ด์๋์์ ํํ, ์๋ฆฌํ ๊ต์ ์๋ฒ์ง์ ์ ์์ ๋ฒ๋ฆฌ๊ณ ํฉ๋ฆฌ์ ์ ์ ๋ก ์๊ฐ ๋จ <์ข ๊ต์ ๊ณผํ์ ๊ฐ๋ฑ์ฌ> (1874) ๋ฐํ ๊ตํฉ๋ฌด์ค์ค๊ณผ โrevealed doctrineโ์ด โhuman sciencesโ๋ณด๋ค ์์ ์๋ค๋ ๋ฐํ์ ๋ถ๋ ธํ์ฌ ๋๋ถ๋ถ์ ์ง๋ฉด์ ๊ฐํจ๋ฆญ์ ๊ณต๊ฒฉํ๋ ๋ฐ ํ ์ 4์ธ๊ธฐ ์ดํ ๊ตํ๊ฐ ๊ณผํ์๋ค์ ํ๋ฐํ ์๋ค์ ์ด๊ฑฐ ์ด์ฌ๋ ๊ณผํ์๋ค์ ์ฌ๋ฌ ๊ณผํ๋ค์ ๊ธฐ์ด๋ฅผ ๋์ ํฌ๋์ ๊ต๋ ๋์ฒด๋ก ๊ณผํ์ ํ์ ๊ฐ์ ๊ต๋ ์ด๋ฐ๊ธ์ฉ์ ์คํด์๋ โ์ฐํธ์ ์ธ ์ฐํฉโ(cordial union)์ ์ง ๊ฐ์ ๊ต ์ข ๊ต๊ฐํ์ ๊ทผ๋ ๊ณผํ์ ์๋ฅ์ด ์๋งค๋ผ๊ณ ํ๊ฐ John William Draper John William Draper / http://en.wikipedia.org/wiki/File:John_William_Draper.jpg / au:Edward Bierstadt(c.1879) / cp:expired ์นดํจ๋ฆญ์ ๋ํ ๋ถ๋ ธ๋ก๋ถํฐ ์์ํ์๋ค. John William Draper, http://en.wikipedia.org/wiki/File:John_William_Draper.jpg (accessed 2011.01.14)
๊ฐ๋ฑ ๊ด๊ณ ํ์ดํธAndrew Dickson White, 1832-1918 Biography ์ฑ๊ณตํ ์ถ์ ์ญ์ฌํ์ ๋ฏธ์๊ฐ ๋ํ ๊ต์, ๋ด์์ฃผ ์์์์์ ์ญ์ ์ด๋ Cornell ๋ํ์ ์ด์ฅ ์ญ์ <๊ธฐ๋ ๊ต๊ณ์์ ๊ณผํ๊ณผ ์ ํ์ ํฌ์์ฌ>(1896) ๊ธฐ๋ ๊ต์ ๊ณผํ์ ๊ด๊ณ๋ฅผ ๋ง์์ด ์ข๊ณ ๊ต์กฐ์ ์ธ ์ ํ์๋ค๊ณผ ์ง๋ฆฌ๋ฅผ ์ถ๊ตฌ ํ๋ ๊ณผํ์๋ค ์ฌ์ด์ ์ผ๋ จ์ โ์ ์โ(battles)์ด๋ผ๊ณ ํํ โ๊ณผํ์ ์์ ๋ฅผ ์ํ ์๋ํ ์ฑ์ (่ๆฐ) - ๋ช ์ธ๊ธฐ ๋์์ด๋ ๊ณ์๋์ด ์จ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์์ง๊น์ง๋ ๊ณ์๋๊ณ ์๋ ํฌ์ - ์ ์ค๊ณฝ์ ์ด์ ๋ถํฐ ๋ฌ์ฌํ๋ ค ๊ณ ํ๋ค. ๊ทธ๊ฒ์ ๊ฒฉ๋ ฌํ ํญ์์ด์๋ค. ์์ ๋ ๋ํด๋ ์น์ด๋ ๋ชฐํธ์ผ ๋ฑ์ด ์น๋ฅธ ๋น๊ต์ ๋จ๊ธฐ์ ์ ์์ ๋นํ์ฌ, ๋์ฑ ์ฅ๊ธฐ์ ์ธ ๋์ฑ ๋งน๋ ฌํ ์ ํฌ์ ๋์ฑ ๋๋์ง ํฌ์์, ๋นํ์๋ ์ ๋ต์ ์ํ ์ธ์์ด์๋ค.โ โ ์๋ฌธไธญ 1869-1896๋ ๊น์ง์ ๊ฐ์์์๋ ๊ธฐ๋ ๊ต์ ๊ณผํ์ ๊ด๊ณ๋ฅผ โ์ ๋ฉด์ โ(all- out war)์ด๋ผ๊ณ ํํ Andrew Dickson White ์ ํฌ์ ๊ด๊ณ๋ก ๋ฌ์ฌ
๊ฐ๋ฑ ๊ด๊ณ ๋ฌ์ Bertrand Russell, 1872-1970 ์ผ์์ ๊ตํ๋ฅผ ์ ๋์ํ๋ฉฐ ํฉ๋ฆฌ์ฃผ์์๋ก, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ธ๋ณธ์ฃผ์์๋ก ์์ฒ <์ข ๊ต์ ๊ณผํ>(Religion and Science, 1935) โ์ข ๊ต์ ๊ณผํ ์ฌ์ด์๋ ์ค๋ ํฌ์์ด ์์๋๋ฐ ์ต๊ทผ ๋ช ๋ ์ ๊น์ง ๋ ๊ณผํ์ ๋ณํจ์์ด ์น๋ฆฌ๋ฅผ ๊ณผ์ํ๋คโ๊ณ ์ฃผ์ฅ ๊ณผํ์ ์ธ๊ฐ์ ๊ณ ํต์ ๊ฐ์์ํค๋๋ฐ ๊ธฐ์ฌํ ๋ฐ๋ฉด ๊ธฐ๋ ๊ต ์ ํ์ ์ธ๊ฐ์ โ์ผ๋ง์ํโ๋ฅผ ์กฐ์ฅํ๋ค๊ณ ๋น๋ ์ ํ๊ณผ ๊ณผํ์ ์ธ์์ ๊ถ์์ ๊ด์ฐฐ ์ฌ์ด์ ์ธ์์ด๋ผ๊ณ ์ฃผ์ฅ But, ์ง์คํ ๊ธฐ๋ ๊ต์ธ๋ค ์ค์ ํ์ํ ๊ณผํ์๋ค์ด ๋ง์ ๊ฒ์ ์ค๋ช ํ์ง ๋ชปํจ Bertrand Russell Bertrand Russell / http://en.wikipedia.org/wiki/File:Honourable_Bertrand_Russell.jpg / au:unknown(1916) / cp:expired 98์ธ, 5๋ฒ ๊ฒฐํผ(83์ธ์ ๋ค์ฏ๋ฒ์งธ ๊ฒฐํผ) Bertrand Russell, http://en.wikipedia.org/wiki/File:Honourable_Bertrand_Russell (accessed 2011.01.14)
โ Columbia University Press ๋์ง๊ด๊ณ ๋ฉํดRobert K. Merton, 1910-2003 ๋ฏธ๊ตญ์ ์ข ๊ต์ฌํํ์ ์ค์ธํ์๋ค์ ์์ฐ์ ๊ฒฝ๋ฉธํ๊ฑฐ๋ ๋ฌด์ตํ ๊ฒ์ผ๋ก ๊ฐ์ฃผํ ๋ฐ ๋นํด ์ข ๊ต๊ฐํ์๋ค์ ๊ณผํ์ ํ๋์ ๊ฐ์น ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ์ธ์ ํ์์์ ์ง์ ์ฒญ๊ต๋ ์ ์ ๊ณผ ๊ณผํ์ ์ ์ ์กฐ๋ชฉ์กฐ๋ชฉ ๋น๊ต(point-to-point correlation) ์ฒญ๊ต๋๋ค์๊ฒ ๊ณผํ์ฐ๊ตฌ๋ ์๋ฐฐ์ ํ ๋ถ๋ถ ๊ณต๋ฆฌ์ฃผ์์ ํ๋์ ํตํด ๋ฌผ์ง์ ๋ถ์ํจ์ ์ฆ์ง์ํค๋ ๊ฒ์ ํ๋๋์ ์ ํ๋กญ๊ฒ ํ๋ ๊ฒ์ ์ฑ์คํจ์ ์ฒญ๊ต๋์ ๋๋๋ฌ์ง ํ์ ์ด์ฑ(rationalism)์ ์์ฐฌํ๋ฉด์๋ ๊ทธ๊ฒ์ ๊ด์ฐฐ์ ์์์์ผ(empiricism) ์คํ๊ณผํ์ ๊ธฐ์ด๋ฅผ ๋์์ 17์ธ๊ธฐ ์๊ตญ์์ ๊ทผ๋๊ณผํ์ด ๋ฐํฅ๋ ๊ฒ๊ณผ ๋ฐ๋์๋ฆฝํํ(Royal Society of London) ๋ฉค๋ฒ๋ค ์ค ์ฒญ๊ต๋์ ๋น์จ์ด ์๋์ ์ผ๋ก ๋์ ๋ ์ ์ ์ ์ Robert K. Merton โ Columbia University Press Robert K. Merton / http://en.wikipedia.org/wiki/File:Robert_K_Merton.jpg / au:Jason Hollander / cp:Columbia University Press (might be fair use) ๊ณผํํ๋ช 3์์ 1. ๊ท๋ฉ๋ฒ 2. ์คํ๊ณผํ 3. ์ํ์ ์์ฐ์ ์ธ์ด๋ก ๋์ ํ์ ์ ํต๊ณผ ์ฅ์ธ ์ ํต์ด combineํ ์ ์์๋ค. - ์ฒญ๊ต๋์ ๋ํ define์ ๋ฌธ์ ์ ์ ์ ๊ธฐํ๊ธฐ๋ ํ๋ค. (Fellow of Royal Society : FRS) Robert K. Merton, http://en.wikipedia.org/wiki/File:Robert_K_Merton.jpg (accessed 2011.01.14)
๋์ง๊ด๊ณ ํธ์ด์นด์คReijer Hooykaas, 1906-1994 ์ผํคStanley L. Jaki, 1924-2009 ๋ค๋๋๋์ ๊ฐ์ ๊ต ๊ณผํ์ฌ๊ฐ ์ง์ ์ ์ธ ๊ฒฝํ์ ์ค์ํ๋ ์ ์์ ํน์ง๊ณผ ์คํ์ ์ค์ํ๋ ๊ณผํ์ ์ ์ ์ ์ผ๋งฅ์ํตํจ์ ์ง์ ์ผํคStanley L. Jaki, 1924-2009 ๊ธฐ๋ ๊ต๊ฐ ํ๋๊ณผํ์ ๋ฐ์์์ผฐ๋ค๋ ์ฃผ์ฅ ๊ธฐ๋ ๊ต ์ ๋ฝ์์ ๊ทผ๋ ๊ณผํ์ด ๋ฐ์ํ ๊ฒ ์์ฒด๊ฐ ๊ธฐ๋ ๊ต์ ๊ณผํ์ ๊ธ์ ์ ์ธ ๊ด๊ณ๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ฃผ๋ ๊ฒ์ด๋ผ๊ณ ํ๊ฐ ๊ฐํจ๋ฆญ์ ๊ณผํ์ ์ ๋์ ? UC-Berkeley ์ญ์ฌํ์ ํ์ผ๋ธ๋ก John Heilbron โ๋ก๋ง ๊ฐํจ๋ฆญ ๊ตํ๋ ์ค์ธ ํ๊ธฐ ๊ณ ๋ ํ๋ฌธ์ ํ๋ณต์ผ๋ก๋ถํฐ ๊ณ๋ชฝ์๋์ ์ด๋ฅด๊ธฐ๊น์ง 6์ธ๊ธฐ ์ด์ ๋์ ๋ค๋ฅธ ์ด๋ค ๊ตํ๋ค๋ณด๋ค๋, ์๋ง ๋ค๋ฅธ ์ด๋ค ๊ธฐ๊ด๋ค๋ณด๋ค๋ ์ฒ๋ฌธํ ์ฐ๊ตฌ์ ๋ ๋ง์ ๊ฒฝ์ ์ , ์ฌํ์ ์ง์์ ํ์๋ค.โ Reijer Hooykaas ยฉ Vrije Universiteit Amsterdam Reijer Hooykaas / http://www.few.vu.nl/nl/onderzoek/algemene-vorming/geschiedenis/index.asp / au:unknown / cp:ยฉ Copyright Vrije Universiteit Amsterdam Stanley L. Jaki / http://en.wikipedia.org/wiki/File:Father_Jaki_June_2007.jpg / au:Antonio G. Colombo / cp: CC-SA3 (free with attribution) ๊ตํฉ์ฒญ ์ฐํ์ ์ฒ๋ฌธ๋, ๊ณผํ์์ด ๋ฐ๋ก ์๋ค. ์์ํ๊ฐ ์๋์์ค์ ๊ณผํ๊ณผ ๊ฐ์ฅ ๋ฐ์ ํ ๊ด๊ณ๋ฅผ ๊ฐ์ง๊ณ ์๋ค. ๊ตํฉ์ฒญ-๋ก๋ง๋ํ Stanley L. Jaki (attributed to Antonio G. Colombo) Reijer Hooykaas, http://www.few.vu.nl/nl/onderzoek/algemene-vorming/geschiedenis/index.asp (accessed 2011.01.14) Stanley L. Jaki, http://en.wikipedia.org/wiki/File:Father_Jaki_June_2007.jpg (accessed 2011.01.14)
๋ณตํฉ๊ด๊ณ ์๊ตญ ๋์นด์คํฐ๋ํ์ ๊ณผํ์ฌํ์์ธ ๋ถ๋ฃฉJohn H. Brooke 1950๋ ๋ ์ดํ ๊ณผํ์ฌ๊ฐ๋ค ๊ณผํ๊ณผ ๊ธฐ๋ ๊ต๋ ์๋ก ๋ฐ์ ํ๊ฒ ๊ด๋ จ๋์ด ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ฝ๊ฒ ๊ทธ๋ค์ ๊ด๊ณ์ ๋ํ ๋จ์ํ ์ผ๋ฐํ๋ ๋ถ๊ฐ๋ฅํจ ๊ณผํ๊ณผ ์ข ๊ต๋ฅผ ์๋ก ์์ ํ ๋ค๋ฅธ ๋ ์ค์ฒด๋ก ์ด์ํ ์ํค๊ธฐ ๋ณด๋ค ํ ์์ ๋ฐ๋ผ ๋ ์์ญ์ ๊ฒฝ๊ณ๋ฅผ ์ ๋นํ ์ด๋์ํด์ผ๋ก์จ ๋ ์์ญ์ด ์ ํธ ์๋นํ ๋ง์ ๋ถ๋ถ์์ ์ค์ฒฉ๋๋ค๋ ์ ์ ์ ์ 1950๋ ๋ ์ดํ ๊ณผํ์ฌ๊ฐ๋ค ์ข ๊ต์ ๊ณผํ์ ๊ด๊ณ๋ โ์ถฉ๋โ๋, โ์กฐํโ๋ ์๋ ๋ณตํฉ์ ๊ด๊ณ์์ ์ฃผ์ฅ <God & Nature> & <When Science & Christianity Meet> (David C. Lindberg & Ronald L. Numbers) God & Nature / http://www.betterworldbooks.co.uk/god-and-nature-id-0520056922.aspx / au:unknown / cp:unknown When Science & Christianity Meet / http://www.betterworldbooks.co.uk/when-science-christianity-meet-id-0226482162.aspx / au:unknown / cp:unknown God & Nature, http://www.betterworldbooks.co.uk/god-and-nature-id-0520056922.aspx (accessed 2011.01.14) When Science & Christianity Meet, http://www.betterworldbooks.co.uk/when-science-christianity-meet-id-0226482162.aspx (accessed 2011.01.14)
๋ณตํฉ๊ด๊ณ โ๊ณผํ๊ณผ ๊ธฐ๋ ๊ต์ ๊ด๊ณ๋ โ๋จ์ํ โ๊ฐ๋ฑโ์ด๋ โ์กฐํโ๋ก ํ์์ํฌ ์ ์๋ ๋ณต์กํ๊ณ ๋ค์ํ ์ํธ์์ฉ์ด์๋ค. ๋น ๋ก ๋ ผ์์ ์๋ฅผ ์ฐพ๋ ๊ฒ์ด ์ด๋ ต์ง ์์์ง๋ผ๋ ๊ณผํ์๋ค ๊ณผ ์ ํ์๋ค-์ค์ฌ์ ๋งํ๋ค๋ฉด ๊ณผํ๊ณผ ๊ธฐ๋ ๊ต-์ ์ค๋ซ๋ ์ ์ ์์ ํ๋ค๊ณ ๋ ๋ง ํ ์ ์๋ค. ๋ง์ฐฌ๊ฐ์ง๋ก ์ ์์ด ๋ง์ด ์ํธ ํ๋ ฅํ ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ ์์ง๋ง ๊ธฐ๋ ๊ต์ ๊ณผํ์ด ์์ํ ๋์ง์๋ค๊ณ ๋งํ๋ ๊ฒ์ ๋๋ด(travesty)์ผ ๋ฟ์ด๋ค. ๋ช๋ช ๊ธฐ๋ ๊ต์ ์ธ ์ ๋ ์ด๋ ๊ดํ ์ ๊ณผํ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ฅ๋ คํ์ง๋ง ๋ค๋ฅธ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ๋ฐฉํดํ๋ค; ์ํธ์์ฉ์ ์๊ฐ ๊ณผ ์ฅ์, ์ฌ๋์ ๋ฐ๋ผ ๋ฌ๋๋ค.โ ๋๋ก๋ ์ด๋ ํ ํธ์ด ์น์๊ฐ ๋๊ธฐ๋ ํ ๊ณ ๋ค๋ฅธ ํํธ์ด ํจ์๊ฐ ๋๊ธฐ๋ ํ์ง๋ง ๋ ๋ง์ ๊ฒฝ์ฐ ๊ธฐ๋ ๊ต์ ๊ณผํ์ โworkable peaceโ๋ฅผ ์ ์งํ์๋ค.โ - <God & Nature> ์๋ฌธไธญ
๊ฐ๋ฑ ๊ด๊ณ์ ๋ํ ์ด์ <์ข ์ ๊ธฐ์> ๋ค์ํ ํด์๋ค ๋์ฒด๋ก 18์ธ๊ธฐ์๋ ์ง์งํ๊ณผ ๊ธฐ๋ ๊ต ์ฌ์ด์ ํํด(detente)๊ฐ ์ ์ง๋์์ผ๋ 1859๋ ๋ค์์ <์ข ์ ๊ธฐ์>์ด ์ถํ๋๋ฉด์ ๊ณผํ ๊ณผ ๊ฐ์ ๊ต ์ฌ์ด์๋ ํฐ ๊ฐ๋ฑ์ด ๋น์ด์ง๊ฒ ๋จ ๋ค์ํ ํด์๋ค ์ฑ๋์ Owen Chadwick ์ฌ๊ธฐ์ ๊ธฐ์ ๋ฐ์ํ๋ ์ฌ๋ฌ ์์ ๋ง์ฐฐ๋ค์ ๊ฐ๋ฑ์ ๋ณธ์ง๋ก ์๊ฐ ๋ฌด์ดJames R. Moore ๊ฐ๊ฐ์ธ๋ค์ ๋ง์์์ ์๋ ์๊ฐ๋ค์ ์ ์ ํฐ๋Frank Turner ์ ๋ฌธ๊ฐ ๊ทธ๋ฃน๋ค ๊ฐ์ ๊ฐ๋ฑ ๊ธธ๋ฆฌ์คํผNeal C. Gillespie 19์ธ๊ธฐ ๊ณผํ๊ณผ ์ข ๊ต์ ๊ฐ๋ฑ์ ๋ ๊ฐ์ ๊ฒฝ์์ ๊ณผํ์ ์ธ์ (episteme) ์ฒด๊ณ ๊ฐ์ ๊ฐ๋ฑ - <์ฐฐ์ค ๋ค์๊ณผ ์ฐฝ์กฐ์ ๋ฌธ์ >(1979) ไธญ ์ฌ์ ํ ์งํ๋ก ๊ณผ ๊ธฐ๋ ๊ต๋ ์ด์ ์ค์ด๋ค. ์งํ๋ก ์ ์๋ฌผํ์ ์์ญ์ ๊ตญํ๋์ด ์์ง ์๊ณ ๋ง์ ๊ณต๊ณต์์ญ์ด๋ ํ๋ฌธ, ์ ํ์๊น์ง ๋ง์ ์ํฅ์ ์ฃผ์๋ค. ์ ๋ฌธํ์ ์์ญ์ ์งํ๋ก ์ด ์ํฅ์ ๋ผ์น์ง ์์ ๋ถ๋ถ์ด ์์๋งํผ ํฐ ์ํฅ์ ์ฃผ์๋ค. ๋ถ์ผ๋ง๋ค ๊ฐ๋์ ์ด์๊ฐ ๋ฌ๋๋ค. ํ๊ถ์ ์ฑ ์ผ๋ก ๊ฐ์ฅ ํฐ ์ํฅ์ ์ค ๊ณผํ์ด ์๋ค๋ฉด ๊ทธ๊ฒ์ ์งํ๋ก ์ด๋ค.
๊ฐ๋ฑ ๊ด๊ณ์ ๋ํ ์ด์ ๋์ค๋ค์ ์คํด ๊ถ์์ ์์์ ์ด๋ 19์ธ๊ธฐ์ ๊ณผํ๊ณผ ์ ํ์ ๋ ผ์์ ์ค์ ๋ก๋ ์ฑ๊ฒฝ์ ๋ํ ๋ณด ์์ ์ง์๊ณผ ์ง๋ณด์ ์ง์ ์ฌ์ด์ ๊ฐ๋ฑ, โ์ญ์ฌ์ ์ฐ๊ตฌ์ ์ฑ ๊ฒฝ์ ๋ํ ์์ฉ๋ ๊ฒฌํดโ ์ฌ์ด์ ๊ฐ๋ฑ์ด์์ผ๋ ๋์ค๋ค์ ๋จ ์ํ๊ฒ ์ฑ๊ฒฝ๊ณผ ๊ณผํ์ ๊ฐ๋ฑ์ด๋ผ๊ณ ์คํด ๊ถ์์ ์์์ ์ด๋ ํฐ๋Frank M. Turner ๋น ํ ๋ฆฌ์ ์๋์ ๊ณผํ๊ณผ ์ข ๊ต์ ๊ฐ๋ฑ์ ๊ถ์์ ์์(authority and prestige)์ ์ด๋์ ๊ฒฐ๊ณผ ์ ์ด์ฝฅMargaret C. Jacob 17์ธ๊ธฐ ์์ ์ฃผ์ ๊ฐ์ ๊ต๋ ๋ดํด ์ฒ ํ์ ํ์ํ๋๋ฐ ์ด๊ฒ์ ๋ดํด ์ ๊ธฐ๊ณ๋ก ์ ์ฒ ํ์ด โ์์ฐ์ ๋ํ ๊ทธ๋ด๋ฏํ ์ค๋ช โ์ ์ ๊ณตํ๊ธฐ ๋ ๋ฌธ์ด ์๋๋ผ ๋น์ ์ง๋ฐฐ ๊ณ๊ธ์ ์ฌํ-์ ์น์ ๋ชฉ์ ์ ๋ถํฉํ๊ธฐ ๋ ๋ฌธ 1789๋ ์ด ํ๋์ค ํ๋ช ์๊ธฐ์ธ๋ฐ ์ด ์ ํ์ ์๊ธฐ๊ฐ ๊ณ๋ชฝ์๋์ธ๋ฐ, ์ด ์๊ธฐ๋ฅผ ์ง๋๋ฉด์ ๊ณ์์ ์์ญ์์ ์ด์ฑ์ ์์ญ์ผ๋ก ์ถ๋ฅผ ์ฎ๊ธฐ๊ธฐ ์์ํ๋ค. ๊ทธ ์ด์ ์๋ ๊ต์กํํ๋ฉด ๊ธฐ๋ ๊ต ๊ต์กํ์ ๋งํ๋๋ฐ ์ด์ ๊ธฐ๋ ๊ต๊ฐ ์ฃผ๋ฅ์์ ๋ฐ๋ ค๋๊ฒ ๋์๋ค. ์๊ตญ์์ ๋น ํ ๋ฆฌ์์ฌ์์ด ํต์นํ๋ ์๊ธฐ๊ฐ ๋ก๋งจํฐ์์ฆ ์๋์ด๋ค. ๋ฉ๋ธ์ค์กด์ด๋ ์๋ฒ ๋ฅดํธ์ ์๊ธฐ๋ก, ๊ณผํ์์๋ romantic science(์ด์ญํ, ์ ์๊ธฐํ)๊ฐ ๋ฑ์ฅํ๋ค. ์์ remote action์ด ๊ฐ์์ด ์ผ์ด๋๋ ์์ญ๋ค์ด๋ค. ์ผ๊ณผ ์ด๊ณผ ์๋์ง์ ๊ด๊ณ๋ค์ด ํ๋์ ์ฐ๊ฒฐ๊ณ ๋ฆฌ๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ง๋ค. ๋ง๋ฌผ์ด ์ฐ๊ฒฐ๋์ด ์๋ค. ํ๋์ ๊ฐ์ด์ ์ด๋ก ๊ฐ์ ๊ฒ์ด๋ค. ์ธํฌ์ค, ์์๋ก (๊ฐ๋ณ์ฑ์ ๊ฐ์กฐ) ์ด์ฑ์ ๋ํ ํ์ ์ผ๋ก liberalism์ด ๊ฐ๋ ฅํ๊ฒ ๋ฑ์ฅํ๋ค. ์ฑ๊ฒฝ์ ๋ํ ๋์ , 19์ธ๊ธฐ์ ๊ณ ๊ณ ํ์ ๋ํ ๋ฐ๊ฒฌ ํ์ชฝ์์๋ ์ฑ๊ฒฝ์ ๋ถ์ ํ๋ฉด์ ํ์ชฝ์์๋ ์ฑ์๊ณ ๊ณ ํ์ ํตํด์ ์ฑ๊ฒฝ์ ์ญ์ฌ์ฑ์ด ๊ฐํ๋์๋ค. ๊ธฐ๊ณ๋ก ์ ์ฒ ํ : ๊ณ์ธต์ด ์ด๋ฏธ set๋์๋ค๋ ์ด๋ก , ๊ธฐ๋๊ถ์ธต๋ค์ ์์ ์ฑ์ ์ํ๋ค.
๊ธฐ๋ ๊ต์ ๊ณผํ ์ฑ๊ฒฝ๊ณผ ์คํ๊ณผํ์ ํ์ ํผ์กฐ๋ฌผ๋ก์์ ์์ฐ๊ณผ ๊ด๋ฆฌ์๋ก์์ ์ธ๊ฐ ๊ทผ๋ํ๋ฌธ ์ด์ ๋ ๊ถ์ ์ฑ ์ด๋ก ์ ์ฌ์ ๋ณด๋ค ๊ฒฝํ์ ์ด๊ณ ์ค์ฒ์ ์ธ ๋ฉด์ ๊ฐ์กฐํ๋ ์ฑ๊ฒฝ์ ์ ์ ์ ๊ทผ๋ ์คํ๊ณผํ์ ํ์๊ณผ ๋ฌด๊ดํ์ง ์์ ํผ์กฐ๋ฌผ๋ก์์ ์์ฐ๊ณผ ๊ด๋ฆฌ์๋ก์์ ์ธ๊ฐ ์ฑ๊ฒฝ์ ์์ฐ๊ณ๋ฅผ ํผ์กฐ๋ฌผ๋ก์, ์ธ๊ฐ์ ๊ทธ ๊ด๋ฆฌ์๋ก ์ ์ธ ์ฑ๊ฒฝ์ ์์ฐ์ ์์กด์ ์ธ ์กด์ฌ๋ ์ญ๋ฐฐ์ ๋์์ผ๋ก ๋ณด์ง ์๊ณ ๊ด ๋ฆฌ์ ๋์์ผ๋ก ๋ด ๊ทผ๋ํ๋ฌธ ์ด์ ๊ทผ๋ํ๋ฌธ ์ด์๊ณผ ๊ธฐ๋ ๊ต์ ์ด์์ ์ผ์น ๊ทผ๋๊ณผํ์ ์ง์์ ๊ณต๊ฐ๋ ์ ๊ธฐ๋ ๊ต์ ๋ฟ๋ฆฌ๋ฅผ ๊ฐ๊ณ ์์ ๋ ๊ถ์ ์ฑ ๊ฐ๋ฆด๋ ์ค๊ฐ ๋งํ โ๋ ๊ถ์ ์ฑ โ ๊ฐ๋ ์ ์ค๋ ๊ธฐ๋ ๊ต์ ์ ํต ์์ฐ์ ํ๋๋์ ์ํ์ด๋ฏ๋ก ์์ฐ์ ์ฐ๊ตฌํ๋ ๊ฒ์ ํ๋๋์ ์ ๋ ์ง์์ ๊ตฌํ๋ ๊ฒ์ ๋ฒ ์ด์ปจ : ์ง์-ํ(๋ด์ฌ๋์ธ) ๊ธฐ๋ ๊ต ์ด์์ ๋ค ์ด์์ ๋ด ๋ชธ๊ณผ ๊ฐ์ด ์ฌ๋ํ๋ผ. ํ์ผ๋ก์์ ์ง์์ ๊ฐ์ง๊ณ , ์ง์์ ๊ณต๊ฐ๋ -ํนํ, ์ง์ ์ฌ์ฐ๊ถ, ๋์๊ด๊ณผ ๋ฐ๋ฌผ๊ด, ๋์๋ณด๊ด์(์ค์นผ๋ผ์ญ), ์๋ฏผํ๋ค๋ ๊ฒ์ ์ง์์ ๊ณต๊ฐ๋ ์ด ์๋ค๋ ๊ฒ์ด๋ค. ์ํ๋ ๋ ๋ ธ๋ฒจ : ๊ณณ๊ณณ์์ ๋ง๋ ์ ์์กํ๋ฌ ๋ค๋๋๋ฐ ๋ณด๋๋ค. ๋์ : ์ง์์ ์ฌ์ ํ ๊ฐ๋ ์ด ๊ฐํ๋ค.(๋น๋ฒ์ ์ ์) ๊ธฐ๋ ๊ต์ ๊ณผํ์ ๊ด๊ณ๋ฅผ ๋จํธ์ ์ผ๋ก ์ธ์์ ์ผ๋ก ๋ณด๋๊ฒ์ ์ด๋ ต๋ค. ๊ตํ์ ์ญ์ฌ์์์์ ๊ตํ, ๊ตํ์ ์ญ์ฌ์์์์ ๊ณผํ ๋๋ฌด ๋จ์ํํ์ง ๋ง๋ผ(๋์ค๋ค์ ์ด๋ฐ๊ฒ์ ์ข์ํ๋ค.)
์์นํ ๊ต์, Ph.D. ๋ฐด์ฟ ๋ฒ ๊ธฐ๋ ๊ต์ธ๊ณ๊ด ๋ํ์(VIEW) viewmanse@gmail.com ์ 3๋ถ ๊ณผํ์ฌ 2์ฅ ๊ตฌ์ฝ์๋์ ๊ฐ์ฝ๊ธฐ ์์นํ ๊ต์, Ph.D. ๋ฐด์ฟ ๋ฒ ๊ธฐ๋ ๊ต์ธ๊ณ๊ด ๋ํ์(VIEW) viewmanse@gmail.com
๊ทธ๋ฆฌ์ค ๋ฌธํ์ ์ ๋ ๋ฌธํ์ ์ ์ด ํฌ๋ ๋์ฆ ๋ฌธํ ๊ทธ๋ฆฌ์ค ๋ฌธํ์ ๋ํ ์ ๋์ธ๋ค์ ๋ฐ์ ์๋ ์ฐ๋ ๋์ ์ ์ด์งํธ ์ ๋ณต์ผ๋ก ์ง์คํด ์ฐ์์ ์ค์ฌ์ผ ๋ก ํฌ๋ ๋์ฆ ๋ฌธํ๊ฐ ํ์ฑ ๊ทธ๋ฆฌ์ค๋ ๋ฌผ๋ก ๊ทผ๋์ ์ด์งํธ, ํ๋ํค์, ๋ฐ๋ฒจ๋ก , ํ๋ฅด์ ์ ๋ฑ์ ๋ฌธํ๊ฐ ํฌ๋ ๋์ฆ ๋ฌธํ ์์์ ์ตํฉ ๋จ๋ถ์์กฐ์ ๋ฉธ๋ง ์ดํ ์ ๋์ธ๋ค์ ์ง์คํด ์ฐ์์ผ๋ก ํผ์ง ์์ฐ์ค๋ฝ๊ฒ ์ ๋์ธ๋ค์ BC 3์ธ๊ธฐ ์ด๋ถํฐ ํฌ๋ ๋์ฆ ๋ฌธํ์ ๋ํ๋ฅผ ์์ํ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณด์ ๊ทธ๋ฆฌ์ค ๋ฌธํ์ ๋ํ ์ ๋์ธ๋ค์ ๋ฐ์ ์์ฉ์ ์์ธ๋ฅผ ๊ฐ์ง ์ง๋ณด์ฃผ์์๋ค ๊ทธ๋ฆฌ์ค ๋ฌธํ๊ฐ ์ฒญ๋ ๋ค์ ๊ต์ก์ ์ค์ํ๋ค๊ณ ์๊ฐ ๋นํ์ ์์ธ๋ฅผ ๊ฐ์ง ๋ณด์์ฃผ์์๋ค ์จ๋ฒ์ ๋ ํนํ ๊ฐ์น๊ฐ ๊ทธ๋ฆฌ์ค ๋ฌธํ์ ์ํด ํผ์๋์ง ์์๊น ์ผ๋ ค ๊ณผํ์ฌ๋ ๊ณผํ์ฒ ํ์ ๋ฐ๋ฌผ๊ด๊ณผ ๊ฐ๋ค. ๊ณผํ์ ์ง์์ ํน์ฑ, ๊ณผํํ๋์ด ์ด๋ป๊ฒ ์ด๋ฃจ์ด์ง๋์ง๋ฅผ ๋ณด์๋ค. ๊ตํ์ฌ๋ฅผ ์ดํด๋ณผ ๋ ํ๋ ์คํด, ์์์์์์ ์์๋์์ง๋ง ๋ก๋ง๋ฅผ ๊ฑฐ์ณ ์์ ๋ฝ ์ค์ฌํด์ ์ข ๊ต๊ฐํ๊น์ง์ ์๊ฐ๋์ ์๊ตฌ์ฌ๋๋ค์ด ๊ธฐ๋ ๊ต์ ์ฃผ๋ฅ์๋ค. ์๊ตฌ์ ๊ณผํ์ฌ๋ ๊ตํ์ฌ ๋ถ์์ด ์ด๋ ค์ด ์ด์ ๋ ์๊ตฌ์ฌ์์ ํฐ ๋ ๊ธฐ๋ฅ(ํ๋ธ๋ฆฌ์ฌ์๊ณผ ๊ทธ๋ฆฌ์ค-ํฌ๋ ๋์ฆ์ฌ์)์ด๋ค. ์ด๋ฏธ ๊ธฐ๋ ๊ต๊ฐ ์ธ๊ณ์ข ๊ต๋ก์ ๋ป์ด๋๊ฐ๊ธฐ ์ ์ ๋๊ต์์๋ ์ง์คํด ์ฐ์์์ ๊ธฐ๋ ๊ต์ฌ์๊ณผ ๊ทธ๋ฆฌ์ค์ฌ์์ ์ํฅ๊ถ์ ์์๋ค. ์ด ๋ ๊ธฐ๋ฅ์ ๊ณตํต์ ๊ณผ ์ฐจ์ด์ ์ด ์์กดํ๊ธฐ์ ์ฐ๊ตฌํ๋๋ฐ ์ด๋ ค์์ด ์๋ค. ๋ ธ์ํ์(BC 2348๋ )๋ก ์๊ฐ๋๋ค. ์ดํ 250๋ ํ์ ์๋ธ๋ผํจ(BC 1997๋ )์ด ํ์ด๋๋ค. ์ ๊ตฝ์ผ๋ก ๋์ด๊ฐ๋ 1850-1900๋ ์ฌ์ด์ด๋ค. ์ด๋๊ฐ ๊ณ ๋ ์ ๊ธฐ ๋ฐ๋ฒจ๋ก ์ ์๊ตญ(ํจ๋ฌด๋ผ๋น๋ฒ์ )๋์ฌ๋์ด๋ค. 1900-1450๋ ์ ์ถ์ ๊ตฝ์ฌ๊ฑด(๋ชจ์ธ)๊ฐ ์ผ์ด๋๋ค. ๊ด์ผ์์์ 40๋ ์ดํ์ ๊ฐ๋์์ ๋ค์ด์ ์ฌ์ฌ์๋๊ฐ ์งํ๋๋ค. ๋ง์ง๋ง ์ฌ์ฌ ์ฌ๋ฌด์์ด ์ฌ์ธ์ ์์ผ๋ก ์ธ์ด๋ค.(1100-1050), 2๋์ ๋ค์(1000๋ ๊ฒฝ)๋น์ ๋ธ๋ ์ ์ฒ ๊ธฐ๋ฌธ๋ช ์ด ์์๋ค. 3๋์ ์๋ก๋ชฌ ๋ฅดํธ๋ณด์(938๋ )์๋ ๋จ๋ถ์ผ๋ก ๋ถ์ด๋๋ค. ๋ถ์ด์ค๋ผ์(์์๋ฅด 722๋ -์ด์ฌ์ผ, ์๋ ๋ฏธ์ผ) ๋ฉธ๋ง, 140๋ ํ์ ๋จ์ ๋ค(๋ฐ๋ฒจ๋ก -586๋ ) ๋ฐ๋ฒจ๋ก ํฌ๋ก๋ก ์กํ๊ฐ์ ์๋ ์ฐ๋๋ก๋ถํฐ ํฌ๋ผ์ ๊ตญ์ด ์ผ์ด๋จ(2๋์์ด ์๋ ์ฐ๋ ๋์ ) ์ง์คํด์ ์์์์๋ฅผ ์ง๋ฐฐํ๋ค๊ฐ ๊ฐ์๊ธฐ ์ฃฝ์, ๊ทธ๋น์ ์ ๊ตญ์ ์ง๋ฅผ ์ํด์ ๋ด๊ฑด์ ๋๋ฅผ ์ ์งํ๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ์ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ๋ด๊ฑด์ ๋๋ฅผ ํ ๋งํผ ๋ ๋ฉ์ด๊ฐ ๋์ง ์์๋ค. ๊ฐ์๊ธฐ ์ฃฝ์ด์ ์ ๋๊ถ๋ ฅ์ด ๊ฐ์๊ธฐ ๊ถ๋ ฅ์ ์ง๊ณต์ํ์์์ ํฌ๋ผ์ ๊ตญ์ด 4๋ถํ๊ฒ ๋๋ค. ๋ถ์ํ๋ฆฌ์นด ์ ๊ตฝ์ ๊ตญ ์๋ ์ฐ๋๋ฆฌ์๋ฅผ ์ค์ฌ์ผ๋ก 4๋ช ์ ์ฅ์๊ฐ ๋ ์ 4๊ฐ๋ก ๋๋์ด ๋ค์ค๋ฆผ, ์ญ์ฌ์ ์ ๋ฉด์ ๋ฑ์ฅํ ๊ฒ์ด ์ด์งํธ์ด๋ค. ํํจ๋ ๋ง์ด์ฐ์ค ์ฅ์๊ฐ ์ด์งํธ๋ฅผ ์ ์ํ๋ค. ๊ทธ๊ฐ ๋ฌธํ๋ฅผ ๋ฐ์ ์ํค๋๋ฐ ๊ด์ฌ์ด ๋ง์๋ค. ๋๋์ ์ธ ๋ฌธํ์ ์ฑ ์ ํ๋ค. ์ข์ ์ง๋ฆฌ์ ๋ฌด์ญํญ์ผ๋ก์์ ์ด์ ์ ์ด๋ ค์ ์๋ ์ฐ๋๋ฆฌ์ํญ๊ตฌ๋ก๋ถํฐ ๋ฌธ๋ฌผ์ ๋ชจ์๋ค.(ํ์ฌ๋ณธ์๋ฅผ ๋๊ณ ํ๊บผ๋ฒ์ ์ฑ ์ ๋ง๋ค๊ธฐ ์์ํ๋ค. ์๋ ์ฐ๋๋ฆฌ์ ๋์๊ด) ์ ๋์ธ๋ค์ด ํฉ์ด์ง๋ฉด์ ๊ณณ๊ณณ๋ง๋ค ๊ตฌ์ฝ์ฑ๊ฒฝ์ด ์์๊ณ ์ด ํ๋ธ๋ฆฌ์ด๋ก ๊ธฐ๋ก๋ ์ฑ๊ฒฝ์ ํฌ๋ผ์ด๋ก ๋ฒ์ญํ๋ค. ์ด๊ฒ์ด 70์ธ์ญ์ด๋ค. ์ด๊ฒ์ ํตํด์ ์ฑ๊ฒฝ์ด ํผ์ง๊ฒ ๋์๋ค. ํฌ๋ผ์ด๋ก ํต์ผ, ๋ฌด์ญ๋๋ก ๋ง๋ค์๋ค. ํด๋ ์คํํธ๋ผ๊ฐ AD100๋ ๊ฒฝ์ ๋ก๋ง์ ์ ์๋์๋ค. BC 250๋ ๊ฒฝ์ ํ๋ธ๋ฆฌ ๋ฌธํ๊ฐ ๊ตญ์ ํ๋๋ ์๊ธฐ๊ฐ ๊ฐ์ฝ๊ธฐ(์ ๊ตฌ์ฝ ์ค๊ฐ๊ธฐ)์ด๋ค. ๊ธฐ๋ก๋ ๋ง์ง๋ง ๊ตฌ์ฝ์ฑ๊ฒฝ ๋ง๋ผ๊ธฐ๋ก๋ถํฐ ์ํ์ ์ถํ๋๊น์ง๋ฅผ ๊ฐ์ฝ๊ธฐ๋ผ๊ณ ๋ถ๋ ๋ค. ์ด๋ ๋น์ ํฌ๋ผ๋ฌธํ๊ฐ ์ง์คํด๋ฅผ ์ฅ์ ํ๊ณ ์์๋ค. ์ด๋น์ ํฌ๋ ๋์ฆ์ ๊ฝํผ์ ๋ค. ์๋ ์ฐ๋๋ฆฌ์๋ฅผ ์ค์ฌ์ผ๋ก ๊ฝํ ๊ทธ๋ฆฌ์ค๋ฌธํ๊ฐ ๋ฐ๋ก ํฌ๋ ๋์ฆ์ด๋ค. ํต์ผ์ ๊ธฐ๋ฐ์ ์ ๊ณตํ ๊ฒ์ด๋ค. ๋์์คํฌ๋ผ๊ฐ ํฉ์ด์ง๋ฉด์ ํ๋น์ ๋ง๋ค๊ณ ์จ๋ฒ์ ๊ฐ๋ฅด์น๋ฉด์ ์ด ํฌ๋ ๋์ฆ์ ๋ฐํ์์์ 70์ธ์ญ์ด ๋ง๋ค์ด์ก๋ค. ์ด 70์ธ์ญ์ ๋ณผ๋ ๊ณ ๋ ํฌ๋ผ์ด ์ฐ๊ตฌ์ ํ๋ธ๋ฆฌ๋ฌธํ๋ฅผ ์ดํดํ๋๋ฐ ์์ฃผ ์ค์ํ๋ค. ์๋ ์ฐ๋๋ฆฌ์์ ๊ณผํ์, ๋๋ฌผ์, ๋์๊ด์ ๋ง๋ค์ด์ ํ์ฉํ์๋ค. ๋น์ ๋์๊ด์ ํฌ๊ธฐ๊ฐ 50๋ง๊ถ์ ์ฅ์๋ฅผ ๋ชจ์๋ค๊ณ ํ๋ค. ์ด๊ณณ์ด ๋ฌธํ์ ์ธ ์ค์ฌ์ง์๋ค. ์ฒ์์ผ๋ก ๋ณธ๊ฒฉ์ ์ผ๋ก ํฌ๋ผ๋ฌธํ์ ์ ๋๋ฌธํ์ ์ ์ด์ด ์ด๋ฃจ์ด์ก๋ค. ์๋ก๋ง ์ ๊ตญ์์ ๋๋ก๋ง์ ๊ตญ(๋น์ํด ์ ๊ตญ)์ผ๋ก ์ค์ฌ์ ์ฎ๊ฒผ๋ค. ์ ์น๊ตฐ์ฌ์ ์ผ๋ก๋ ๋ก๋ง๊ฐ ํต์ผ์ ํ์ง๋ง, ๋ฌธํ์ ์ผ๋ก๋ ํฌ๋ ๋์ฆ์ด ์ง๋ฐฐํ๋ค. ์ ๊ตญ ์ ์ง์ ํ์ํ ๋ฒ๋ น, ๋๋ก์ฒด๊ณ, ๋์๊ฑด์ค, ์ํ์๋, ๊ตฐ๋ ์๋ฃจ์ด๋ ์ด ๊ฐ์ฅ ํฐ ์ค์ํ ๋์์์ง๋ง ์ ๋์ธ๋ค์ ์ข ๊ต์ ๊ฐ์ ์ ๋ถ์ถ๊ธฐ์ง ์๊ธฐ ์ํด์ ์ฃผ์์ ๋์์ธ ๊ฐ์ด์ค๋ด์ ์ฒ๋ถ์ฅ์ด ์ฃผ๋ํ๋ค. ์๋ ์ฐ๋์ ๊ฐ์ฅ ์ค์ํ ์ญํ ์ ๋๋ก์ ์ธ์ด์ ํต์ผ์ด์๋ค. ์ํ ๋ค ์ค์ฌ์ (์๋ฆฌ์คํ ํ ๋ ์ค, ํ๋ผํค, ์ํฌ๋ผํ ์ค) ๋ฌธํ์ ์๋ ์ฐ๋๋ฆฌ์์ค์ฌ์ ๋ฌธํ์ธ ํฌ๋ ๋์ฆ ๋ฌธํ๋ ์๋ก ๋ฌ๋๋ค. ์์ฆ์ผ๋ก ๋งํ๋ฉด ๋ ๊ธ๋ก๋ฒํ ๋ฌธํ๋ฅผ ํ์ฑํ๋ค. ๊ทธ๋น์ ๋ถ์กฑ์ธ์ด์ ๋ถ๊ณผํ๋ ํ๋ธ๋ฆฌ์ด๋ก ๋ ์ฑ๊ฒฝ์ด ๊ตญ์ ์ธ์ด์ธ ํฌ๋ผ์ด๋ก ๋ฒ์ญ๋ ๊ฒ์ด๋ค. ๊ทธ๋น์๋ ๋์ด๋ผ๊ณ ์ฌ๊ฒจ์ก๋ ์คํ์ธ๊น์ง ์ ๋์ธ๋ค์ด ํฉ์ด์ก๋ค.
ํ๋ธ๋ฆฌ์ ์ฌ๊ณ ์ ๊ทธ๋ฆฌ์ค์ ์ฌ๊ณ ์ธ์ด์ ์ ์ ํ๋ธ๋ฆฌ์ด์ ํฌ๋ผ์ด ์ด์จ์ ๋ง์ถ๋ ํ๋ธ๋ฆฌ์ธ๋ค ์ํ๋ฒณ ์์์ ์(Acrostic) : ์๋ ๋ฏธ์ผ์ ๊ฐ, ์119 ๋จ์กฐ ๋ ธ๋ ํ๋ธ๋ฆฌ์ด์ ํฌ๋ผ์ด ํ๋ธ๋ฆฌ์ด ํฌ๋ผ์ด ๋งค์ฐ ๋จ์ํ๊ณ ๋ฌธ๋ฒ์ด ์ ๊ตํ์ง ์์ ์ข ๊ต์ ๋ฉ์์ง๋ฅผ ์ ํ๊ธฐ ์ํ ๋ฌธ ์ ์ด์จ์ ์ค์ํ๊ณ ์ค์ฌ์ ์ธ ๋ฉ์ ์ง๋ฅผ ์ ๋ฌํ๋๋ฐ ๋ชฉ์ ๋์ฌ๋ ๋ช ์ฌ์ ์ด๋ฏธ, ์์ , ๊ฒฉ์ ๋ณํ๊ฐ ๋ณต์กํ๊ณ ๊ธฐ๊ณ์ ํ๋ฌธ์ ์ง์์ ์ ๋ฌํ๋ ค๋ ๋ฌธ์ ์๋ฃจ์ด๋ (์ข ๊ต)๊ณผ ์ํ ๋ค(ํ๋ฌธ)๊ฐ ๋ฌด์จ ์๊ด์ด ์๋๊ฐ?(ํฐํด๋ฆฌ์) ๋์ ์ ์ ์ฐจ์ด ๊ทธ๋ค์ ์ธ์ด๋ฅผ ๋ณด๋ฉด ๊ทธ ๋ฌธํ์ ์ฐจ์ด, ์ ์ ์ ์ ์ ์๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ์ค์ด์ ํ๋ธ๋ฆฌ์ด๋ ๊ต์ฅํ ๋ค๋ฅด๋ค. ํ๋ธ๋ฆฌ์ด๋ BC 1400-1500๋ ๊ฒฝ์ ๋ง๋ค์ด์ก๋ค. ์๋ธ๋ผํจ์ผ๋ก ์์๋ ์ด์ค๋ผ์, ์ ๊ตฝ์์์ ์๊ฐ์ด ๋ถํ์ฅ๊ณผ ๊ฐ์๋ค. ์ถ์ ๊ตฝ์ด 1420์ฌ๋ ์ธ๋ฐ ๋น๋ก์ ๋ฏผ์กฑ์ ๊ตฌ์ฑํ๋ค. ์ด์ค๋ผ์์ ์ญ์ฌ๋ฅผ ๋ณด๋ฉด ๋ค์๊ณผ ์๋ก๋ชฌ ์๋๋ฅผ ์ ์ธํ๊ณ ๋๋ผ์ ๋ชจ์ต์ ๊ฐ์ถ์ง ๋ชปํ๋ค. ๋น๋ก์ 1948๋ ์ด์ค๋ผ์์ด๋ผ๋ ๊ตญ๊ฐ๋ฅผ ํ์ฑ, ์ด์ ๊น์ง ์ซ๊ฒจ๋ค๋๊ณ ํฌ๋ก๋ก์ ์๊ฐ์ ๋ณด๋๊ธฐ์ ๊ทธ๋ค์ ์ธ์ด๋ฅผ ๋ณด๋ฉด ํ์๋ค์๊ฒ ์จ๋ฒ์ ์๋ ค์ฃผ๊ธฐ ์ํด์ ๊ตฌ์ ๋ฐฉ์์ ์ธ์ด๊ฐ ๋ฐ๋ฌํ๋ค. ๊ทธ๋์ ์ด์จ์ ๋ง์ถ๊ธฐ์ํด์ ๋ ธ๋ ฅํ๋ค. ํ๋ธ๋ฆฌ์ด 119ํธ์ ๊ฒฝ์ฐ ํ๋ธ๋ฆฌ์ด 22๊ฐ์ ์์์ 8๋ฒ ๋ฐ๋ณตํ๋ค. ๊ตฌ์ฝ์ฑ๊ฒฝ์ ๊ฐ์ง๊ณ ์ถ์์ ์ผ๋ก ๋งค๋ฌ๋ฆฌ๋ ๊ฒ์ ์ํํ๋ค. ๋จ์กฐ์ ๋ ธ๋๋ค์ด ๋ง๋ค. ํ๋ธ๋ฆฌ์ด๋ ๋ฌธ๋ฒ์ด ๋จ์ํ๋ค. ๋จ์ด๋ ์ ๋ค. ํฌ๋ผ์ด๋ ๊ต์ฅํ ๋ณต์กํ๋ค. ๋ณต์กํ ๋ ผ๋ฆฌ๋ฅผ ํํํ๊ณ ์ถ์ ๊ฒ์ด๋ค.
๊ตฌ์ฝ๊ณผ ๊ฐ์ฝ๊ธฐ ์ ๋๊ต ๊ตฌ์ฝ ๊ฐ์ฝ๊ธฐ์ ์ ๋๊ต ๊ทธ๋ฆฌ์ค ๋ฌธํ์ ์ํฅ์ ๋ฐ์ง ์์ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณด์ ๊ตฌ์ฝ ์ฑ๊ฒฝ ๊ณณ๊ณณ์๋ ๊ณผํ์ ์ธ๊ธ๋ค์ด ๋ง์ด ์กด์ฌ ๋ฐค๋ฎ์ ์๋์ ๋ณํ (์ฐฝ1:5) ๋์๋ฌผ์ด ์ ์์ ์ธ ์์์ ๊ณผ์ ์ ๊ฑฐ์น์ง ์๊ณ ์ฐ์์ ์ผ๋ก ์์ฑ๋จ (์ฐฝ1:11f; 21f; 24f) ์ผ์์ฑ์ ์ ๊ถค๋๊ฐ ๋ฒ์น์ ๋ฐ๋ผ ์๋์ผ๋ก ์ดํ๋จ(์ฅ38:33; ์ 19:4ff) ๋ฐ๋ฌผ๊ณผ ์ฐ๋ฌผ(์ฅ38:8-11; ์104:9; ์ 8:29; ๋ 5:22) ๋น, ๋ฐ๋, ์ฒ๋ฅ, ๋ฒ๊ฐ ๋ฑ์ ๊ธฐ์ ํ์(์ฅ28:25f; 38:24f; ์148:8) ๊ฐ์ฝ๊ธฐ์ ์ ๋๊ต ํฌ๋ ์์ฐ์ฒ ํ์ ์ํฅ์ผ๋ก ์ ๋์ธ๋ค์ ์์ฐ์ ์์จ์ฑ์ ํจ์ฌ ๋ ๋ง์ด ์ธ์ ๋ฒค ์๋ฝJesus ben Sirach, BC 2C ์์ฐ์ ์ง์์ ์์ด์ ํ๋ผํค์ ์ธ ์๋ฆฌ์ ๊ท์น์ฑ์ ๊ฐ์กฐ ์ธ๊ฐ์ ๋ถ์์ข ํ์ผ๋ ์์ฐ์ ํ๋๋๊ป ์์ข ์ข ๊ต์ ์ง๋ฆฌ๋ฅผ ์ ๋ฌํ๋ ๊ณผ์ ์์๋ ๊ณผํ์ ์ธ ์์ฐํ์์ ๋ํ ๊ธฐ๋ก์ด ์กด์ฌํ๋ค.(๋ถ์ฐจ์ ์ด์๋ค.) ํ๋ผํค(BC 350๋ ๊ฒฝ)-๋ฒค์๋ฝ
์์นํ ๊ต์, Ph.D. ๋ฐด์ฟ ๋ฒ ๊ธฐ๋ ๊ต์ธ๊ณ๊ด ๋ํ์(VIEW) viewmanse@gmail.com ์ 3๋ถ ๊ณผํ์ฌ 3์ฅ ์ด๋๊ตํ๊ธฐ ์์นํ ๊ต์, Ph.D. ๋ฐด์ฟ ๋ฒ ๊ธฐ๋ ๊ต์ธ๊ณ๊ด ๋ํ์(VIEW) viewmanse@gmail.com
๋ค์ด๊ฐ๋ฉด์โฆ ์ด๋๊ตํ๋ ๊ณผํ์ ์ด๋ป๊ฒ ๋ณด์์๊น? ๊ณผ์ฐ ๊ทธ๋ฐ๊ฐ? ๊ณผํ๊ณผ ๊ธฐ๋ ๊ต์ ์ ๋์ ๊ด๊ณ ์ฃผ์ฅํ ๋๋ ์ดํผDraper์ ํ ์ดํธWhite ์ด๋๊ตํ ๊ต๋ถ๋ค์ ์์ฐ ๊ทธ ์์ฒด๋ฅผ ์ํ ๊ณผํ์ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ๊ฒฝ๋ฉธ ๊ต๋ถ๋ค์ ๋๊ธฐ ์๋ ๊ด์ฐฐ๊ณผ ์ ์ถ๋ฅผ ํตํด์๋ ๋ฏธ์ํ ์ง์์ ์ป์ ๋ฟ์ ๊ทธ๋ค์ ๋ฌด์ง์ ๋ฏธ์ ์ด ์ ํก์ ์ผ๋ก ๊ณผํ์ ํ๊ดดํ์์ ๊ณผ์ฐ ๊ทธ๋ฐ๊ฐ? ๊ณ ๋์ ํ๋๋ ๊ณผํ์ ๋ํ ์ ์๊ฐ ๊ฐ์ง ์์์์ ๊ฐ๊ณผ ๊ณ ๋์๋ ํ๋ฌธ์ด ๋ฏธ๋ถํ ๊ณ ๋์ ํ๋๋ ๊ณผํ์ ์ฐ๊ตฌํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ๋ ๋ฌ๋์ ์ธ์์ฒ ํ๋ ๊ธฐ๋ ๊ต์ฒ๋ผ ๊ด์ฉ์ด ๋ถ์กฑํจ ์ค๋๋ ๊ณผํ์ ์ ์๋ ๊ณผํํ๋ช (16C)์ ์ด๋ฃจ์ด์ก๊ธฐ์ ๊ณผ๊ฑฐ ๊ณผํ์ ์ ์๊ฐ ๋ง์ด ๋ฌ๋๋ค. ๊ณ ๋์๋ ํ๋ฌธ์ ๋ฏธ๋ถํ๋ก ๊ณผํํ๋๊ณผ ์ข ๊ต๊ฐ ์๋ฐํ๊ฒ ๋ถ๋ฆฌ๋์ง ์์๋ค. ์ฐ๊ธ์ ์ ๋ง์ ์ธ์ง ๊ณผํ์ธ์ง ๋ถ๊ฐ์ด ์ด๋ ค์ ๋ค.
์ด๋๊ตํ ์ง๋์๋ค ๋ค์ํ ๊ฒฌํด๋ค ํฐํด๋ฆฌ์Tertullian ๊ทธ๋ฆฌ์ค ์ฒ ํ์ ๋ํด ๊ฐ์ฅ ์ ๋์ ์ธ ์ด๋ ๊ต๋ถ โ์๋ฃจ์ด๋ ๊ณผ ์ํ ๋ค๊ฐ ๋ฌด์จ ๊ด๊ณ๊ฐ ์๋๊ฐ?โ โ๊ทธ๋ฆฌ์ค๋ ์์๋ฅผ ์ ํ์๋ ์ด๋ค ํธ๊ธฐ์ฌ๋ ํ์ํ์ง ์๊ฒ ๋์์ผ๋ฉฐ ๋ณต ์์ ์ ํ์๋ ์ด๋ค ์ฐ๊ตฌ๋ ํ์ํ์ง ์๊ฒ ๋์๋คโ But, ํฐํด๋ฆฌ์์ ์ด๋๊ตํ ๊ต๋ถ๋ค์ ์๊ฒฌ๋ค์ ๋์ ์คํํธ๋ผ ์ค์ ์๋ ๊ทน๋จ์ ์ธ ํ์ชฝ ๋์ ์๊ฒฌ์ ๋๋ณํ ๋ฟ์ ๋ง์ ์ด๋๊ตํ ๊ต๋ถ๋ค์ ๊ณ ๋ ๊ทธ๋ฆฌ์ค์ ์ง์์ด ์ค์ฌ์ด ๋ ๊ณ ์ ์ ํต์ ์ ํ์ ์ผ๋ก๋๋ง ์์ฉํจ ์ํ ๋๊ณ ๋ผ์คAthenagoras ํ๋ผํค๊ณผ ์์ค๋ฆฌํ ํ ๋ ์ค, ์คํ ์ ์ฒ ํ์๋ค์ ๋จ์ผ์ ๋ก ์ ์ง์งํ๋ ์ฌ๋ ๋ค๋ก ์ ์ ํด๋ ๋ฉํธClement ์ต์ด์ ๊ทธ๋ฆฌ์ค ์ฒ ํ์๋ค์ด ๋ฌด์ ๋ก ์๋ค์ด์์์ ๋นํํ์ง๋ง ๊ทธ๋ ์ญ์ ์ด๋ค ์ฒ ํ์๋ค๊ณผ ์์ธ๋ค์ ์ง๋ฆฌ๋ฅผ ์ฆ๊ฑฐํ๋ฉฐ ์ฒ ํ ์ ํต์๋ โ๋ถ์ ์ผ์ผํค๋ ํฌ ๋ฏธํ ๋ถ๊ฝ, ์งํ์ ํ์ , ํ๋๋์ผ๋ก๋ถํฐ ์จ ๋ณธ๋ฅ์ด ์๋คโ๊ณ ํจ ์ค๋ฆฌ๊ฒOrigen Tertullian Tertullian, http://en.wikipedia.org/wiki/File:Tertullian.jpg / au:unknown / cp:expired ํฐํด๋ฆฌ์์ด ๊ฐ์ฅ ์ ๋์ ์ด์์ง๋ง ๊ทธ์ ์ฒ ํ์ ํฌ๋์ ์ํฅ์ ๋ฐ์๊ณ ์ฌ๋๋ฐ์ธ์ ๊ฒฝ์ฐ๋ ๋ง์ฐฌ๊ฐ์ง๋ค. ์ด๊ฑฐ์คํด์ ์ด๋ฐฉ์ฒ ํ์ ๋ํด์ ๊ฒฝ๊ณํ๊ณ ์ ์ฃํ์ง๋ง ๊ทธ์ ์ ์์ ๊ณณ๊ณณ์ ํฌ๋์ ์ํฅ์ ๋ฐ์๋ค. Tertullian, http://en.wikipedia.org/wiki/File:Tertullian.jpg (accessed 2011.01.15)
์ด๋๊ตํ ์ง๋์๋ค ์๋ก๋ชฌ์ ์ก์ ์๋ฅด๋ ธ๋น์ฐ์คArnobius of Sicca 42ํธ์ ์งง์ ์์ ์ ์ฐฌ์ก์๋ก ๋ ์๊ฒฝ โ๊ทธ๋ ์ฐฝ์กฐํ์๊ณ ๊ทธ๊ฒ์ ๊นจ์ฐ์ ํ ๊ทธ์ ์ผ์ ์ฌ์ จ๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ํผ์กฐ ๋ฌผ๋ค์ ์๊ธฐ๋ค์ ๊ถค๋๋ฅผ ๋ฐ๋ผ ์ดํ๋๋ฉฐ ์์ ๋ค์ ์ผ๋ค์ ํ๋ค. ๊ทธ๋ค ์ ์ฌ๊ฑฐ๋ ๊ฒ์ผ๋ฅผ ์ ์๋ค. ๋ง์์ ๊ทธ์ ๋ง์์ ์์ข ํ๋คโ ์๋ฅด๋ ธ๋น์ฐ์คArnobius of Sicca ๋ถ์ํ๋ฆฌ์นด ์์นด(Sicca)์ ๋ณ์ฆ๊ฐ ์์ฐ์ ์ฌ๊ฑด๋ค์ โํ์ด๋ถํฐ ์ธ์์ง ๋ฒ์น๋ค์ ๋ฐ๋ฅธ๋คโ๊ณ ํ๋ฉด์ ์ ์ฐ์ ๊ฐ๋ฆฌ์ผ ๊ธฐ๊ณ๋ผ๊ณ ๋ถ๋ฆ ๊ธฐ๋ ๊ต๋ ์ต๊ณ ์ ์ด๋ฐฉ์ฒ ํ๊ณผ ์ ์ผ์นํ๋ค๊ณ ์ฃผ์ฅ -<Adversus Nationes>ไธญ ์ ์ธ๋น์ฐ์คEusebius of Caesarea, c.260-c.340 ๊ฐ์ด์ฌ๋ด์ ์ฃผ๊ต์ด์ ๊ตํ์ฌ์ ์๋ฒ์ง ์์ฐ๋ฒ์น์ ์ถฉ๋ถ์ฑ์ ๊ฐ์กฐ ๊ทธ๋ฆฌ์ค์ด๋ก ์์ฐ์ ํด๋นํ๋ ํธ์์ค(phusis)๋ ๋ง์ ์ฒ์ ์ฌ์ฉ ์์ ๋ ๊ถ์ฐฝ, ํ๊ณต ์ค์ ๊ฑธ๋ฆฐ ์ง๊ตฌ, ์ผ์์ฑ์ ์ ๊ถค๋, ๊ณ์ ์ ๋ณํ ๋ฑ์ ํ์ด์ ํ๋๋์ด ์ ์ ํ์ ๊ฒ์ด๋ผ๊ณ ๋ด ์์ ์๋ ํฌ๋ผ์ ์ ํต์ด๋ค.
์ด๋๊ตํ ์ง๋์๋ค ์ ์ฌ ํด๋ ๋ฉํธ ๋ฌธํ ๋ก๋ง์ ์ฑ ํด๋ ๋ฉํธSt. Clement of Rome์ ์ด๋ฆ์ผ๋ก ์ด๋๊ตํ์ ๋ ๋ฆฌ ์ ํฌ๋๋ ๋ฌธํ๋ค ์ 10๊ถ์ผ๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ง <์๋๊ทธ๋ ธ์ธ์ด์ค>(Recognitions, 211- 231 ์ฌ์ด์ ๋ฌธํ์ผ๋ก ์ถ์ ) ํ์ ์ฐ์ฃผ ๊ธฐ๊ณ๋ก ์๋ค์ด ์ฌ์ฉํ โ์ธ๊ณ ๊ธฐ๊ณโ ๋ฑ์ ์ฉ์ด๋ฅผ ์ฌ์ฉ ๋ณ๋ค์ ๊ถค๋๋ โ๊ณ ์ ๋ ๋ฒ์น๊ณผ ์ฃผ๊ธฐ๋คโ ์ ์ํด ์ง๋ฐฐ๋๋ฉฐ ํ๋๋์ ์ฐฝ์กฐ๋ฅผ ์ฆ๊ฑฐํจ ์ธ๊ณ์ ์ง์๋ ์์ฐ ๊ทธ ์์ฒด์ ์ง์๋ผ๊ธฐ๋ณด๋ค๋ ํ๋๋์ด ์ ์ ํ์ ๊ฒ ์ธ๊ณผ์จ์ ํ๋๋์ ์ฐฝ์กฐ ๊ท๋ก ์จ์์ด ๋ฐ์ํ๋ ๊ฒ์ด๋ ์๋ฌผ์ด ์ฑ์ฅํ๋ ๊ฒ์ ์ฐฝ์กฐ ์ ํ๋๋์ด ๋ฌผ ์์ ์ฌ์ โ์์ ํโ ๋๋ฌธ ์์ฐ์ ์ง์๋ค์ ์ ๋น๋ก์ด ์ญ์ฌ๋ฅผ ์ดํดํ ์ฑ์คํ ์ฌ๋๋ค์ ์ด์ฑ์ ํ๊ตฌ ๋์์ ์์ฐ์ ์ฌ๋ฌ ํ์๋ค์ ์ฌ์ค๊ณผ ์์ ์ํด ์ฆ๋ช ๋จ ์ข ๊ต์ ์ธ ์ง๋ฆฌ๋ง์ด ์๋๋ผ ์์ฐ์ ๋ํ ๊ธฐ์ ์๋ ์ด๋ ค์์๋ ๊ฒ์ ๋ณผ ์ ์๋ค.
์ด๋๊ตํ ์ง๋์๋ค ๋์ง์์ฃผ์ค์ ๊ทธ๋ ๊ณ ๋ฆฌGregory of Nazianzus, 329-389 ๊ฐ๋ฐ๋๊ธฐ์(ํ ํฐํค) ๊ต๋ถ์ ํ ์ฌ๋ ์ธ์ํ๋ฌธ์ ๊ฒฝ๊ณ, ์ธ์ํ๋ฌธ์ ๋ฏฟ์ ์์ ๊ตด๋ณต์์ผ์ผ ํ ํ์์ฑ์ ์ญ์ค โ๋ชจ๋ ์๊ฐ์ ์ฌ๋ก์ก์ ๊ทธ๋ฆฌ์ค๋๊ป ๋ณต์ข โํ๊ฒ ํด์ผ ํจ ์ธ์๋ฌธํ์ผ๋ก๋ถํฐ ํ๊ตฌ์ ์ ์ถ์ ์๋ฆฌ๋ฅผ ๋ฐ๊ฒฌํ๋ฉด์ ๋์์ ๊ทธ๋ค์ ์ฐ์์ญ ๋ฐฐ, ๊ณตํฌ, ํ๊ดด์ ์๋ ์ ๋ฐฐ๊ฒฉํด์ผ ํจ ๊ฐ์ด์ฌ๋ด์ ๋ฐ์คBasil of Caesarea, c.330-379 370, ๊ฐ์ด์ฌ๋ด(Caesarea in Cappadocia)์ ์ฃผ๊ต๋ก ์๋ช ์ฐฝ์กฐ๋ก ์ ์ ํต(Creationist Tradition)์ ์ฒซ ํ์ ์ฐฝ1์ฅ 11์ ์์ ์ฒ์์๋ ํ๊ณผ ์ฑ์๊ฐ, ๋์ค์๋ ๊ณผ๋ชฉ์ ๋๊ฒ ํ ๊ฒ์ ์ง์ ๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ค ์ํํฌ์ค(impetus) ํน์ ์ด๋๋(momentum)์ผ๋ก ์๋ ค์ง ๊ฐ๋ ์ ๋์ ํ์ ํ๋ ํฝ์ด๋ ์ง์์ ๋ฌผ์ฒด์ง๋ง ์ฒ์ฒด๋ค์ฒ๋ผ ํ์ ์ด๋์ ํ๋ฏ๋ก ์ฒ์๊ณ์ ์ง์๊ณ๋ ํ๋์ ๊ตฌ๋ฅด๋ ๊ณต ๊ฐ๋ ์ ์ฐฝ1:24์์ ํ๋๋์ ๋ช ๋ น์ ๋ํ ๋ฐ์์ผ๋ก ๋ ์ผ๋ก ๋ถํฐ ์๋ช ์ด ์์ฐ๋ฐ์ํ ๊ฒ์ ์ค๋ช ํ๋๋ฐ ์ฌ์ฉ Gregory of Nazianzus Gregory of Nazianzus, http://en.wikipedia.org/wiki/File:Gregor-Chora.jpg / au:unknown / cp:allowed to use for any purpose ๊ฐ๋ฐ๋๊ธฐ์(5๋ ๊ธฐ๋ ๊ต ์ค์ฌ์ง์ค์ ํ๋)๊ณ ํ 10:5 ํฌ๋์ฒ ํ์ ์ ์ต๊ณผ ์ํ์ ์๊ณ ์์๋ค. โ๋ชจ๋ ์ง๋ฆฌ๋ ํ๋๋์ ์ง๋ฆฌ๋ค.โ ์ํํฌ์ค ๊ฐ๋ ์ด ์ดํ์ ๋ดํด์ ๊ฐ์ ๊ด์ฑ์ผ๋ก ์์ฑ๋๋ค. ํ์ ํ๋ ์ฒ์ฒด์ ๊ฐ๋ ์ ์ผํ๋ฌ์๊ฒ์ ์์ฑ. Gregory of Nazianzus, http://en.wikipedia.org/wiki/File:Gregor-Chora.jpg (accessed 2011.01.15)
์ด๋๊ตํ ๊ต๋ถ๋ค ์ด๊ฑฐ์คํดAugustine of Hippo, 354-430 ์ด๋๊ตํ ์ต๋์ ๊ต๋ถ 386๋ ํ์ฌ, 395๋ ์ ๋ถ์ํ๋ฆฌ์นด ํํฌ(Hippo)์ ์ฃผ๊ต๊ฐ ๋จ ์ด๋ฐฉ ํ๋ฌธ์ ๋ํ ์ค์ธ ๊ทธ๋ฆฌ์ค๋์ธ๋ค์ ํ๋๋ฅผ ๊ฒฐ์ ํ๋๋ฐ ๊ฐ์ฅ ํฐ ์ํฅ์ ๋ฏธ์นจ ์ด๋ฐฉ ํ๋ฌธ์ ๋ํด ๋งค์ฐ ์กฐ์ฌ์ค๋ฌ์ด ํน์ ๋ถ์ ์ ์ธ ์์ธ๋ฅผ ์ทจํจ ์์ ์ด ์ธ๋ฌธํ(๋ ผ๋ฆฌํ, ๊ธฐํํ, ๋์ํ์ ํฌํจํ๋)์ ๋ง์ ์๊ฐ ์ ํฌ์ ํ์ฌ ๊ณต๋ถํ ๊ฒ์ ํํํ๋ฉด์ ๊ทธ๋ฌํ ๊ณต๋ถ๋ค์ โ๋ด๊ฒ ์ ์ฉํ๊ฒ ์ฌ์ฉ๋์ง ๋ชปํ๊ณ , ๋๋ฅผ ๋ฉธ๋ง์ํค๋ ๋ฐ ์ฌ์ฉ๋์๋คโ๊ณ ๋ง ํจ-<๊ณ ๋ฐฑ๋ก>ไธญ But, ํ๋๋์ ์ด์์ฑ์ ๊ฐ์กฐํจ์ผ๋ก ์์ฐ์ ์์จ์ฑ์ ํน๋ณํ ๊ฐ ์กฐ ์คํ ์์ฒ ํ(Stoicism)๊ณผ ์ ํ๋ผํค์ฃผ์(Neo-Platonism)์ โ์ ์ ์ธ ์ธ๊ณ ์ ์ โ(divine world soul)์ ์ฐ๊ด๋จ 17์ธ๊ธฐ ์ดํ์๋ ์๊ตฌ์์ ๋ง๊ฐํ ์์ฐ์ ์์จ์ฑ์ ํจ์ Augustine of Hippo Augustine of Hippo, http://en.wikipedia.org/wiki/File:Saint_Augustine_by_Philippe_de_Champaigne.jpg / au:Philippe de Champaigne / cp:expired ์๋ก๋ง์ ๊ตญ์ด ๋ฉธ๋งํ๋ ์๊ธฐ์ ์ฌ๋ง, ํ๋๋์ ๋๋ผ๋ผ๊ณ ์๊ฐ๋๋ ๋ก๋ง๊ฐ ์ค๋์บ์๊ฒ ์ง๋ฐํ๋ ์์ธํ ์์์ ํฉ์ ์ ๋ช ์ ๋ฐ๊ณ ์ ์ ๋์ฑ์ ๊ธฐ๋กํ๋ค. ์ด๋ฐฉํ๋ฌธ์ ๋ํด์ ๋งค์ฐ ๋ถ์ ์ ์ธ ์์ธ, ๋ง์ ๊ทธ๋ ๊ฒ ํ๋ฉด์ ๊ทธ์ ์ฃผ์ฅ๊ณผ ๋ง์๋ ํฌ๋์ ๋ ผ๋ฆฌ์ ๋ฐฉ์์ด ๊ณณ๊ณณ์ ๋ํ๋๋ค. ์ ํ๋ผํค์ฃผ์์์๋ ํ๋๋์ ๋๋ผ์ ๋ํ ์ง์๋ฅผ ๊ฐ์กฐ, ์ ์ ์ธ ์ง์(์ด๊ฑฐ์คํด์ ์ธ๊ณ ์ ์ ์ด๋ผ๊ณ ํํ), ์์ฐ์ ์์จ์ฑ์ ๊ฐ์กฐ Augustine of Hippo, http://en.wikipedia.org/wiki/File:Saint_Augustine_by_Philippe_de_Champaigne.jpg (accessed 2011.01.15)
์ด๋๊ตํ ๊ต๋ถ๋ค ๊ธฐ๋ ๊ต์ ์ ํ๋ผํค์ฃผ์๋ฅผ ์์ฉ ์ด์ฑ์ด ์ ์์ ๋์นํด์๋ ์ ๋๋ค๊ณ ์๊ฐํ์ผ๋ ์ธ๊ฐ์ ์ด์ฑ์ ๋ํ ๊ฐํ ์ ๋ ์ ๊ฐ์ง ์ฒ ํ๊ณผ ์ฒ ํ์ ์ถ์ ๋์ฒด๋์ด์๋, ๊ฑฐ๋ถ๋์ด์๋ ์ ๋๊ณ , ๊ธฐ๋ ๊ตํ ๋์ด์ผ ํจ โ๋ฏฟ์์ ์ผ๊นจ์ ์ค์ฑ(ๆๆง)์ ์ฌ๋ํ๊ฒ ํ๋ผ. ์ง์คํ ์ด์ฑ์ ๋ง ์์ ์์ง์ฌ ์ค์ฑ์ ์ด๋ฅด๊ฒ ํ๊ณ ๋ฏฟ์์ ์ค์ฑ์ ์ํด ์ค๋นํ๋ค.โ ์ด์ฑ์ ์ถ๋ก ์ ์ ์์ ๋ณ์ฆํ๊ธฐ ์ํด์๋ ํ์๋ถ๊ฐ๊ฒฐ ํจ ์ ์ โ๊ทธ๋๊ฐ ๋ฏฟ์ง ์์ผ๋ฉด ์ดํดํ ์ ์๋ค.โ(Unless you believe, you will not understand.) ๋ฏฟ์์ ๊ฐ์กฐํ๋ฉด์๋ โ๊ทธ๋๊ฐ ๋ฏฟ์ง ์์ผ๋ฉด ์ดํดํ ์ ์๋คโ๋ผ๊ณ ํ๋ค. ์ดํ ์์ ๋ฆ์ ๋ฏฟ์์ด๋ผ๋ ๊ฒ ์์ฒด๊ฐ ์ดํด๋ฅผ ์ถ๊ตฌํ๋ค.(faith seek understanding)
๊ณผํ์ ํ๋์ ํด์กฐ์ ๊ธฐ๋ ๊ต์ ํ๊ณ์ฑ BC7-3์ธ๊ธฐ๊น์ง ํ๋ฐํ๊ฒ ๊ฝํผ์ ๋ ์ฐฝ์์ ํฌ๋๊ณผํ์ BC2-AD2์ธ๊ธฐ์ ์ ์ ์ฐฝ์์ ์ฌ๊ณ ๋ณด๋ค ๊ธฐ์กด ์ ์ ๋ค์ ๋ํ ์ฃผ์๊ณผ ๊ด์ฃผ์ ์ง์ค ๊ณผํ์ ์ข ์ฌํ๋ ์ฌ๋์ ์ซ์๋ ๊ฐ์ ์ด๋ ๊ฒ ๋ ๊ฒ์ด ๊ธฐ๋ ๊ต ์ ์์ ํ์ผ๊น? ์๊ธฐ์ ์๋ฆฌ๋ฐ์ด๊ฐ ์ฑ๋ฆฝ? ๊ธฐ๋ ๊ต๋ 4์ธ๊ธฐ ์ด(313)๊น์ง ๊ทน์ฌํ๊ฒ ๋ฐํด๋ฐ๋ ์์ํ ์ข ๊ต์์ ๊ธฐ๋ ๊ต์ ํ๊ณ์ฑ๋ ์ค๋๋ ฅ์ด ์์ ๊ธฐ๋ ๊ต์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น ๊ทธ๋ฆฌ์ค ์ฒ ํ ์ฌ์๋ค ํผํ๊ณ ๋ผ์ค, ํ๋ผํค, ์๋ฆฌ์คํ ํ ๋ ์ค, ์คํ ์ ์ฒ ํ ๋ฌผ์ง๊ณ๋ฅผ โ์ ์ฑ์ ์ต์ข ์ ํํโ ์ด๋ผ๊ณ ์๊ฐ, ๋ฌผ์ง๊ณ์ ๊ด์ฌ์ด ๋ง์ ์์ง์ฃผ์๏ 1์ธ๊ธฐ ์ฑ๊ฒฝ๊ธฐ์๋ค์ ์ํด ์ ์ฃ๋จ ์ ํ๋ผํค ์ฒ ํ ์ธ๊ณ๋ฅผ ์ด์๋ก ์ ์ผ๋ก ๋ฐ๋ผ๋ด ๋ณธ์ง์ ์ธ ๊ฒ : ์ด์์ ์ด๊ณ ์์ํ ์ด๋ฐ์์ ์ธ๊ณ ๋ฌผ์ง๊ณ : ๋ณธ์ง์ ์ธ ๊ฒ์ ๋ถ์์ ํ ๊ทธ๋ฆผ์ ํน์ ๋ชจ์กฐํ ์ด๋ ๋ฐ ์ค์ธ ๊ธฐ๋ ๊ต์ ์๋นํ ์ํฅ์ ๋ฏธ์นจ ํฌ๋์ ๊ณผํ์ด ํด์กฐํ ์ด์ ? ํ๊ณ์ฑ : otherworldliness ์์ง์ฃผ์์๋ค์ ํ๊ณ์ฑ์ด ๊ฐํ๋ค. ๊ธฐ๋ ๊ต๋ ์ด๋๊ตํ์์ ์ด๋ถ๋ถ์ ๋งค์ฐ ์ฃผ์ํ๋ค.(๋ฐ์ธ์ ์์ ) ๊ณผํํ๋ช ์ ์ผ์ผํจ ๊ฐ์ฅ ์ค์ํ ๋์ธ์ด ์ ํ๋ผํค์ฃผ์์ด๋ค.
๊ณผํ์ ํ๋์ ํด์กฐ์ ๊ธฐ๋ ๊ต์ ํ๊ณ์ฑ ๋ก๋ง์ ๊ตญ์ ํน์ฑ ์ฒ ํ์ ์ฌ์๋ณด๋ค๋ ์ค์ฉ์ ์ธ ๊ฒ๊ณผ ํต์น์ ํ์ํ ๋ฒ ๋ฑ์ ์ค์ ๋์ ์๋ฏผ์ง๋ก๋ถํฐ ์์ฒญ๋ ๋ถ์ ์ธ๋ ฅ์ด ๋ก๋ง๋ก ์์์ ธ ๋ค์ด์์ ๋ ๋ก๋ง์ธ๋ค์ ํ๋ ๊ณต๋ถ๋ณด๋ค๋ ์พ๋ฝ๊ณผ ์ ํฌ์ ์ง์ค ์์ฐ์ ๋ํ ์ฐ๊ตฌ์กฐ์ฐจ๋ ๋ ธ์ ํ์๋ค์ ๋ ธ๋๋ ฅ์ ์์กด ๊ธฐ๋ ๊ต๋ ๋ก๋ง ์ ๊ตญ์์ ๊ณผํ์ ํด์กฐ์ ๋ณ ๊ด๊ณ๊ฐ ์๊ณ ์ค ํ๋ ค ๋ก๋ง์ ์ ์น์ , ๊ตฐ์ฌ์ , ๊ฒฝ์ ์ ์ด์ ์ ๊ด๋ จ๋ ๊ฒ์ ๋ก๋ง๊ฐ ํ ๊ฐ์ฅ ์ค์ํ ์ผ์ ๋ฐฑ๊ณผ์ฌ์ ๋ง๋ ๊ฒ์ด๋ค. ๋ ์ฐฝ์ ์ธ ์ผ์ ํ์ง๋ ์์์ง๋ง ์ง์์ ์ง๋์ฑ์ ์ด๋ฃจ์๋ค. ๊ณผํ์ ํด์กฐ๋ ์ ๊ตญ์ ์ ์น์ ํน์ฑ๊ณผ ๊ด๋ จ์ด ๋ง๋ค.
๋ค์ํ ์ด๋๊ตํ ์ง๋์๋ค์ ํ๋ ์์ฝ ๊ธฐ๋ ๊ต์ ๊ณผํ์ ๊ด๊ณ๋ฅผ ํ๋ง๋๋ก ์๋ผ์ ๋งํ๊ธฐ๋ ์ด๋ ค ์ ์ด ๋ถ์ผ์ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ๋๋ฌด ๋ ผ์์ ์ด๊ณ ๋ณ์ฆ์ ์ธ ๋ชฉ์ ์ ์ํด ์ํ๋์ ๊ธฐ ๋๋ฌธ ์ด๋ ๊ตํ ๋ด์์๋ ์ด๋ฐฉ ์ฒ ํ์ด๋ ์์ฐ๊ณผํ์ ๋ํ ํ๋ ๋ ์ฌ๋๋ง๋ค ๋งค์ฐ ๋ค์ํจ ๊ธฐ๋ ๊ต ๊ต๋ฆฌ์ ๊ทธ๋ฆฌ์ค ์์ฐ์ฒ ํ์ ์ํธ์์ฉ์ ํ๋ฉด์ ์ ๋ก๋ฅผ ๋ณํ์ํด ๊ธฐ๋ ๊ต ์ ํ๊ณผ ๊ณผํ์ด ๋ง๋จ์ผ๋ก ํ๋์ ์ ์ฑ์ ์ ๊ฑฐ๋จ ๊ทธ๋ฆฌ์ค๋์ธ๋ค์ ๊ทธ๋ฆฌ์ค์ด๋ก ์ฑ๊ฒฝ์ ์ฝ๊ฒ ๋์์ผ๋ฉฐ ํน๋ณ ํ ํ๋ผํค์ ์๊ฐ์ผ๋ก ์ฑ๊ฒฝ์ ์ฝ๊ฒ ๋จ
๊ทธ๋ฆฌ์ค ๊ณผํ์ ๋ํ ์ ๋์ธ๋ค์ ํ๊ฐ ๊ธ์ ์ ์ธ ํ๊ฐ BC 3 ์ธ๊ธฐ ํ๋ฐ- BC 2 ์ธ๊ธฐ ์ค์ฝ, ์ ๋์ธ ๋ณ์ฆํ์๋ค ์ด๋ฐฉ์ธ๋ค๋ก ํ์ฌ๊ธ ์ ๋๊ต์ ๋ํ ์กด๊ฒฝ์ฌ์ ๊ฐ๊ฒ ํ๊ธฐ ์ํจ ๊ทธ๋ฆฌ์ค ๋ฌธํ์ ๋ํด์ ํธ๊ฐ์ ๊ฐ์ง ์ ๋์ธ๋ค์๊ฒ๋ ์ ๋ ์ ํต๋ ์ฐ์ํจ์ ์ฌํ์ธ์ํค๊ธฐ ์ํจ ์๋ฅดํํ๋์คArtapanus ์ด์งํธ์ธ์ ๊ณผํ๊ณผ ๊ธฐ์ ์ ๋ชจ์ธ์๊ฒ ๋ฐฐ์ ์ ํด๋ ๋ฌด์คEupolemus ์ฒ๋ฌธํ(์ ์ฑ์ )์ ์๋ น(Enoch)์ด ๋ฐ๋ช , ์๋ธ๋ผํจ์ด ํ๋ํค์์ธ ๋ค๊ณผ ์ด์งํธ์ธ๋ค์๊ฒ ๊ฐ๋ฅด์น๊ณ , ๊ทธ๋ฆฌ์ค์ธ๋ค์ ์ด๋ค์๊ฒ์ ๋ฐฐ์ ์๋ฆฌ์คํ ๋ถ๋ฌ์คAristobulus of Paneas ํผํ๊ณ ๋ผ์ค๋ ํ๋ผํค์ ์ฒ ํ์ ์์ด๋์ด๋ฅผ ๋น๋กฏํ์ฌ ๊ทธ๋ฆฌ์ค ์ฒ ํ์ด ๋ชจ์ธ์๊ฒ์ ๊ฐ์ ธ์จ ๊ฒ์ ๊ทธ๋ฆฌ์ค ๊ณผํ(์์ฐ์ฒ ํ)์ ์ธ์ ํ์ผ๋ฉฐ ๋ชจ๋ ์ง์์ ํต์ผ์ฑ(unity) ์ ๋ํ ์ ๋ ์ ๊ฐ์ง๊ณ ์์์
๊ทธ๋ฆฌ์ค ๊ณผํ์ ๋ํ ์ ๋์ธ๋ค์ ํ๊ฐ ๋ถ์ ์ ์ธ ํ๊ฐ ์๋ น์(Books of Enoch) ๋ฐ๋ฃฉ์(Book of Baruch) ์ฝ(๋ฌผ)ํ, ์ผ๊ธ์ , ๋ฐ๋ฒจ๋ก ์ฒ๋ฌธํ(์ ์ฑ์ )์ ์ฒ์ฌ๋ค์ ํ๋ฝ๊ณผ ์ฒ ์ฌ๋ค์ ์ธ๊ฐ๊ณผ์ ๋ถ๋ฅ์ ๊ด๊ณ๋ก ์๊ฒจ๋ ๊ฒ ๋ฐ๋ฃฉ์(Book of Baruch) ์ด๋ฐฉ ๋ฌธ๋ช ์๋ ์ด๋ค ์งํ๋ ์์ผ๋ฉฐ, ์ ์์ด๋ค์ด ๋ชจ์ธ์ ๋ฒ์ผ๋ก๋ถ ํฐ ๋ ๋๋ ๊ฒ์ ๋น๋ ์งํ์(Ecclesiasticus)์ ์ ์ ๋ฒค ์๋ฝJesus ben Sirach ๋ชจ๋ ์ฒ ํ์ ์ ์ถ๋ฅผ ๋น๋ ๊ทธ๋ฆฌ์ค ์์ฝํ์ ์ฌ์ฉ์ ๊ธ์ง But, ๋ฒค ์๋ฝ์ ์ ๋ํ ํ ์ ์๋ ํ ํฌ๋ ๋์ฆ ์ฌ์์ ๋ํด์ ๊ฐ ๋ฐฉ์ ์ด์์
๊ทธ๋ฆฌ์ค ๊ณผํ์ ๋ํ ์ด๊ธฐ ๊ธฐ๋ ๊ต์ธ๋ค์ ๋ฐ์ ์๊ธฐ ๊ธ์ ์ ์ธ ํ๊ฐ 2-3์ธ๊ธฐ ๋ฐํด ์ค์ ๋ณธ๊ฒฉ์ ์ธ ์ํธ์์ฉ ์ด๋ฏธ โ๋ชจ๋ ์ง๋ฆฌ๋ ํ๋๋์ ์ง๋ฆฌ"๋ผ๋ ๋ชจํ ์๋ ๊ทธ๋ฆฌ์ค ๊ณผํ๋ ๊ทธ๋ฆฌ์ค๋์ธ ํ์๋ค์ด ์ฌ์ฉ ๊ธ์ ์ ์ธ ํ๊ฐ ์ ์คํด ๋งํฐJustin Martyr ์คํ ์ ํ์๋ค์ โ์จ์ ๋ง์โ(seminal Word, logos spermatikos) ๊ฐ๋ ์ ๋์ ๊ตฌ์ฝ์ ์ ์ง์๋ค์ ๋ฌผ๋ก ํฌ๋์ฒ ํ์๋ค์๋ ์๊ฐ์ผ๋ก ์ฃผ์ด์ง โ๋ฌด์์ด๋ ์ง ์ฌ๋๋ค ์ฌ์ด์์ ๋ฐ๋ฅด๊ฒ ๋งํด์ง ๊ฒ์ด๋ผ๋ฉด ๊ทธ๊ฒ์ ๋ฐ๋ก ์ฐ๋ฆฌ ๊ทธ๋ฆฌ์ค๋์ธ๋ค์ ์ฌ์ฐ์ด๋คโ ๊ทธ๋ฆฌ์ค ์ฌ๋ฌ ํํ๋ค์ ์๋ก ๋ชจ์๋๋ฉฐ ๊ทธ๋ค์ ๋จ์ง ๋ก๊ณ ์ค(Logos)์ ์ผ๋ถ๋ง์ ์ ๋ฟ, ๊ทธ๋ฆฌ์ค๋ ์์ ๊ตฌํ๋ ํ๋๋ ๋ง์์ ์จ์ ํจ์ ์์ง ๋ชปํจ ํ๋ธ๋ฆฌ ์์ธ์๋ค์ ํ๋๋์ ์ฑ๋ น์ ๊ฐ๋์ ๋ฐ์ ์ง๋ฆฌ๋ฅผ ๋ณด๊ณ ๋ชจ๋ ์ฌ๋๋ค์๊ฒ ์ง๋ฆฌ๋ฅผ ์ ํฌํจ ์๋ ์ฐ๋๋ฆฌ์์ ํด๋ ๋ฉํธClement of Alexandria, ์ค๋ฆฌ๊ฒOrigen, ๋ก ๋ง์ ํด๋ ๋ฉํธClement of Rome ๋ฑ Justin Martyr Justin Martyr, http://en.wikipedia.org/wiki/File:Justin_Martyr.jpg / au:unknown / cp:expired Justin Martyr, http://en.wikipedia.org/wiki/File:Justin_Martyr.jpg (accessed 2011.01.15)
๊ทธ๋ฆฌ์ค ๊ณผํ์ ๋ํ ์ด๊ธฐ ๊ธฐ๋ ๊ต์ธ๋ค์ ๋ฐ์ ๋ถ์ ์ ์ธ ํ๊ฐ ์ด๋๊ตํ ์ง๋์๋ค ์ค์ ์ผ๋ถ ์ด๋ ๋์ฐ์คIrenaeus ์์ง์ฃผ์์๋ค๊ณผ ๊ฐ์ ์ด๋จ๋ค์ด ๊ทธ๋ฆฌ์ค ์ฒ ํ์ผ๋ก๋ถํฐ ์ ๋ํ๊ณ ์์ ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋นํ ํ๋ ์คThales, ์๋์๋ง๋๋ก์คAnximandros, ์๋์๋ฉ๋ค์คAnaximenes, ํผํ ๊ณ ๋ผ์คPythagoras, ์ ํ๋ํด๋ ์คEmpedocles ๋ฑ ๊ทธ๋ฆฌ์ค ์์ฐ์ฒ ํ์๋ค์ ์ ์ฃ ๊ทธ๋ฆฌ์ค๋์ธ๋ค์ ์ฑ๊ฒฝ๊ณผ ์ ์๊ณ ๋ฐฑ์(the apostolic rule of faith, ์ฌ ๋์ ๊ฒฝ์ ์ด๊ธฐ ํํ)๋ง ๊ณต๋ถํด์ผ ํจ ์์ฐ์ ๊ฒฝ์ด์ ๋ํ์ฌ ๊ณ์ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ํ๋ฉด ํฌ๋์ฒ ํ์๋ค๊ณผ ๊ฐ์ด ๋ชจ์ ์ ๋น ์ง๊ฒ ๋๊ณ ํ๋๋์ด ํ๋ฝํ์ ๊ตํ์ ํ๋ ๋จ์ ํด์น ์ ์์ ์ด๋ ๋์ฐ์คIrenaeus ์์ ์ ์์ง์ฃผ์ ๊ฒฝํ์ ๋น์ถ์ด ๊ทธ๋ฆฌ์ค ์ฒ ํ์ ๋น๋ ํฐํด๋ฆฌ์Tertullian ๊ตํ์ ํ๋๋จ๊ณผ ๊ต๋ฆฌ์ ์์์ฑ ๋ณด์กด์ ๋งค์งํ๋ฉด์ ์ด๋๊ตํ์ ๋ฐ ์ง์ฑ์ฃผ์(anti-intellectualism)์ ๋๋ณ ์ฌ๋์ ๊ฒฝ์ด ๊ฐ์ฅ ์ค๋๋์๋ค.(๋์ถฉ 3์ธ๊ธฐ ์ค์ฝ ๋ฑ์ฅ) ์ด๋ ๋์ฐ์ค : ์ฌ๋ ์ํ์ ์ ์์๋ ํด๋ฆฌ๊ฐ์ ์ ์,
๋ฐ์ค๊ณผ <ํฅ์ฌ๋ฉ๋ก > ๊ธฐ๋ ๊ต ๊ณต์ธ ์ดํ 6์ธ๊ธฐ๊น์ง ์ ๋์ข ๊ต ๋ช ๋ถ์ผ๋ก ๊ทธ๋ฆฌ ์ค ๊ณผํ๊ณผ ๊ธฐ๋ ๊ต๋ ์ํธ์์ฉ์ ํจ ๊ฐ์ด์ฌ๋ด์ ๋ฐ์คBasil of Caesarea <ํฅ์ฌ๋ฉ๋ก >(Hexaemeron, Work of Six Days)์ ์ 17์ธ๊ธฐ ํ๋๊ณผํ์ ์ถํ๊น์ง ์ง์๋ ์๋ฆฌ์คํ ํ ๋ ์ค ๋นํ์ ์์๋ค์ด ๊ฐ์ง ํน์ฑ์ ํ๋๋์ด ์ ์ ํ์ ๋ฒ์น ํ๋์ ์ง๊ตฌ์ ๋ง์ฐฌ๊ฐ์ง๋ก ์ฉ์ด์ง๋ ๊ฒ์ด๋ฉฐ ์ง์์์์ ๊ฐ์ ๋ฌผ ๋ฆฌ ๋ฒ์น์ด ์ ์ฉ๋จ ์ฐฝ์กฐ, ์ดํ๋๋ ์์ฐ์ ์๋์ง์ ์ค๋จ์ด๋ ์ ํจ ์์ด ์ฃผ์ด์ง ๋ฒ ์น์ ๋ฐ๋ผ ์ดํ๋จ ์ฐฝ์ธ๊ธฐ 1์ฅ์ ๋ํ ์ค๊ต์ง. ๋ง์ ์ธ๋ ฅ์ ์ฒ์๊ณ์ ์ง์๊ณ๊ฐ ๊ฐ์ ์ด๋๋ฒ์น์ด ์ ์ฉ๋๋ค๋ ๊ฒ์ ๋งํ๋ค.
๋ฐ์ค๊ณผ <ํฅ์ฌ๋ฉ๋ก > ์ฐฝ์กฐ๋ก ์ ์ ํต ํฅ์ฌ๋ฉ๋ก ์ ํต(Hexaemeral Tradition) 18, 19์ธ๊ธฐ, ์์ ์์ฐ์ฃผ์๋ก ๋์ด๊ฐ๊ธฐ ์ ๊ทผ๋ ๊ณผํ๊ณผ ๊ธฐ์ ์ ์ถํ์ ๊ฒฐ์ ์ ์ธ ์ํฅ์ ๋ฏธ์นจ โ๊ธฐ๋ ๊ต์ ์ฐฝ์กฐ๋ก ์ ์ ํตโ(the creationist tradition of Christianity)์ ๋ง๋ฆ ํ๋์ ์๋ฏธ์ ์ฐฝ์กฐ๋ก ์ด๋ ์ฐฝ์กฐ๊ณผํ๊ณผ๋ ๋ค๋ฆ ๋ชจ๋ ์ฐ์ฃผ๋ ํ์ด์ ์ฃผ์ด์ง ๋จ์ผ ๋ฒ์น์ ๋ฐ๋ผ ์ดํ๋๋ค๊ณ ๋ด ์ฐฝ์กฐ ์ฟ์ ๋์ ์งํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ๊ณผ ์ฐฝ์กฐ ํ์ ์งํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๊ตฌ๋ถ ์ฐฝ์กฐ๋ก ์ ์ ํต์ ํน์ง ์ธ๊ณ์ ์ดํด๊ฐ๋ฅ์ฑ(Comprehensibility of the world) ์ฒ์ง์ ํต์ผ์ฑ(Unity of heaven and earth) ์์ฐ์ ์๋์ ์์จ์ฑ(Relative autonomy of nature) ์น๋ฃ์ ํ๋ณต์ ์ฌ์ญ(Ministry of healing and restoration) ์ค๋์ ์ฐฝ์กฐ๋ก ๊ณผ๋ ๋ค๋ฅด๋ค. ์ด ์ ํต์ด ๊ณผํํ๋ช ๊ณผ๋ ์ด์ด์ง๋ค. ํ๋๋๊ป์ ์ธ๊ณ๋ฅผ ๋ง๋์ จ๊ณ ์ฐ๋ฆฌ๋ ํ๋๋์ ํ์์ผ๋ก ์ง์๋ฐ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ดํด๊ฐ๋ฅํ๋ค. ๋ง์ ์ธ๋ ฅ์ฒ๋ผ ์ฒ์๊ณผ ์ง์์ด ๋ค๋ฅธ ๋ฒ์น์ ์ง๋ฐฐ๋ฅผ ๋ฐ๋ ๊ฒ์ด ์๋๋ค.
๋ฐ์ค๊ณผ <ํฅ์ฌ๋ฉ๋ก > ์ธ๊ณ์ ์ดํด๊ฐ๋ฅ์ฑ ์ ํํจ๊ณผ ๋ฌดํํจ ๊ธฐ๋ ๊ต์ ์ค๋ ์ ํต์ ์ธ๊ฐ์ ์ด์ฑ์ ํ๋๋์ ํ์ Clement of Rome, Origen, Pseudo-Silvanus, Tertullian, Lactantius, Athanasius, two Gregories, Basil ๋ฑ์ด ๊ตฌ์ฒด์ ์ผ๋ก ์ธ๊ธ ์ธ๊ฐ์ด ํ๋๋์ด ๋ง๋์ ์ด ์ธ๊ณ๋ฅผ ์ดํดํ ์ ์๋ค๋ ์๋ฏธ ๋ง์ ์ผ๋ค์ ์ธ๊ฐ์ ์ดํด์ ๊ฒฝํ์ ๋์ด์ ๊ฒ์ด๋ผ๋ ๋ฐ๋ ์ฃผ์ฅ๊ณผ ๊ณต์กด ์ ํํจ๊ณผ ๋ฌดํํจ ์ธ๊ฐ์ด ์ธ๊ณ๋ฅผ ์ดํดํ ์ ์๋ค๋ ์๊ฐ์ ํ๋๋์ด ์ธ๊ณ๋ฅผ ๋ง๋์ จ๊ณ ๊ทธ ์ธ๊ณ๋ ํฌ๊ธฐ์ ์๋ช ์ด ์ ํํจ์ ์๋ฏธ ์ด๊ธฐ ๊ธฐ๋ ๊ต ์ง๋์๋ค์ ํ๋๋๋ง์ด ๋ง๋ฌผ์ ๊ทผ์์ด์๊ณ ๋ค๋ฅธ ๋ชจ๋ ๋ฌผ์ง์ธ๊ณ๋ ๊ณต๊ฐ์ ์ผ๋ก๋ ์๊ฐ์ ์ผ๋ก ์ ํ๋ ์กด์ฌ๋ผ๊ณ ๋ฏฟ์ ๋ถ๊ฐํด๋ฅผ ๊ฐ์กฐํ๋ ์๋์ ์ดํด๊ฐ๋ฅํจ์ ์ฃผ์ฅํ๋ค. ๋ง์ฝ ๋ฌธํํ ์ด๋ค ์กด์ฌ, ์ฌ๋ฌผ์ด ์๋ค๋ฉด ๊ทธ๊ฒ์ ํ๋๋์ ์ฐฝ์กฐ๋ฌผ์ด ์๋๋ค.
๋ฐ์ค๊ณผ <ํฅ์ฌ๋ฉ๋ก > ์ฒ์ง์ ํต์ผ์ฑ ๋ง์ ๊ทธ๋ฆฌ์ค ํ์๋ค์ ์ฒ์ง์ ํต์ผ์ฑ์ ๋ฐ๋ ์๋ฆฌ์คํ ํ ๋ ์ค ์ฃผ์์๋ค ํ๋์ ์ 5์ ์์๋ก ๋์ด์์ผ๋ฉฐ ์ ์ฑ์ ๋ ๊ณ ์์ ํ์ฑ๊ณผ ํญ์ฑ๋ค์ ์ด์์๊ณ ์ํผ์ ๊ฐ๊ณ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์์ง์ ํผํ๊ณ ๋ผ์ค ์ฃผ์, ํ๋ผํค ์ฃผ์์๋ค ๋ณ๋ค์ ๊ทธ๋ค์ ์ด๋์ด ๊ท์น์ ์ธ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณด์ ์ ์ฑ์ ๊ฐ๊ณ ์์ ์ํผ์ฟ ๋ก์ค ์ฃผ์์๋ค ์ ์ฑ ๊ทธ ์์ฒด๋ ์ธ์ ํ๋ฉด์๋ ๋ณ๋ค์ ์ด๋์ ๊ท์น์ ์ด ์๋๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ ์ฑ์ด ์๋ค๊ณ ํจ ์คํ ์ ํํ ์ฒ์ง์๋ ์ ์ ์ธ ์ธ๊ณํผ์ด ๊น๋ค์ด ์๋ค๊ณ ํจ์ผ๋ก ํ๋๋์ cosmos์ ๋์ผ์ ์ง์์ ์ 4์ ์์๋ก ๋์ด ์๊ณ ํ๋์ ์ 5์ ์์๋ก ๋์ด์๋ค๊ณ ์ฃผ์ฅ ํผํ๊ณ ๋ผ์ค : ์ง์๊ณผ ์ฒ์์ ๋ค๋ฅด๊ฒ ๋ณด์๋ค.
๋ฐ์ค๊ณผ <ํฅ์ฌ๋ฉ๋ก > ์ฐฝ์กฐ๋ก ์ ์ ํต์ ๊ทธ๋ฆฌ์ค ํ์๋ค์ ์๊ฐ์ ๊ฑฐ๋ถ ๋ฐ์คBasil of Caesarea ์ฒ์ฒด๋ค์ ์ ์ฑ์ด๋ ์ฒ์ฒด๋ค์ ์ง์ฑ์ ๋ถ์ ์ฑ๊ฒฝ์ ์ฒ์๋ถํฐ ์ฒ์ง์ ํต์ผ์ ๋งํจ Tatian & Athenagoras(2C) Aristoteles๋ฅผ ๋นํ, โํ๋๋์ ์์ํ ์ญ๋ฆฌ๋ ๋ง๋ฌผ์ ์์ด์ ๋์ผํ๋ค.โ ์ค๋ฆฌ๊ฒOrigen ์ผ์์ฑ์ ์ ์๋ช ๊ณผ ์ง์ฑ์ ๋ถ์ฌ๋ฐ์๋ค๊ณ ์๊ฐ ์ฑ๊ฒฝ์ด ์ฒ์ฒด๋ ํ๋๋์ ๋ช ๋ น์ ๋ฐ์์ ๋น๋๋ฉฐ ์ด๋ค์ ์ง์์ ๊ฒ๋ค๊ณผ ๊ฐ์ด ๋ณํํ๋ค๊ณ ๊ฐ๋ฅด์นจ But, ๊ทธ์ ์ฃผ์ฅ์ ์ 2์ฐจ ์ฝ์คํํฐ๋ ธํ ์ข ๊ตํ์์์ ์ ์ฃ๋จ Tertullian & Lactantius ํ๋๋์ ์ฑ๋ น์ ๋ง๋ฌผ ์์ ๊น๋ค์ด ์๋ค๋ ์คํ ์ ํ์๋ค์ ๊ฒฌํด๋ ๋ฐ์๋ค์ ํ๋๋๊ณผ ์ธ๊ณ๊ฐ ๊ฐ๋ค๋ ์คํ ์ ํ์๋ค์ ๊ฒฌํด๋ ๋ฐฐ๊ฒฉ Athanasius(4C) ํ๋๋์ ๋ง์์ด ๋ง๋ฌผ์ ๋ถ๋ค๊ณ ์์(ํ1:3; ๊ณจ1:17) John Philoponos(6C) Aristoteles์ ๋ฐ๋ํ๊ณ ์ฒ์๊ณ์ ์ง์๊ณ์ unity๋ฅผ ๊ฐ์กฐ ๋ฌผํ๋ก ์ ์ธ ์ฒ์ ์ ์ ์ฑ์ด๋ ์ง์ฑ์ ๊ฑฐ๋ถํ๋ค. ์ค๋ฆฌ๊ฒ : ์ฝ๊ฐ์ ์ด๋จ์ ์ธ ๊ฒฌํด๊ฐ ์๋ค. ์ด๋๊ตํ๋ ์๊ฐ๋งํผ ํ๋ฌธ์ ๋ํด์ ๋ถ์ ์ ์ด์ง ์์๋ค.
์์นํ ๊ต์, Ph.D. ๋ฐด์ฟ ๋ฒ ๊ธฐ๋ ๊ต์ธ๊ณ๊ด ๋ํ์(VIEW) viewmanse@gmail.com ์ 3๋ถ ๊ณผํ์ฌ 4์ฅ ์ ํ์ ์๋ ๋ก์์ ๊ณผํ ์์นํ ๊ต์, Ph.D. ๋ฐด์ฟ ๋ฒ ๊ธฐ๋ ๊ต์ธ๊ณ๊ด ๋ํ์(VIEW) viewmanse@gmail.com ์ด๊ฑฐ์คํด์ด 430๋ ์ ์ฃฝ๋๋ฐ 150-430์ ๊ต๋ถ์๋๋ผ๊ณ ํ๋ค. ์ด๊ฑฐ์คํด์ดํ ์๋ก๋ง์ ๊ตญ์ด ๋งํด๊ฐ๋ ์์ (450๋ ์ ํ)์ ์ธ๋ฅ ์ญ์ฌ์ ๊ฐ์ฅ ์ ๋น๋ก์ด ์ผ๋ค์ด ์ผ์ด๋ฌ๋ค. ๋ก๋ง๋ฅผ ์นจ๊ณตํ๋ ์ค๋์บ๋ค์ ๋ถ์กฑ์ ์ ์ฌ๊ธฐ๋ ์๋์๋ค. ๋ณดํต ์ ๋ณต์๊ฐ ํผ์ ๋ณต์์๊ฒ ์ข ๊ต๋ฅผ ๊ฐ์ํ๋๊ฒ์ด ๋ณดํต์ธ๋ฐ ์ด๋ค์ ์คํ๋ ค ๋ก๋ง์ ์ข ๊ต์ ์ํด์ ๋ํ๋์๋ค. ์ ์น๊ตฐ์ฌ์ ์ผ๋ก ๋ฉธ๋ช ํ์ง๋ง ๋ก๋ง์ ์ข ๊ต์๋ ๊ทธ๋ค์ด ์ธ๋ก๋ฅผ ๋ฐ๊ฒ ๋๋ค. ์ด๋ ์นดํจ๋ฆญ์ด ์์๋๋ค. ์คํ๋ ค ์ด๋๊ตํ๋ณด๋ค ์ ๋๊ตํ๋ก์์ ๋ชจ์ต์ด ๊ฐํ๋๊ธฐ ์์ํ๋ค. ์ด์๊ธฐ๋ถํฐ ์ข ๊ต๊ฐํ๊ธฐ๊น์ง๋ฅผ ์ค์ธ์๋๋ก ๋ถ๋ฅํ๋ค. ์ด๋ฅผ ์ํ๊ธฐ๋ผ๊ณ ๋ ๋ถ๋ฅธ๋ค. ์ ์ฌ์ด๋ ๊ตํ์ ๊ถ์๊ฐ ๊ฐ๋ ฅํ๋ ์๊ธฐ์๋ค. ๊ตํ๋ก ์ธํด ๊ธ์ ์ ์ธ ๋ฉด๋ ๋ง์์ง๋ง ๋ถ์ ์ ์ธ ๋ถ๋ถ๋ ๋ง๋ค. ์ค์ธ์๋ ๊ณผํ์ status๋ ๋ชธ์ข , ์๋ ์ ์์น์๋ค.
์ค์ธ์ ์ง์ ์ฌ์ โ์ฒ ํ์ ์ ํ์ ์๋ โ(Handmaiden to Theology, philosophia ancilla theologiae) ์๋์ ์ ํต์ ์์ Augustine์ ์์ ์ ์์ ์ค์ธ ์๊ตฌ ๊ธฐ๋ ๊ต์ ๊ฐ์ฅ ์ค์ํ ํน์ง ์๋์๋ค์ ์ฑ๊ฒฐ(Holiness)๊ณผ ์์ฑ(Spirituality)์ ์ถ๊ตฌํ ๊ธฐ ์ํ์ฌ ์๊ณจ์์ ์๊ธ์์กฑํ๋ ๋ถ๋ฆฌ๋ ๊ณต๋์ฒด๋ฅผ ํ์ฑ ๋ ธ๋, ๋ฌต์, ์๋ฐฐ์ ์ ๋ ๋๋ฏธ๋์นธ ์๋ํ์์๋ ์ฒญ๋น(poverty), ์๊ฒฐ(chastity), ์์ข (obedience)์ ์์ฝ ๋ ์์ ์๋์ ํ๊ต ์ค๋ฆฝ ์์ ์ : ๋์๊ด ๊ฒธ ์ถํ์ฌ ์ ๋ฝ์์ ์ง์ ์ธ ์ ํต์ ํ๋์ ์ ํ๋ ๊ท์คํ ์ญํ ์ ํจ ์ด๊ฑฐ์คํด์ ๋ง๋๊ต์ ๋น ์ก์์๋ค. ์ํผ๊ณผ ์ก์ฒด๋ฅผ ๋ถ๋ฆฌํด์ ์๊ฐํ๋ค. ๊ทธ๋ ๋ฐค์๋ ์ฃผ์ง์ก๋ฆผ์์์ ์ด๋ฉด์ ๋ฎ์๋ ํ์ํ ์ ์์ผ๋ก ๊ฐ๋ฅด์ณค๋ค. ์ดํ ๊ทธ๊ฐ 30์ด ์ ๋์ ํ์ฌํ๊ฒ ๋๋ค. ์ฐฝ๋ ๋ฅผ ํตํด ๋ณ์๋ ์์ด์ ๊ฐ์ด ์ธ๋ก๋ฅผ ๋ฐ์๋ค. ๊ณผ๊ฑฐ์ ๋ํด์ ์ฒ ์ ํ ์ฐธํ๋ฅผ ํ๋ฉด์ ์ฐธํ๋ก์ ์ด๋ค. ์๊ธฐ์ ํ์ฌ์ด์ ์ ์ถ์ ๋์๋ณด๋ฉด์ ๊ฐ์ฅ ๋ฐฉํํ๊ฒ ์ด์๊ธฐ์ ๊ฐ์ฅ ์๊ฒฉํ ์ถ์ ์ด์๋ค. ์ด๊ฑฐ์คํฐ์ธ ์๋์์ด ๊ทธ๋์ ๊ฐ์ฅ ์๊ฒฉํ ์๋์์ ํต์ผ๋ก ๊ธ์์ ๊ฐ์กฐํ๋ค. ๋๋ฏธ๋์นด, ์์ํ ๋ฑ์ ์๋์์ด ์๊ตฌ๊ธฐ๋ ๊ต์ ์ฌ๋ฌ๊ฐ์ง ์ญํ ์ ํ๋ค. ์ง์ ์ธ ์ ํต์ ์ ์ง๋ณด์ํ๋ ์ญํ ์ ๊ฐ๋นํจ ๋๋ฏธ๋์นธ(๋๋ฏธ๋-์ฃผ๋, ์นธ-๊ฐ / ์ฃผ๋์ ๋ถ๋ ) ์์ ๋ค์ ์ฌ์ , ์๋ ๋ค์ ๊ต์ก์ํค๊ธฐ ์ํด์ ํ๊ต๋ฅผ ์์, ์ดํ์ ์ผ๋ฐ์ธ๋ค์ด ํจ๊ป ์ฐธ์ฌํด์ ํ๊ต๋ฅผ ์ด๋ฃธ, ์ด๊ฒ์ด ์ฑ๋นํ๊ต๋ก ๋ฐ์ ํ๊ณ ์ด๊ฒ์ด 11-12์ธ๊ธฐ๋ฅผ ์ง๋๋ฉด์ ํ๋ฌธ์ ํญ์ด ๋์ด์ง
์ค์ธ์ ์ง์ ์ฌ์ 11-12์ธ๊ธฐ์ ๋ถํฅ ์ ์น์ , ์ฌํ์ , ๊ฒฝ์ ์ ๋ถํฅ ์ค์์ง๊ถ์ ์ธ ์ ๋ถ ๋ฑ์ฅ ๊ตญ๊ฐ๋ค ์ฌ์ด์ ๋ถ๋ช ํ ๊ตญ๊ฒฝ๋ ์๊ฒจ๋จ ๊ตญ๊ฐ๋ค๋ง๋ค ๋ด๋ถ์ ์ธ ๊ฐ๋ฑ๋ ๋ง์ด ํด์๋จ ์ธ๊ตฌ๋ ๊ธ์ํ ์ฆ๊ฐํ๊ณ , ๋ค์ ๋์ํ๊ฐ ์ด๋ฃจ์ด์ง ๊ฒฝ์ ์ ์ผ๋ก๋ ๊ธ์ํ ๋ฐ์ ๊ต์ก์ ๊ธฐํ๋ ๋์ด๋๊ณ ๊ต์ก์ ์ค์ฌ์ด ์๊ณจ์ ์๋์์์ ๋์ ๊ตํ(cathedral)๋ก ์ฎ๊ฒจ์ง๊ฒ ๋จ. ๊ตํํ๊ต์ ์์ ํ์๋ค์ ์ซ์๋ ํ๊ต์ ํฌ๊ธฐ๋ ๊ธ๊ฒฉํ ์ฆ๊ฐ โ์๋ ์ธ ํ โ์๋์ ํ๊ต์ ๋นํด ํ๋ฌธ์ ํญ์ด ๋์ด์ง
์ค์ธ์ ์ง์ ์ฌ์ ๊ทธ๋ฆฌ์ค ๋ฌธํ ๋ฒ์ญ ์ค์ธ ์ด๊ธฐ์ ํ์๋ค์ ์๋ก๋ง ์ ๊ตญ์ด ๋จ๊ธด ๋น์ฝํ ๋ผํด์ด ๋ฌธํ ์ ์์กดํ์ฌ ๊ณต๋ถ๋ฅผ ํด์ผ๋ง ํ์ 12์ธ๊ธฐ, ์ ๋ฝ ๊ธฐ๋ ๊ต๋ ๋๊ท๋ชจ ๋ฒ์ญ ์์ ์ ํตํด ๊ทธ๋ฆฌ์ค ์๋ณธ, ์๋์ด๋ก ๋ฒ์ญ๋ ๊ทธ๋ฆฌ์ค ๋ฌธํ, ์๋์์ โ๋ฐํจ๋โ ๊ทธ๋ฆฌ์ค ๋ฌธํ ๋ฑ์ ์ ํ ์ ์๊ฒ ๋จ ๋ํ์ ์์ ์ค์ธ ์ ๋ฝ์ ๊ฐ์ฅ ํน์ง์ ์ธ ๋ฌธํ์ ์ ์ฐ์ ํ๋. ๊ณ ๊ตฌ๋ ค ํํ? ๋ฐฐ์ฐ๊ธฐ๋ฅผ ์ํ๋ ๋ชจ๋ ์ฌ๋๋ค์๊ฒ ์ด๋ ค ์์์ 1158, ํ์๊ธธ๋๋ก ์์๋ ๋ณผ๋ก๋๋ํ(University of Bologna) 1200, ๊ต์๊ธธ๋๋ก ์์๋ ํ๋ฆฌ๋ํ 1220, ์ฅ์คํผ๋๋ํ ์ธ๋ฌธํ๋ถ(Faculty of Arts)์์ ๋ ผ๋ฆฌํ, ์ธ๋ฌธํ, ์์ฐ๊ณผํ ์ธ๋ฌธํ๋ถ๋ฅผ ๋ง์น ํ ๋ํ์์์ ๋ฒ๋ฅ , ์ํ, ์ ํ ๋ฑ์ ๊ณต๋ถ ์๋ก ์์๋ ๋ํ๋ค์ ํตํด ๋ฒ์ญ๋ ๊ณ ์ ๋ฌธํ ํ์ฐ ์ ์คํด ํฉ์ ์ ์น์(6์ธ๊ธฐ ํ๋ฐ)์ ์ด๋ฐฉํ์๋ค์ ์์๋ฅผ ๋ฏฟ๋์ง ์ถ๋ฐฉํ๋ฉด์ ๋ง์ ํ๊ต, ์๋ฃ๋ค์ด ์์ด์ ธ ๋ฒ๋ ธ๋ค. ์ด๋ ํจ๊ป ๋๋ง๊ฐ ์ฌ๋๋ค์ด ๋ค์คํ ๋ฆฌ์๋ค์ด๋ค. ๋ฉ๋ฆฌ๊น์ง ์ค๊ตญ, ์ ๋ผ๊น์ง ๋๋ง๊ฐ๋ค๊ณ ํ๋ค. ์ด๋ค์ ํตํด์ ๋ง์ ๊ณผํ๊ธฐ์ ๋ค์ด ์ ๋๋จ, ๊ณ ๋๊ทธ๋ฆฌ์คํ์๋ค, ๋ค์คํ ๋ฆฌ์๋ค์ด ๋ง์ ๊ทธ๋ฆฌ์ค ์ ์๋ค์ ๊ฐ์ง๊ณ ๋๋ง๊ฐ๋ค. ์ด์๊ธฐ 7์ธ๊ธฐ๊ฒฝ์ ์ด์ฌ๋์ด ์์๋๋ฉด์ ๊ต์ญ์ ์ง์คํ๋ค. ํฌ๋์ ๋ฌธํ๋ค์ ๊ฐ์ง๊ณ ์คํ์ธ์ผ๋ก ๊ฐ์ ์ด ๋ฌธํ๋ค์ ๋ณด๊ธํ๊ธฐ ์์ํ๋ค. ์๋์ํ๊ต์์ ์ง์ ์ธ ํธ๊ธฐ์ฌ, ๊ฐ๊ธํจ์ด ์์๊ณ ๋ํ(๋ณผ๋ก๋ด ๋ํ)๋ ๋ง์ฐฌ๊ฐ์ง๋ก ์ด๋ฐ ๋ฌธํ์ ๊ณต๋ถํ๊ธฐ ์์ํ๋ค. ๊ณ ๋ ๊ทธ๋ฆฌ์ค ๋ฌธํ๋ค์ด๋, ์ด์ฌ๋ ๋ฌธํ๋ค์ด ๋ํ์ ๊ต์ฌ๋ก ์ฌ์ฉ๋๊ธฐ ์์ํ๋ค. ์ด๋น์ 12์ธ๊ธฐ ๋ฒ์ญ์ด๋์ด ์ผ์ด๋ฌ๋ค.(์ญ์๊ตฐ ์์ ) ์๋์ ์ ๋ฝ์ ๋์ฅ๊ณ ์๋ค๋ผ๊ณ ๋งํ๋ ์ฌ๋๋ค๋ ์๊ณ ์ด์ฌ๋์์์ ๋ฐํจ๊ฐ ๋์๋ค๊ณ ์ฃผ์ฅํ๋ ์ฌ๋๋ ์๋ค. ์ด๊ฒ์ด ๋ฅด๋ค์์ค๋ฅผ ์ํ ์ค๋น์๋ค. ํ์๋ค์ด ๊ธธ๋๋ฅผ ๋ง๋ค์ด์ ์ธ์ด ํ๊ต๊ฐ ๋ณผ๋ก๋ ๋ํ, ๊ต์๊ธธ๋๋ก ์์๋ ๋ํ์ด ํ๋ฆฌ๋ํ์ด๋ค.
(attributed to Michael Reeve) ๋ก์ ๋ฒ ์ด์ปจ๊ณผ ์๋ก์ด ํ๋ฌธ์ ๋ถํฅ ๋ฒ ์ด์ปจRoger Bacon, 1214/1220-1292 ์ฅ์คํผ๋๋ํ๊ณผ ํ๋ฆฌ๋ํ์์ ์ํ 1240, ํ๋ฆฌ๋ํ ๊ต์ ์ต์ด๋ก ์๋ฆฌ์คํ ํ ๋ ์ค์ ๊ณผํ ๋ฌธํ ๊ฐ๋ฅด์นจ ํ๋์น์ค์ฝ ์๋ํ์ ๊ฐ์ ๋ฒ ์ด์ปจ์ ๋ชจํ ๊ตํฉ์ ์์ฒญ์ผ๋ก ์ธํธ์ ๋ณด๊ณ ์(Treatise)๋ฅผ ์์ฑ ์๋ก ๋ฒ์ญ๋ ๊ณ ์ ์ ํต์ ํฌํจํ๋ ์์ฐ๊ณผํ์ ์ง์๋ค์ ๊ทผ๊ฑฐํ ์ฌ ๊ธฐ๋ ๊ต์ ํ๋ฌธ์ ๊ฐํํ๋ ค๋ ์ผ์ฌ์ ์ธ ๊ณํ์ ๋ด๊ณ ์์์ ๊ตํ์ ์ง๋์๋ค์ด ์ด ์๋ก์ด ์ง์๋ค์ ์ํ์ฑ์ผ๋ก ์ธํด ์ด ๊ท์ค ํ ๋ณดํ๋ค์ ๋ด์น ๊น๋ด ๋๋ ค์ํ๋ฉด์ ์กฐ์ฌ์ค๋ฝ๊ฒ ์ผ์ ํจ-์ด๊ฑฐ์ค ํด์ โํ๋ ํธ๊ธฐ์ฌโ(vain curiosity) ๋น๋ Roger Bacon (attributed to Michael Reeve) Roger Bacon, http://en.wikipedia.org/wiki/File:Roger-bacon-statue.jpg / au: Michael Reeveย / cp:CC-SA 3.0 (attribution needed) Roger Bacon, http://en.wikipedia.org/wiki/File:Roger-bacon-statue.jpg (accessed 2011.01.15)
๋ก์ ๋ฒ ์ด์ปจ๊ณผ ์๋ก์ด ํ๋ฌธ์ ๋ถํฅ ๊ณ ์ ์ ํต๊ณผ ๊ตํ์ ๊ฐ๋ฑ ์๋ฆฌ์คํ ํ ๋ ์ค์ ์ฃผ์ฅ๋ค๊ณผ ์ ํ์ ๊ฐ๋ฑ โ์ฐ์ฃผ๋ ์์๋, ๋๋ ์์ด ์์ํ๋ค.โ ๏ ์ด๋ ์ฐฝ์กฐ๋ ์ฌํ ๊ต๋ฆฌ์ ์ ๋ฉด์ผ๋ก ๋ถ๋ช์นจ โ์ฐ์ฃผ๋ ๋ฌผ์ฒด ๋ณธ์ฑ์ ๋ด์ฌ๋ ์๊ฒฉํ ์ธ๊ณผ์จ์ ์ฌ์ฌ์ ์ํด ์ง๋ฐฐ ๋๋ ๊ฒฐ์ ๋ก ์ ์กด์ฌ์ด๋ค.โ ๏ ์ด๋ ์ญ๋ฆฌ ๊ต๋ฆฌ์ ์ ๋ฉด์ผ๋ก ๋ถ๋ช์นจ โํ๋๋์ ์ฐ์ฃผ๋ฅผ ์ดํํ๋ ๋ฐ ๊ฒฐ์ฝ ๊ด์ฌํ์ง ์๋๋ค.โ ๏ ์ด๋ ์ด์ ๋ก ์ ์ ๊ด์ ์๋ฆฌ์คํ ํ ๋ ์ค์ ์ฌ์์ด ์ค์ธ ๊ธฐ๋ ๊ต์ ๊ฐ์ฅ ํฐ ์ํ์ ์ค ๊ฒ์ ํฉ๋ฆฌ์ฃผ์์ ์ฌ๊ณ ํ๋ฆฌ๋ํ์์๋ 1210, 1215๋ ์ ์์ฐ๊ณผํ์ ๋ํ ์๋ฆฌ์คํ ํ ๋ ์ค์ ์ ์๋ค์ ๊ฐ๋ฅด์น์ง ๋ชปํ๊ฒ ํจ 1270, 1277๋ ์ ํ๋ฆฌ๋์ฃผ๊ต๊ฐ ๊ณต์์ ์ผ๋ก ์๋ฆฌ์คํ ํ ๋ ์ค์ ๋ค ๋ฅธ ๊ณ ์ ์ ํต์ ์ ์๋ฌผ๋ค๋ก๋ถํฐ ์ด๋์ด๋ธ ๋ง์ ๋ช ์ ๋ค์ ํ๋ฆฌ๋ ํ์์ ๊ฐ๋ฅด์น์ง ๋ชปํ๋๋ก ํ๋ Condemnation์ ๋ฐํ ํฉ๋ฆฌ์ฃผ์์ ์ธ๋ณธ์ฃผ์ vs ๊ณ์์ค์ฌ์ด ๋ถ๋ชํ์๋ฐ์ ์์๋ค.
๋ก์ ๋ฒ ์ด์ปจ๊ณผ ์๋ก์ด ํ๋ฌธ์ ๋ถํฅ ๊ณ ์ ์ ํต์ ๋ํ ๊ตํ์ ํ์ ํ์๋ค์ ์ค์ฌ์ผ๋ก ๊ณ ์ ์ ํต์ด ์ธ๊ฐ์ ์ง์์ ์ ์์ญ์ ์ ๊ณ ์ ์ ํต์ ์ง์๋ค์ด ๊ฐ๋ ๋๋ผ์ด ์ค๋ช ๋ ฅ์ผ๋ก ์ธํด ํ ์ ์๋ฆฌ์คํ ํ ๋ ์ค์ ์์ฐ๊ณผํ, ํจ๋ ๋ฏธ์ ์ฒ๋ฌธํ, ์ ํด๋ฆฌ๋์ ๊ธฐํ ํ, ํด๋ถํ์ด๋ ์๋ฆฌํ ๋ฑ์ ํฌํจํ ์ํ ๋ฑ ๋ฒ ์ด์ปจ์ <Opus Maius>(Larger Work) ์์ ํ๊ณ ๋ชจ๋ ๊ฒ์ ํฌํจํ๋ ์งํ์ ๊ถ๊ทน์ ์ธ ์์ฒ์ ์ฑ๊ฒฝ ์ฑ๊ฒฝ๊ณผ ๋ฌด๊ดํ ๊ฒ๋ ์ฑ๊ฒฝ์ ๋์ ํ๋ ๊ฒ์ด๋ผ๊ณ ์ฃผ์ฅ โ[์ฑ๊ฒฝ์] ์ฐ๊ด๋์ง ์๋ ๊ฒ์ ๋ฌด์์ด๋ ์ง ์ฑ๊ฒฝ์ ๋์ ํ๋ ๊ฒ์ด๊ณ ๊ทธ๋ฆฌ์ค๋์ธ๋ค์ ๊ทธ๊ฒ์ ๊ธํด์ผ ํ๋ค.โ ๋์์ ์ฌ์ค์ ๊ทธ๋ ์ง ์๋ค๊ณ ์ฆ๋ช ๋์ง๋ง ์๋๋ค๋ฉด ๊ณ ์ ์ ํต์ ๋๋ถ๋ถ์ ๊ฒ๋ค์ โhandmaiden statusโ์ ํฉ๋นํ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ฐ์๋ค ์ ๋ชจ๋ ์ฒ ํ์ ์ธ ์ง๋ฆฌ๋ค์ ์๋์ ์ผ๋ก ๊ธฐ๋ ๊ต์ ์ธ ์ง๋ฆฌ์ด๋ฉฐ ๋ชจ๋ ํ๋ฌธ์ ์ธ๊ณ๋ ์ง๋ฆฌ๋ฅผ ํ๋ํ๋ ํ ํฉ๋ฒ์ ์ธ ํ๋ ์ฒ ํ์ ๋ํด์๋ ์ ์ฒด์ ์ผ๋ก โ๊ฐ์น๊ฐ ์๊ณ ๊ฑฐ๋ฃฉํ ์ง๋ฆฌ์ ์ํ๋คโ๋ผ๊ณ ํจ ๋ชธ์ข ์ผ๋ก ๋จธ๋ฌผ๋ฌ์๊ธฐ๋ง ํ๋ค๋ฉด ์ด ์ฒ ํ(๊ณผํ)์ ํฉ๋นํ๊ฒ ๋ฐ์๋ค์๋ค.
๋ก์ ๋ฒ ์ด์ปจ๊ณผ ์๋ก์ด ํ๋ฌธ์ ๋ถํฅ ๋ฒ ์ด์ปจ์ ์ ์ ์์ฐ๊ณผํ์ ๊ธฐ๋ ๊ต์ ์ ์ฉ์ฑ์ ๋ํ ๊ด์ฌ์ ๊ฐ์ง ์ด๊ฑฐ์คํด ์์ฐ๊ณผํ ๊ทธ ์์ฒด๋ฅผ ๋ชฉ์ ์ผ๋ก ๋ฐ์๋ค์ด์ง๋ ์์ ๊ณ ์ ์ ํต์ ์์ ์ผ๋ถ๋ง์ด ๊ธฐ๋ ๊ต์ ์ ์ฉํ๋ค๊ณ ์๊ฐํจ ๋ฒ ์ด์ปจ ๊ธฐ๋ ๊ต์ ์ฐ๊ด์ฑ์ ๋ฐ๊ฒฌํ๋ ํ ๊ทธ ์์ฒด๋ฅผ ๋ชฉ์ ์ผ๋ก, ๊ท์คํ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ฐ์๋ค์ ๊ณ ์ ์ ํต์ ๊ฑฐ์ ๋๋ถ๋ถ์ ๋ด์ฉ๋ค์ด ๊ธฐ๋ ๊ต์ ์ ์ฉํ ์ ์๋ค๊ณ ํจ ํ๋ฌธ์ ๋ํ ๊ฐ๋ฐฉ์ ์ธ ํ๋๋ฅผ ๊ฐ์ก๋ค.
๋ณตํฉ์ ์ธ ์ํธ๊ด๊ณ ์ค์ธ์์ ๊ธฐ๋ ๊ต์ ๊ณผํ์ ์ํธ๊ด๊ณ๋ ๋ณตํฉ์ ์ด์ด์ ๊ฐ๋จํ๊ฒ ํํํ ์ ์์ ์ค์ธ์์ ๊ธฐ๋ ๊ต์ ๊ณผํ์ ์ํธ๊ด๊ณ๋ ๋ณตํฉ์ ์ด์ด์ ๊ฐ๋จํ๊ฒ ํํํ ์ ์์ ๋ํ ๊ต์๋ค๊ณผ ๋ํ์์ ๊ต์ก์ ๋ฐ์ ์ ๋ฝ์ธ๋ค ๊ธฐ๋ ๊ต ์ ํต๊ณผ ๊ณ ์ ์ ํต ๋ชจ๋๊ฐ ๊ท์คํ๋ค๊ณ ๋ด ์ค์ธ๊ฐ ๋๋ ๋์ฏคโฆ ๊ณ ์ ๊ณผํ์ ๊ธฐ๋ ๊ต ๊ต๋ฆฌ์ ๊ธฐ๋ ๊ต ๋ฌธํ ์์ผ๋ก ์์ฉ ๊ธฐ๋ ๊ต ์ ํ์ ํ๋ฌธ์ ๋ฐฉ๋ฒ๊ณผ ๊ทธ๊ฒ์ ๋ด์ฉ์ ์ผ๋ถ๋ฅผ ๊ณ ์ ์ ํต์ผ ๋ก๋ถํฐ ์ทจํจ ๊ณ ์ ๊ณผํ์ ์ ๋ฝ๋ฌธํ์ ์ฃผ๋ฅ๋ก ์๋ฆฌ๋ฅผ ์ก๊ฒ ๋์๊ณ ์ง๊ธ๊น์ง๋ ๊ทธ๊ฒ์ ๋ณํจ์ด ์์
์ค์ธ์ ์ฐฝ์กฐ๋ก ์ ์ ํต-Basil ์ธ๊ณ์ ๊ฐํด์ฑ(Comprehensibility of the world) ์ฒ์ง์ ํต์ผ์ฑ(Unity of heaven and earth) Basil ์ด๋๋ก ๋๋ฆฌ ๋ฐ์๋ค์ฌ์ง ์ ํํ ์ธ๊ณ(Finite world,) ๋น๋ก ๋ค๋ฅธ ๋ฌดํํ ์ธ๊ณ๊ฐ ์กด์ฌํ ์ ์์์ ์ธ์ ํ์ง๋ง ํ์ฌ์ ์ด ์ธ๊ณ ๋ ์ ํํ๋ค. ์๋ช ์๋ ํ๋๋ค(Inanimate heavens) Origen ๋ฑ์ ์ผ์์ฑ์ ์ด ์๋ช ๊ณผ ์ง์ฑ์ ๋ถ์ฌ๋ฐ์์์ ์ธ์ ํ์ผ๋ ์ด๊ฒ์ 553๋ , ์ 2์ฐจ ์ฝ์คํํฐ๋ ธํ ์ข ๊ตํ์์์ ์ ์ฃ๋จ ์์ฐ์ ์๋์ ์ธ ์์จ์ฑ(Relative autonomy of nature)
์ค์ธ์ ์ฐฝ์กฐ๋ก ์ ์ ํต ๋ณด์ํฐ์ฐ์คBoethius ์นด์์ค๋๋ฌ์คCassiodorus ์ค์ธ ์ ๋ฝ์ ํ์ค ๊ต๊ณผ๊ณผ์ ์ ๋ง๋๋ ๋ฐ ํฐ ๊ธฐ์ฌ 3ํ(trivium, ๋ฌธ๋ฒ, ์์ฌํ, ๋ณ์ฆํ) ํ์ ๋ง๋ฆ 4ํ(quadrivium, ๋์, ๊ธฐํ, ์์ , ์ฒ๋ฌธ) ํ์ ๋ง๋ฆ 4ํ์ ๊ต๊ณผ์ ์ ์ ์ฌ์: ๋ ผ์ด (่ซ่ช), ๋งน์ (ๅญๅญ), ๋ํ (ๅคงๅญธ), ์ค์ฉ (ไธญๅบธ) ์ค๊ฒฝ: ์๊ฒฝ (่ฉฉ็ถ), ์๊ฒฝ (ๆธ็ถ), ์ญ๊ฒฝ (ๆ็ถ), ์ถ์ถ (ๆฅ็ง), ์๊ธฐ (็ฆฎ่จ) Euclid, Nichomachus, Ptolemy ์๋น์ ์ ์ Platon, Aristoteles์ ์ ์ ์ ๋ฒ์ญ ์นด์์ค๋๋ฌ์คCassiodorus ์ค์ธ ์ด๊ธฐ ํ๋ฌธ์ ๊ธฐ์ด๋ฅผ ๋๋๋ฐ ๊ธฐ์ฌ ์นผ๋ผ๋ธ๋ฆฌ์(Calabria)์ ์ธ์ด ์๋์์ ๋์๊ด์ ํตํด ์๋์น๋ค ์๊ฒ arts & sciences๋ฅผ ๊ฐ๋ฅด์นจ ์๋์์ ํด์๊ณ(๋ง์ ๋ ), ๋ฌผ์๊ณ(ํ๋ฆฌ๊ฑฐ๋ ๋ฐค)๋ฅผ ๋์ ํ์ฌ ๊ทธ๋ฆฌ์ค ๋์ ์ ๋ณ๋ค์ ํญ์ ๊นจ์ด ์์ด์ผ ํจ์ ๊ฐ์กฐ
์ค์ธ์ ์ฐฝ์กฐ๋ก ์ ์ ํต ๋ณด๋ํ์คBoniface ๋ง์ฐ๋ฃจ์คRabanus Maurus, d 856 Anglo-Saxon Benedictine ๊ต์ก์ ๋ฐ์ ๋ ์ผ์์ 60๊ฐ ์ด์์ ์๋์์ ๊ฑด๋ฆฝ, ํ๋์ค ๊ตํ ๊ฐํ ๋ง์ฐ๋ฃจ์คRabanus Maurus, d 856 ๋ง์ธ์ฏ์ ๋์ฃผ๊ต ์ด์ โ๋ ์ผ ์ต๊ณ ์ ์ ์โ Alcuin of York(d 804)์ ํ์์ด์ Venerable Bede(c 672-735)์ ํ์์ผ๋ก์ ์ฐฝ ์กฐ๋ก ์ ์ ํต์ ์ด์ด๊ฐ ์ ๋ฅด๋ฒ ๋ฅด ๋๋๋ฝGerbert d'Aurillac, ca 955-1003 ์คํ์ธ์ ๊ฐ์ ์๋ ๊ณผํ ๊ณต๋ถ Rheims์ ์ฑ๋นํ๊ต์์ ์ฒ๋ฌธํ์ ๊ฐ๋ฅด์นจ ์ง๋์ ์ธ ์ ๋ฝ ์ํ์, ํ์ ๊ตํฉ Sylvester II๊ฐ ๋จ ์๋ ๋ชจ๋ธ์ ๊ทผ๊ฑฐํ์ฌ ์ฒ๋ฌธ๊ด์ธก๊ธฐ๊ตฌ ์ ์ ๋ณต์กํ ๋ก๋ง ์ซ์๋ณด๋ค Hindu-Arabic numerals๋ฅผ ์ฌ์ฉํ ์ต์ด ์ ์๊ตฌ ๊ทธ๋ฆฌ์ค๋์ธ Greco-Arabic ํ๋ฌธ์ด ์๊ตฌ์ ์ ์ ๋๋๋ก ๊ธธ์ ๋ฆ์ Silvester II, http://en.wikipedia.org/wiki/File:Silvester_II.JPG / au:unknown / cp:expired Silvester II Silvester II, http://en.wikipedia.org/wiki/File:Silvester_II.JPG (accessed 2011.01.15)
์ ์ฆํ๋ ๊ธด์ฅ ์์ํ ํ๋๋๊ณผ ์์ํ ๋ฌผ์ง ๊ณ์์ ๊ฐ๋ ์ง๋ฆฌ๋ ํ๋๋ผ๋ ์์ฌํ ๋์ ์๋ ์ฃผ์ฅ์ด ํฌ๋ ๋์ฆ์ ๋ฑ์ฅ๊ณผ ๋๋ถ ์ด ๋์ ๋ฐ๊ธฐ ์์ ์ ํ์๋ค์ ๊ธฐ๋ ๊ต ์ ํ์ ๋ณ์ฆ์ ํ์๋ฅผ ๋๋ ํฌ๋ผ ์ฒ ํ์ ๋ฌผ์ง์ ์์ํ ๊ฒ์ด๋ผ๊ณ ์๊ฐ์ ์ฐฝ์กฐ๋ก ์ ์ ํต๊ณผ ์ถฉ๋ ๊ณ์์ ๊ฐ๋ ๊ธฐ๋ ๊ต ์ ํ์ด ์๋ฆฌ์คํ ํ ๋ ์ค ๊ณผํ์ ๋์ ํ๊ธฐ ์ํด ์ฑํํ ๋ ์ ์ญ์ ๊ณ์์ ํ๋๋ ๊ฐ๋ ๊ณผํ๊ณผ ์ง์ ์ ์ผ๋ก ๊ด๋ จ๋ ๊ฒ์ ๊ณ์ ๊ฐ๋ 4,5์ธ๊ธฐ์ ์ด๊ฑฐ์คํด์ ์์ ์ด์ฑ๊ณผ ๊ณ์๋ ํ๋๋์ ์กฐ๋ช ์ด๋ผ๊ณ ๋ด ๊ตํ ๋ด์์ ์๋ฆฌ์คํ ํ ๋ ์ค์ ๊ณผํ์ ์ธ์๋ก ์์ฉ์ ์ํ ๊ธธ์ ์ด์ ๊ฐ๋ ์ ์ถ์ํ, ๊ฐ๊ฐ ๋ฐ์ดํฐ์ ์๋ฆฌ์ ์ง์ค ๊ฒฐ๊ตญ ์ด๊ฑฐ์คํด์ ๊ณ์์ ๊ธฐ์ดํ ์ธ์๋ก ๊ณผ ๋์กฐ๋จ ์๋ฆฌ์คํ ํ ๋ ์ค์ ์ํ๋ฉด ๋ฌผ์ง์ ์์ํ๋ค. ๊ธฐ๋ ๊ต ์ ํ์์๋ ํ๋๋๋ง์ด ์์ํ๋ค.
์ ์ฆํ๋ ๊ธด์ฅ 13์ธ๊ธฐ์ ์ข ํฉ 13์ธ๊ธฐ์ ์ด๋ฅด๋ฌ ๋ ์ข ๋ฅ์ ์ง์-๊ฐ๊ฐ์ง๊ฐ์ ์ถ์ํ, ํ๋๋์ ๊ณ์- ์ ๋๋ฆฝ์ด ๋ถ๋ช ํด์ง ์ด๋ ์ง์์ด ๋ค๋ฅธ ์ง์์ ๋นํด ์ฐ์ํ์ง์ ๋ํ ์ผ์น๋ ํด๋ต์ ์์์ Siger of Brabant ์ข (็จฎ)์ ์์ํ๋ฉฐ ์ธ๊ฐ์ ๋ง์์ ํต์ผ์ฑ์ ์ฃผ์ฅํ๋ฉฐ ๊ณผํ๊ณผ ์ ํ์ ์กฐํ์ํค๊ธฐ ์ํด ๋ง์ ๋ ธ๋ ฅ ๋ณด๋๋ฒคํฌ๋ผBonaventure, ์ํด๋์คThomas Aquinas ๋ฑ์ ๋ฐ๋, ํ์ ํ๋ฆฌ ๋์ฃผ๊ต ๋ ์์Etienne Tempier์ ์ํด 1270, 1277๋ ์ ์ ์ฃ๋จ Albert the Great(d 1280) ์ด์ฑ๊ณผ ๊ณ์, ์ฒ ํ๊ณผ ์ ํ์ ๋ ์นด๋กญ๊ฒ ๊ตฌ๋ถ ๊ทธ์ ์ ์์ด์ ์๋ฆฌ์คํ ํ ๋ ์ค์ฃผ์์์๋ ์ํด๋์คThomas Aquinas์ ๋ฐ๋ ๋ณด๋๋ฒคํฌ๋ผBonaventure, d 1274 ์ ์๊ณผ ์ด์ฑ์ ์ฒ ์ ํ ํตํฉ์ ์๋ ์ธ๊ณ์ ์ฐฝ์กฐ์ ๊ฐ์ ์ ํ์ ์ง๋ฆฌ๋ ์์ํ ์ด์ฑ๋ง์ผ๋ก๋ ์ฆ๋ช ๊ฐ๋ฅํ์ง๋ง ์ด์ฑ ๊ณผ ์ ์, ๋ ๋ค๊ฐ ์์ด์ผ ์ง๋ฆฌ์ ๋ํ ์์ ํ ์ดํด๊ฐ ๊ฐ๋ฅํ๋ค๊ณ ์ฃผ์ฅ ํ์ ๊ฐ๋ฆด๋ ์ค ๋ฑ์ ์ํด โ๋ ๊ถ์ ์ฑ โ ์ ๊ทผ๋ฒ์ผ๋ก ๋ฐ์
์ ์ฆํ๋ ๊ธด์ฅ ์ฒ ํ๊ณผ ์ ํ์ ์ค์ฝ๋ผ์ฃผ์์ ํตํฉ์ด ๊ฐ์ ธ์จ ๊ฒฐ๊ณผ ๋ ๋ฌด์์ธ๊ฐ? ์ ํ ๊ต๊ณผ๊ณผ์ ์ ์์๋ฅผ ๊ฒฐ์ ์ผ๋ฐ๊ณ์(์์ฐ์ ํ)์์ ํน๋ณ๊ณ์(๊ณ์์ ํ)๋ก ์งํ ๊ณ์์ ์ ํ์ ์ทจ๊ธํ๋๋ฐ ์์ด์ ์๊ฒฉํ ์ฐ์ญ ํน์ ์ถ ๋ก ์ ์ฌ์ฉ ๊ฒฉ๋ ค ์ ํ์ ๋ช ๊ฐ์ ์์ญ์ผ๋ก ๊ตฌ๋ถ (์) Peter Lombard(d c 1160) <Book of Sentences> โ God, โก creatures, โข the Work of Christ, โฃ the sacraments and last things ๋ฅด๋ค์์ค์ ์ข ๊ต๊ฐํ๊ธฐ ์ ํ์๋ค์ ์ํด๋์ค๋ฅผ ์ ์ ์ผ ๋ก ํ๋ ์ค์ฝ๋ผ์ ํตํฉ์ ๋ฐ๋ฐํจ
โ์๋ โ๊ณผํ์ ๋ฐ๋ ์ ํ์ ์๋ ๋ก์์ ๊ณผํ โ์ ํ์ ์๋ ๋ก์์ ๊ณผํโ๊ฐ๋ ์ ์ด๋๊ตํ ๋๋ถํฐ ๋ด๋ ค์ค ๋ ์ ํต Philo Judaeus (1C), ํด๋ ๋ฉํธClement of Alexandria, ์ด๊ฑฐ์คํด ๋ฑ ์ด ์ ํต์ ์ค์ธ์๋ ์ด์ด์ง ๋ค๋ฏธ์Peter Damian(1007-1072), Hugh of Saint-Victor(d.1141), ๋ณด๋๋ฒคํฌ๋ผBonaventure ๋ฑ ๊ณผํ์ ๊ทธ ์์ฒด๋ง์ ์ํด ์ถ๊ตฌ๋์ด์๋ ์ ๋๋ฉฐ ์ฑ๊ฒฝ ํด์์ ์ ๊ณตํ ์ ์๋ ๋๊ตฌ๋ก์๋ง ์ฌ์ฉ๋์ด์ผ ํ๋ค๊ณ ์ฃผ์ฅ ๋ค๋ฏธ์, ๊ฐ์์ ์ธ ๋ฌผ์ง๊ณ์ ๋ํ ์ฐ๊ตฌ๋ ๋ ๊ฐ์ง ๋ชฉ์ (1) ๋ฌผ์ง๊ณ์ ๋น๊ฐ์์ , ์์ ํน์ฑ์ ์ ๊ณตํ์ฌ ํ๋๋์ ๋ ์ฌ๋ ํ๊ณ ๊ฒฝ๋ฐฐํ๊ธฐ ์ํจ (2) ์ํธ8:6-9์ ์๋ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด ํผ์กฐ์ธ๊ณ์ ๋ํ ํต์น๊ถ (dominion)์ ์ป๊ธฐ ์ํจ ์์จ์ฑ ์ ํ์ ๋ณด์กฐํ๋ ์ญํ ์์ ์ ์ ์ธ๋ ฅ์ ํ๋ํ๊ฒ ๋๊ณ ์ถฉ๋ํ๊ฒ ๋จ,
โ์๋ โ๊ณผํ์ ๋์ ๊ณผ ๋ฐ๋ ๋์ ํ๋ โ์๋ โ 11,12์ธ๊ธฐ ์ดํ, ํ๋ฌธ์ , ๊ตํ์ ์ฐจ์์์ ์์ฐ์ ์์จ์ฑ ์ ๋ํ ํ์ ์ ์ ์ ์ปค์ ธ๊ฐ(๊ตํ ๋ด์ ์ธ ํ์) ์๋ฆฌ์คํ ํ ๋ ์ค ๋ณ์ฆ๋ฒ(๋ ผ๋ฆฌํ)์ ์ฑ๊ฒฝํด์๊ณผ ์ ํ์ฐ๊ตฌ์ ๋์ ๊ณต์์ ์ผ๋ก ๊ตํ ๋ด๋ก ๋ค์ด์ค๊ฒ ๋จ ์ด๋ฌํ ์ฌ์์ ์ ์ ์ ๊ณง ์ ํ์ฐ๊ตฌ์ ์์ ๋ก๋ ์ด์ด์ง ์์ฐ์ ์์จ์ฑ์์ ์ถ๋ฐํ์ฌ ํ๋ฌธ์ ์์จ์ฑ, ์์ , ์ฑ๋ก์ ์ , ๋ ๋์ ์์ญ์์ ์์จ์ฑ์ผ๋ก ์ด์ด์ง ์ด์ฑ์ ์์ญ์ ์ ์ ๋ ๋์ด์ง๊ฒ ๋จ
โ์๋ โ๊ณผํ์ ๋ฐ๋ โ์๋ โ์ ๋ฐ๋ ๋ฒ์ญ์์ ๊ณผ ์ญ์๊ตฐ ์ ์ ๋ฑ์ ํตํด ๊ณ ๋ ๊ทธ๋ฆฌ์ค ์ ์๋ค์ ๋ณธ๊ฒฉ์ ์ผ๋ก ์ ๋ฝ์ผ๋ก ์ ์ ๋ฒ์ญ์์ ๊ณผ ์ญ์๊ตฐ ์ ์ ๋ฑ์ ํตํด ๊ณ ๋ ๊ทธ๋ฆฌ์ค ์ ์๋ค์ ๋ณธ๊ฒฉ์ ์ผ๋ก ์ ๋ฝ์ผ๋ก ์ ์ 12์ธ๊ธฐ์ฏค์๋ ๊ณผํ์ ์ฐ์ฃผ์ ๊ทธ๊ฒ์ ์ฐฝ์กฐํ์ ํ๋๋์ ๋ํ ํด ์์ ์์ด์ ์ ํ์ ๋์ ํ๊ธฐ ์์ ๋ค๋ฏธ์Peter Damian ๊ทธ ์์ฒด๋ง์ ์ํ ์์ฐ ์ฐ๊ตฌ์ ๊ฐ์น๋ฅผ ์ฃผ์ฅ Honorius of Autun(fl. 1122) ํ๋๋์ ๋ชจ๋ ํผ์กฐ์ธ๊ณ๋ ๊ทธ๊ฒ์ ๋ฐ๋ผ๋ณด๋ ์ฌ๋๋ค์๊ฒ ๊ธฐ์จ์ ์ค William of Conches(ca.1080-ca.1154) ๋ฌผ๋ฆฌ์ ์ธ ๋ฒ์น์ด ๊ตํ์ ๊ถ์๋ณด๋ค ์ฐ์ ํ๋ค๋ ์ฃผ์ฅ ์์ฐ๊ณผ ๊ทธ๊ฒ์ ๊ท์น์ ์ธ ์์ธ๋ค, ์ฌ๊ฑด๋ค์ ๊ฐ๋ฅด์น๋ ๊ฒ์ ์ฑ๊ฒฝ๋ณด ๋ค ์ฒ ํ์ ์๋ฌด Fl(flourish)
โ์๋ โ๊ณผํ์ ๋ฐ๋ ์ ํ๊ณผ ๊ณผํ์ ๊ธด์ฅ์ 1260๋ ๋์ 1270๋ ๋๋ฅผ ์ง๋๋ฉด์ โ์ด์ โ์ผ๋ก ๋ณํจ ์ ํ๊ณผ ๊ณผํ์ ๊ธด์ฅ์ 1260๋ ๋์ 1270๋ ๋๋ฅผ ์ง๋๋ฉด์ โ์ด์ โ์ผ๋ก ๋ณํจ ์ ํ๊ณผ ๊ณผํ์ ์กฐํ๋ก์ด ๊ด๊ณ๋ ์์ ํ ๊นจ์ด์ง ์ ํต์ ์ ํ์๋ค์ ๋ ธ๊ณจ์ ์ผ๋ก ๊ทธ๋ฆฌ์ค ์ฒ ํ์ ์ค์ํ ๋ถ๋ถ์ ๊ธฐ ๋ ๊ต์ ์ํํ๋ค๊ณ ์๊ฐ(Siger of Brabant, Boethius of Dacia) ๊ธ์ง์ ์ธ arts masters์ ์์ ์ฃผ์ ์ ํ์๋ค์ ํ๋๋๊ณผ ํผ์กฐ์ธ ๊ณ๋ฅผ ์ดํดํ๊ธฐ ์ํด์๋ ์ ํ ๋ฟ ์๋๋ผ ์๋ฆฌ์คํ ํ ๋ ์ค์ ์ฒ ํ ์ด ํ์ ๋ถ๊ฐ๊ฒฐํ๋ค๊ณ ์๊ฐ ์ํด๋์คThomas Aquinas์ ๋ฑ์ฅ ๊ณ์์ ๋ํ ์ ๋ขฐ์ฑ ๋๋ฌธ์ ์ ํ์ด ์ต๊ณ ์ ๊ณผํ์ด๋ผ๊ณ ์ฃผ์ฅ ๊ณ์๊ฐ ์๋ ํ์ด์ํ์ ์ง๋ฆฌ๋ ๋ถ์์ ์ฒ ํ์ ์ ํ์ด๋ ์ ์๊ณผ ๋ชจ์๋ ์ ์์ But, ์๋ฆฌ์คํ ํ ๋ ์ค์ ๊ทธ์ ์ฒ ํ์ ์ด๋ ฌํ ์์ฉ, ๊ณ์๊ฐ ์์ด ๋๋ฌํ ์ธ๊ฐ ์ฌ์์ ์ต๊ณ ๋ด์ด๋ผ๊ณ ๋ด ์ํด๋์ค : ์ ํ๋์ ์ ์
โ์๋ โ๊ณผํ์ ๋ฐ๋ ์ ์ฃ(Condemnations) ๊ตํฉ ์ํ 21์ธ๋ ํ๋ฆฌ์ ์ฃผ๊ต ๋ ์์Etienne Tempier์๊ฒ ๋ถ ์์ ์กฐ์ฌํ๋๋ก ์ง์ 1270๋ 13๊ฐ ๋ช ์ ์ ๋ํ ์ ์ฃ 1277๋ 219๊ฐ ๋ช ์ ์ ๋ํ ์ ์ฃ ๋๊ตฌ๋ ์ง ์ด๋ค ๋ช ์ ๋ค ์ค ํ๋๋ผ๋ ๋ฐ์๋ค์ด๊ฒ ๋๋ฉด ํ๋ฌธํ๊ฒ ๋ค ๊ณ ๋ฐํ 219๊ฐ ๋ช ์ ์์๋ ๋ง์ง ์๊ณ ๋ฐ๋ณต๋๊ธฐ๋ ํ๊ณ ์์ฒด์ ๋ชจ์์ด ๋๋ ๊ฒ๋ ์ ์ ์ ํต ๊ต๋ฆฌ, ์ด๋จ ๊ต๋ฆฌ๊ฐ ๋ถ๋ณ๋์ง ์๊ณ ์์ฌ์์์ ์ํด๋์ค์ ๋ฐ๋ํ๋ ์กฐํญ๋ค์ ์ ์ธํ ๋๋ถ๋ถ์ ์กฐํญ์ 14์ธ๊ธฐ ๊น์ง ์ ํจ ๊ณ ๋ ํฌ๋์ ์ ์๋ค(์๋ฆฌ์คํ ํ ๋ ์ค์ ์ ์๋ค) ํ๋ฆฌ๋ํ์์ ๋น์ฑ๊ฒฝ์ ์ธ ๊ต๋ฆฌ๋ค์ ๊ฐ๋ฅด์นจ์ ํ์ ํจ(219๊ฐ์ ๋ช ์ ) Speaking philosophically ๋ผ๊ณ ๋งํ๋ฉฐ ๊ฐ๋ฅด์ณค๋ค. ์ฒ์์ 13๊ฐ์์ ์ดํ์ 219๊ฐ๋ก ์ฆ๊ฐ.
โ์๋ โ๊ณผํ์ ๋ฐ๋ 219๊ฐ ๊ธ์ง ๋ช ์ ๊ฒฐ์ ๋ก ์ ์ด์๊ณ ์์ ๋ก์ด ํ๋๋์ ์ ๋์ ๋ฅ๋ ฅ์ ์์ฌํ์๊ธฐ ๋ ๋ฌธ์ ์ ์ฃ๊ฐ ๋ ๊ฒ โ 21์กฐ ์๋ฌด ๊ฒ๋ <์ฐ์ฐ(chance)>์ ์ํด ์ผ์ด๋์ง ์๊ณ ๋ชจ๋ ๊ฒ๋ค์ด ํ์ฐ (necessity)์ ์ํด ์ผ์ด๋๋ค. ๊ทธ๋ ๊ฒ ๋ ๋ฏธ๋์ ๋ชจ๋ ๊ฒ๋ค์ ํ์ฐ์ ์ผ๋ก ๊ทธ๋ ๊ฒ ๋ ๊ฒ์ด๊ณ ๊ทธ๋ ๊ฒ ๋์ง ์์์ ๊ฒ์ ๊ทธ๋ ๊ฒ ๋๋ ๊ฒ์ด ๋ถ๊ฐ๋ฅํ๋ค. โก 34์กฐ <์ฒซ ๋ฒ์งธ ์์ธ(the first cause)>(์ฆ, ็ฅ)๋ ์ฌ๋ฌ ๊ฐ์ ์ธ๊ณ๋ฅผ ๋ง๋ค ์๋ ์์๋ค. โข 35์กฐ ์ฌ๋์๊ฒ๋ ์๋ฒ์ง๊ฐ ์๋ฏ์ด ์ ์ ํ ไฝๅ ์ด ์์ด๋ ์ฌ๋์ ์ ํผ์ ์ ์ํด์๋ ๋ง๋ค์ด์ง ์ ์๋ค. โฃ 48์กฐ ์ ๋ ์๋ก์ด ํ๋(๋๋ ์ฌ๋ฌผ)์ ์์ธ์ด ๋ ์ ์๊ณ ๋ํ ์๋ก์ด ๊ฒ์ ์์ฑ์ํฌ ์ ์๋ค. โค 49์กฐ ์ ๋ ํ๋์(์ฆ, ์ธ๊ณ๋ฅผ) ์ง์ ์ผ๋ก ์์ง์ด๊ฒ ํ ์ ์๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ทธ ์ด์ ๋ ์ง๊ณต์ด ์๊ธฐ๊ฒ ๋ ๊ฒ์ด๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค. โฅ 141์กฐ ์ ๋ ์ฐ์ฐ์ ์์ฑ์ด ์ค์ฒด๊ฐ ์์ด ์กด์ฌํ๋๋ก ํ ์ ์๊ณ ๋ํ ์ผ์ฐจ ์์ด ๋๋ ์ฐจ์(dimension)์ ๋์์ ์กด์ฌํ๊ฒ ํ ์ ์๋ค. โฆ 147์กฐ ์ ๋์ ์ผ๋ก <๋ถ๊ฐ๋ฅ>ํ ๊ฒ์ ์ ์ด๋ ๋ค๋ฅธ ์์ธ์ ์ํด ํํด์ง ์ ์๋ค - <๋ถ๊ฐ๋ฅ>์ด๋ ๋ง์ ์์ฐ์ ๋ฐ๋ผ ์ดํดํ๋ฉด ์ด๊ฒ์ด ํํด์ง ์ ์๋ค๋ ๊ฒ์ ์ค๋ฅ๊ฐ ๋๋ค.
โ์๋ โ๊ณผํ์ ๋ฐ๋ ์ฒ ํ์๋ค์ ๋ํ ์ ํ์๋ค์ ๋ถ๋ ธ์ ์ ๋๊ฐ์ ๋ํ๋ด๋ ๊ฒ ์ด์ค์ง๋ฆฌ๋ก ์ฒ ํ์๋ค์ ๋ํ ์ ํ์๋ค์ ๋ถ๋ ธ์ ์ ๋๊ฐ์ ๋ํ๋ด๋ ๊ฒ โ 152์กฐ ์ ํ์ ์ธ ๋ ผ์๋ ๅฏ่ฉฑ์ ๋ฐํํ ๊ฒ์ด๋ค. โก 153์กฐ ์ ํ์ ์์ผ๋ก์จ ๋ ์ ์๊ฒ ๋๋ ๊ฒ์ ์๋ฌด ๊ฒ๋ ์๋ค. โข 154์กฐ ์ด ์ธ์์์ ์งํ๋ก์ด ์ฌ๋๋ค์ ์ฒ ํ์๋ค๋ฟ์ด๋ค. ์ด์ค์ง๋ฆฌ๋ก โ 90์กฐ ์์ฐ์ฒ ํ์๋ ์์ฐ์ ์์ธ๊ณผ ์์ฐ์ ์ด์ฑ์ ์์กดํ๊ธฐ ๋ ๋ฌธ์ ์ธ๊ณ์ ์๋ก์(์ฆ, ์ฐฝ์กฐ)์ ๋จํธํ ๋ถ์ ํด์ผ ํ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ ์๋ ์ด์์ฐ์ ์์ธ๋ค์ ์์กดํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ธ๊ณ์ ์์์ฑ์ ๋ถ ์ ํ ์ ์๋ค.
๋ฐ๋๊ณผ ๊ทธ ์ดํ ํ๋๋๊ณผ ์ธ๊ณ ์ 1๊ธฐ๋์์ด์ ์๊ณ ์ ์กฐ์๋ก์์ ํ๋๋ ์๋ฆฌ์คํ ํ ๋ ์ค์ ์์ฐ์ฃผ์๋ ๊ธฐ๋ ๊ต ์ ํ์ ๋ํ์ฌ ์ฌ๋ฌ ๊ฐ์ง ๋์ ์ ์ ๊ธฐ ์๊ฐ ๋ด์ ์ธ๊ณผ์จ์ ์์์ฑ ์ฐ์ฃผ์ ์ต์ธ๊ฐ ๊ตฌ์ ์๋ ํ๋๋์ ์ฃผ๊ธฐ๋์(Prime Mover) ํน์ ์ 1์์ธ(First Cause) ์ 2์์ธ์ธ ์ด ์ธ์์์ ํ๋๋์ ์ ๋์ ์ธ ๋ฅ๋ ฅ์ ๋ฌธ์ ์ 1๊ธฐ๋์์ด์ ์๊ณ ์ ์กฐ์๋ก์์ ํ๋๋ 13Cํ๋ฐ-14C์ด๋ฐ, ์์ ๋ฝ์ธ๋ค์ ์ฐ์ฃผ๋ฅผ ์๊ณ๋ก ๋ณด๊ธฐ ์์ ํ๋๋ โ ์๊ณ ์ ์กฐ์(ํน์ sphere-mover)๋ก ๋ณด๋ ์ ๊ด Nicole Oresme(d 1382) ํ๋๋์ ํผ์กฐ๋ฌผ์ธ ์ฒ๊ตฌ๋ฅผ (์๊ณ์ฒ๋ผ) ์์ง์ด๊ฒ ํจ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ , ์ธ๊ฐ์ผ๋ก๋ถํฐ ๋ฉ๋ฆฌ ๋จ์ด์ ธ ๊ณ์ฌ Henry of Langenstein(d 1397) ๊ณผํ๊ณผ ์ ํ์ ํตํฉ. Oresme์ฒ๋ผ clockmaker๋ก์ ํ๋๋์ ์ด๋ฏธ์ง๋ฅผ ์ ์. Nicholas of Cusa ์ฐ์ฃผ๋ฅผ ๊ธฐ๊ณ๋ก ๋ณธ ์ค์ธํ์๋ค์ ๊ฒฌํด๋ฅผ ๋ฐ๋ํ ๋ฅด๋ค์์ค ํ์ ์ฐ์ฃผ์๋ ์ค์ฌ๋, ์์ฃผ๋ ์๊ณ ๋ชจ๋ ํผ์กฐ๋ฌผ๋ค์ ๋ชจ๋ ํ๋๋์ผ๋ก๋ถํฐ ๋ฑ๊ฑฐ๋ฆฌ์ ์์ผ๋ฉฐ ํ๋๋๋ง์ด ์ง์คํ ์ค์ฌ์ด๋ฉฐ ์์ฃผ ์ฒ์ง๊ฐ ํ๋๋ผ๋ ์ด๋๊ตํ์ ์ฐฝ์กฐ๋ก ์์ ์ ํต์ ํ๋ณต ๊ทธ๋น์ ์์ ์ฒ๊ตฌ ๊ฐ๋ ์ ๊ฐ์ง๊ณ ์์๋ค.
๋ฐ๋๊ณผ ๊ทธ ์ดํ ๊ธฐ๊ณ๋ก ์ ์ฐ์ฃผ๊ด ๋ฐ๋ฌ์ ๋จ๊ณ ๊ตฌ์ฝ, ์ฐ์ฃผ๋ ์ ์ด ์ ์ ํ ๋ฒ์น์ ๋ฐ๋ฅด๋ ๋์ ๊ฐ์ฝ๊ธฐ-์ด๊ธฐ ๊ธฐ๋ ๊ต, ์์ฐ์ ์๋์ ์์จ์ฑ์ ๊ฐ๋ ์ด ์์ ์ด๊ฑฐ์คํด, ํ๋๋์ ์ด์์ฑ์ ๋ํ ๊ฐ์กฐ์ ์์ฐ ์ดํ์ ๊ฒฐ์ ๋ก 11Cํ๋ฐ-12C์ด๋ฐ, ํ๋๋์ ์ ์์ ์ธ ์ญ์ฌ(potentia ordinata)์ ์ด์์ฐ์ ์ญ์ฌ(potentian absoluta) ์ฌ์ด์ ๊ตฌ๋ณ 13C ์๋ฆฌ์คํ ํ ๋ ์ค ์ฐ์ฃผ๋ก ์ ์ํฅ, ํ๋๋์ ์ ์์ ์ญ์ฌ์ ๊ณต๊ฐ ์ ๊ตฌ๋ถ์ ์๋ 14C, ์ถ์๊ณ(weight-driven clock)์ ๋ฑ์ฅ๊ณผ ํจ๊ป ์๊ณ ์์ด๋์ด ๊ฐ ์ฐ์ฃผ๋ก ๊ณผ ์ ๊ด์ ๋ฑ์ฅ. ๊ตฌ์ฝ : ์ฐ์ฃผ๋ ์ธ๊ฒฉ์ฒด๊ฐ ์๋์ ํ์ ๊ฐ์ฝ๊ธฐ ์ ์์ ์ธ ์ญ์ฌ๋ ๊ณผํ์ผ๋ก ์ค๋ช ๊ฐ๋ฅํ๋ค๊ณ ์๊ฐ 13 C :์ํด๋์ค๊ฐ ์ํ์ ์์ญ๊ณผ ์์ฐ์ ์์ญ์ผ๋ก ๋๋๋ ๊ฒ์ ๋ฐฐ๊ฒฝ์ด ๋จ
๋ฐ๋๊ณผ ๊ทธ ์ดํ ์์ฐ๊ณผํ์ ๋ํ ์ค์ธ์ ํ์ ์ํฅ ์์ง์ด๋ ํ๋๊ณผ ์ง๊ตฌ ์๋ก ๋ฐ๊ฒฌ๋ ๊ทธ๋ฆฌ์ค ๋ฌธํ๋ค์ ์ฐ๊ตฌ ์ด๋ค์ ๊ธฐ๋ ๊ต ์ธ๊ณ๊ด ๋ด์์ ๋ํ๋๊ฒ ํจ ์๋ฆฌ์คํ ํ ๋ ์ค ์ฒ ํ ๊ทธ ์ธ์ ๋ค๋ฅธ ํ ์คํธ๊ฐ ์์์ ๊ณผํ์ ๊ฐ๋ ๊ณผ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์นจ ์ํ์ด๋ ์ ๋์ ์ฐ๊ตฌ์ ๊ฐ์น๋ฅผ ๋ถ์ฌ ๊ด์ฐฐ๊ณผ ์คํ์ ์ค์ ์ ํ๊ณผ ๊ด๋ จํ์ฌ ๊ณผํ์ ์๋์ ์ธ ์์จ์ฑ์ ๋ถ์ฌ ์์ง์ด๋ ํ๋๊ณผ ์ง๊ตฌ ๋ค๋ฅธ ์ฐ์ฃผ์ ์ฐฝ์กฐ(์กด์ฌ) ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ ์ธ๊ธ Henry of Ghent (d 1293), Richard of Middleton (fl. c 1294), William of Ockham (d c 1293), John Buridan (d c 1360), Nicole Oresme (d 1382), Henry of Langenstein (d 1397), Nicholas of Cusa(d 1464) ๋ฑ ๊ณผํ์๋ค์ด ์ข๋ ์์ ๋กญ๊ฒ ์ฐ๊ตฌํ๊ธฐ ์์ํจ
๋ฐ๋๊ณผ ๊ทธ ์ดํ ์ ๋ช ๋ก (ๅฏๅ่ซ, Nominalism) 11,12C, Roscellinus์ ํ์ Abelard ๋ฑ์ด ๋ฐ์ ์ํด ๋ณดํธ์ ๊ฐ๋ ์ ๋ํ ์ค์ฒด๋ฅผ ๋ถ์ ํ๋ ์ง์ ์ด๋ก ์๋ฌผ์ โ์ข โ์ด๋ โ์โ๊ณผ ๊ฐ์ ๋ณดํธ์ ์ธ ๊ฒ๋ค์ ๊ทธ๋ฐ ์์ฑ์ ๊ฐ ์ง ๊ฐ๋ณ์ ์ธ ๊ฒ๋ค์ด ์กด์ฌํ๋ ๊ฒ๊ณผ๋ ๋ณ๋๋ก ์กด์ฌ ์ฅ์บWilliam of Ockham, ๋ชจ๋ ๋ณธ์ง(substance)์ ๊ฐ๋ณ์ ์ธ ๊ฒ์ด๊ธฐ ๋ ๋ฌธ์ ๋ณดํธ์ ์ธ ๊ฒ์ ์ค์ฒด๋ก๋ ์กด์ฌํ์ง ์๊ณ ๋ค๋ง ์ธ๊ฐ์ ๋ง์์ ๋ง ์กด์ฌ ์ ํ์ ์ผ๋ก๋ ์๋ฌด๋ ์ด์ฑ์ผ๋ก๋ ์กด์ฌํ๋ ๋ง๋ฌผ์ ์ 1 ์์ธ์ด ํ ๋ถ ํ๋๋์ด์ฌ์ ์ฆ๋ช ํ์ง ๋ชปํ๋ค๊ณ ํจ ๋ชจ๋ ๋ฏฟ์์ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์ด์ฑ์ ์์ญ์ผ๋ก๋ถํฐ ๊ฑฐ๋์ด๋ค์ ์ค์ฝ๋ผ์ฃผ์์ ๋ถ๊ดด๋ฅผ ๊ฐ์ ธ์ค๊ฒ ํจ ์ด๊ฒ์ ๋ฐ๋๊ฐ ์ค์ฌ๋ก ์ด๋ค. ์ง์ญ๊ตํ(๊ฑด๋ฌผ)๊ฐ ๋ค ์์ด์ง๋ฉด ๊ตํ๊ฐ ์์ด์ง๋ค๋ ์๊ฐ์ด ์ ๋ช ๋ก ์ด๋ค. ๊ตํ๊ฐ ์์ด์ ธ๋ ๊ตํ๋ ๊ทธ ์์ฒด๊ฐ ์๋ค๋ผ๋ ๊ฒ์ด ์ค์ฌ๋ก ์ด๋ค. ๋ณดํธ์ ์ค์ฌ๊ฐ ๋์์์ฒด์ ๊ด๊ณ์์ด ์กด์ฌํ๋ค๋ ๊ฒ์ด ์ค์ฌ๋ก ์ด๋ค. ์ ๋ช ๋ก ์ ๋ฑ์ฅ์ ์ค์ฝ๋ผ์ฃผ์ ๋ถ๊ดด๋ฅผ ์ผ๊ธฐํ๋ค.
(attributed to Moscarkop) ๋ฐ๋๊ณผ ๊ทธ ์ดํ ์ฅ์บWilliam of Ockham, ca.1285-1349 ๊ทผ๋๊ณผํ์ ํ์์ ์ธ์๋ก ์ ๋ฟ๋ฆฌ๋ฅผ ์ ๊ณต ๊ธ์ง์ ๊ฒฝํ์ฃผ์(radical empiricism) โ์ฅ์บ์ ๋ฉด๋๋ โ(Ockham's Razor) โ๋ง์ผ ํ๋ ์ด์์ ์ค๋ช ์ผ๋ก ํ์์ ์ค๋ช ํ ์ ์๋ค๋ฉด ๊ฐ์ฅ ๊ฐ๋จ ํ ์ค๋ช ์ด ์ ํ๋์ด์ผ ํ๋คโ ๊ณผํํ๋ช ์ ์ฃผ์ญ๋ค์๊ฒ ์ธ์๋ก ์ ๊ทผ๊ฑฐ๋ฅผ ์ ๊ณต ์ค๋ Nicole Oresme, ca.1320-1382 ์ค์ธ ํ๊ธฐ์ ์ ๋ช ๋ก ์, ์ ํ์, ์ฒ ํ์ ๊ฒฝํ๊ณผ ์ธ๊ฐ ์ด์ฑ์ ์์ฐ์ ์ง๋ฆฌ๋ฅผ ๊ฒฐ์ ํ๋๋ฐ ์ ํฉํ์ง ์๊ณ ์ค ๋ก์ง ์ ์๋ง์ด ํ์คํ ์ง๋ฆฌ๋ฅผ ์ ๊ณตํ ์ ์์ William of Ockham (attributed to Moscarkop) William of Ockham, http://en.wikipedia.org/wiki/File:William_of_Ockham.png / au:Moscarlop / cp:CC-SA3.0 (attribution) William of Ockham, http://en.wikipedia.org/wiki/File:William_of_Ockham.png (accessed 2011.01.15)
๋ฐ๋๊ณผ ๊ทธ ์ดํ ์ค์ฝ๋ผ ์ฒ ํ์ ํด์กฐ ์ค์ธ ์ ํ๊ณผ ๊ณผํ ์ ๋ช ๋ก ์๋ค์ 13์ธ๊ธฐ ์ค์ฝ๋ผ ์ฒ ํ์๋ค์ ๋นํด ์ธ๊ฐ ์ด์ฑ ์ ๋ํ ์์ ๊ฐ์ ์์ค ์ฐฝ์กฐ๋ก ์ ์ ํต์ ์ ์์๋ ์ฝํ๋ฅด๋์ฟ ์คCopernicus, ์ผํ๋ฌ Kepler, ๊ฐ๋ฆด๋ ์คGalileo, ๋ฐ์นด๋ฅดํธDescartes, ๋ดํดNewton ๋ฑ ๊ณผํ ํ๋ช ๊ธฐ์ ์ฃผ์ญ๋ค์ ์์ ๋ค์ ์ฃผ์๋ฅผ ์์ฐ ๊ทธ ์์ฒด์ ๋๋ฆผ ์ค์ธ ์ ํ๊ณผ ๊ณผํ ์ค์ธ๊ตํ๋ ๋์ฒด๋ก ๊ณผํ๊ณผ ์ ํ ๊ฐ์ ์กฐ์ฉํ ๊ด๊ณ๋ฅผ ์ ์ง 1277๋ ์ ์ ์ฃ๋ ๊ตํ๊ฐ ์ง์ ์ธ ์ถ๊ตฌ๋ฅผ ์์ฒ์ ์ผ๋ก ๋ด์ ํ ๊ฒ์ฒ๋ผ ๋ณด์ ์ค์ ๋ก๋, ํ๋ฆฌ๋ํ์ ๊ต์๋ค(arts master)์ ์๋ฆฌ์คํ ํ ๋ ์ค์ ๊ณผํ์ ๊ฒฐ๋ก ๊ณผ ์๋ฆฌ๋ค์ ์ฃผ์ฅํ๋ ๋ฐ ํฐ ๋ฌธ์ ๊ฐ ์์์ โ์์ฐ์ ์ผ๋ก ๋งํ์๋ฉดโ ๋ฐ์์ ๋ง์ ์์ ๋ถ์์ผ๋ก์จ ๊ธ์ง๋ช ์ ๋ฅผ ๋ ผ์ํ๋ ๋ฐ ํฐ ์ ์ฌ๋ฅผ ๋ฐ์ง ์์ ์ค์ฌ์์ฒด๋ณด๋ค๋ ๋๋ฌ๋ ์์ฐ์์ฒด์ ๊ด์ฌ์ ๋๋ฆผ
๋ฐ๋๊ณผ ๊ทธ ์ดํ ์์ฝ๊ณผ ๋ถ์ ์ค์ธ๋ ๊ณผํ๊ณผ ์ ํ์ ํ๋ฐํ ์ํธ์์ฉ์ด ์ผ์ด๋ ์๊ธฐ ์ค์ธ ํตํฉ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ์ ๊ด์ ๋ณํ๋ก ์ด์ด์ง ํ๋๋ ์๋ฒ์ง์ ์ด๋ฏธ์ง๋ ์ฐ์ฃผ์ ์ ๋ฒ์(Cosmic Legislator)๋ก ๋ฐ๋ ์ฐฝ์กฐ๋ก ์ ํ๋๋์ ๊ฐ๋ ์ ํ๋ฃจ์ ํ๋์ ํ๋ฒ ๋๋ฆฌ๋ ์์ ๋ ์ญ ๋ฆฌ์ ํ๋๋์ ์ด๋ฏธ์ง๋ก ๋ฐ๋ ํผ์๋ฅด ๋ค์ต : ๊ธ์ง ๋ช ์ ๋ก ๊ณ ํ์ด ๋์ฑ ๋ฐ์ ํ๋ค. ๊ทผ๋๊ณผํ์ ๋ํ ํธ๊ธฐ์ฌ์ด ์ฆ๋ํ๋ค๋ผ๊ณ ํ๋ค.
๋ฅด๋ค์์ค(Renaissance) ๋ฅด๋ค์์ค(Renaissance) ๋ฅด๋ค์์ค์ ๋ฐฐ๊ฒฝ ํ๋ฌธ ๋๋ ์์ ์ ์ฌ์, ๋ถํ์ด๋ผ๋ ์๋ฏธ ํ๋์ค์ด์ renaissance, ์ดํ๋ฆฌ์์ด์ rina scenza, rinascimento ๊ณ ๋์ ๊ทธ๋ฆฌ์คยท๋ก๋ง ๋ฌธํ๋ฅผ ์ด์์ผ๋ก ํ์ฌ ์ด๋ค์ ๋ถํฅ์ํด์ผ๋ก ์จ ์ ๋ฌธํ๋ฅผ ์ฐฝ์ถํด๋ด๋ ค๋ ์ด๋ ์ฌ์, ๋ฌธํ, ๋ฏธ์ , ๊ฑด์ถ ๋ฑ ๋ค๋ฐฉ๋ฉด์ ๊ฑธ์น ๊ฒ ๋ฅด๋ค์์ค์ ๋ฐฐ๊ฒฝ ํํธ๋ผ๋ฅด์นดFrancesco Petrarca, 1304-1374 ๊ณ ๋ : ๋ฌธํ์ ์ ์ ๊ธฐ ์ค์ธ : ์ธ๊ฐ์ ์ฐฝ์กฐ์ฑ์ด ์ฒ ์ ํ ๋ฌด์๋ โ์ํ์๋โ ๋ฌธ๋ช ์ ์ฌํฅ๊ณผ ์ฌํ์ ๊ฐ์ ์ ๊ณ ์ ํ๋ฌธ์ ๋ถํฅ์ ํตํ์ฌ ๊ฐ๋ฅ 14Cํ๋ฐ-15C, ์ดํ๋ฆฌ์์์ ์์๏ ๋ถ์ ๋ฝ ์ง์ญ์ ์ ํ ๊ณ ์ ํ๋ฌธ์ ๋ถํฅ์ ๊ฐ์กฐ,
๋ฅด๋ค์์ค(Renaissance) ํ๋์ค ์ญ์ฌ๊ฐ ๋ฏธ์๋ Jules Michelet, 1798-1874 ์ฒ์์ผ๋ก ๋ฅด๋ค์์ค๋ผ๋ ์ฉ์ด๋ฅผ ์ฌ์ฉ ์ค์์ค์ ๋ฌธํ์ฌ๊ฐ ๋ถ๋ฅดํฌํ๋ฅดํธJacob Burckhardt, 1818-1897 ๋ฅด๋ค์์ค๋ฅผ ์ธ๊ฐ์ฑ์ ํด๋ฐฉ๊ณผ ์ธ๊ฐ์ ์ฌ๋ฐ๊ฒฌ, ๊ทธ๋ฆฌ ๊ณ ํฉ๋ฆฌ์ ์ธ ์ฌ์ (ๆๆ)์ ์ํํ๋์ ๊ธธ์ ์ด์ด ์ค ๊ทผ๋๋ฌธํ์ ์ ๊ตฌ๋ผ๊ณ ๋ด <์ดํ๋ฆฌ์์ ๋ฅด๋ค์์ค ๋ฌธํ>(1860) ๋ฅด๋ค์์ค์ ์ค์ธ๋ฅผ ์์ ํ ๋๋ฆฝ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ์ ๊ทผ์ธ์ ์์์ ์ค์ธ๋ก๋ถํฐ๊ฐ ์๋ ๊ณ ๋๋ก๋ถํฐ ๋ผ๋ ์ฃผ์ฅ ์ค์ธ๋ฅผ ์ง๊ทนํ ์ ์ฒด๋ ์ํ์๋๋ผ๊ณ ํนํ Jacob Burckhardt(1892) Jacob Burckhardt, http://en.wikipedia.org/wiki/File:Jacburc2.gif / au:unknown / cp:expired The Civilization of the Renaissance in Italy, http://en.wikipedia.org/wiki/File:Die_Kultur_der_Renaissance_in_Italien_.jpg / au:Jacob Burckhardt / cp:expired ์ค์ธ๋ฅผ ์ํ์๋๋ผ๊ณ ํนํํจ, Jacob Burckhardt, http://en.wikipedia.org/wiki/File:Jacburc2.gif (accessed 2011.01.15) The Civilization of the Renaissance in Italy, http://en.wikipedia.org/wiki/File:Die_Kultur_der_Renaissance_in_Italien_.jpg (accessed 2011.01.15)
๋ฅด๋ค์์ค(Renaissance) ๊ทธ ์ดํ์ ์ฐ๊ตฌ๋ค์ ์ด์ ์ด์๋ฅผ ์ ๊ธฐ ๋ฅด๋ค์์ค์ ์กฐ๋ฅ ๋ฅด๋ค์์ค์ ์น์ ๊ณ ๋์์ ๊ตฌํ ๊ฒ์ด ์๋๋ผ ์ค์ธ์์ ์ฐพ์์ผ ํจ ๋ฅด๋ค์์ค๋ฅผ ๊ทผ๋์ ์ผ๋ก ์๊ฐํ๋ ๊ฒ์ ์๋ชป์ด๋ผ๋ ์ฃผ์ฅ ๋ฅด๋ค์์ค์ ์กฐ๋ฅ ํ์ด์ํ(Metaphysics) ์ธ๋ณธ์ฃผ์(Humanism) ๊ธฐ๊ณ๋ก ๊ณผ ์ ๋ฌผ๋ก (Mechanism and Materialism) ๋ฌผํ๋ก (Animism) ์ ๋น์ฃผ์(Hermeticism)